بخشی از مقاله
چکیده
گذر زمان جبر را وارد میکند، جبری که معماران و مخاطبان را از معماری سنتی جدا و یا دور میکند .این جبر میتواند جبر اقتصادی،اجتماعی، فرهنگی، تکنولوژیک و یا سیاسی باشد .به هر حال موجودیت جبر در تمامی موارد فوق بر اثر گذر زمان است .هنر و معماری همیشه و در همه حال تابع اصول و ضواب معین و شناخته شدهای است و پیوندی استوار، ثابت و ناگسستنی با فرهنگ، الگوهای رفتاری و ارزشهای جامعه دارد .به همین دلیل است که سبکهای معماری هر دوره، انعکاسی از فرهنگ و هنر آن دوره محسوب میشود، همچنانکه تغییرات در معماری با تغییراتی که در سایر عرصههای زندگی به وقوع میپیوندد متناسب است و این تغییرات لازمه معماری پویا و زنده است تا بتواند نیازهای جدید انسان را پاسخگو باشد. هدف در این مقاله بررسی میزان اهمیت طراحی ورودی در آرامش زندگی انسان در محی زندگیاش میباشد .آنچه در ورودی مهم است تأثیری است که این فضا میتواند بر محی کالبدی اطراف خود داشته باشد .این که چگونه نحوه شکلگیری ورودی میتواند به خلق محیطی مطلوب و دستیابی به اصول ارزشمند در طراحی بیانجامد، هدف این پژوهش میباشد. ورودی در معماری مفاهیم بسیاری را به دنبال خواهد داشت .مسائلی از قبیل :نحوه دسترسی، تأثیر در نمای شهری، زیبایی، امنیت، حریم، آسایش اقلیمی، آرامش محیطی، دید، دعوت کنندگی و مسئله مهم فرهنگ که تأثیرگذار و تأثیرپذیر در مفهوم ورودی می باشد .لذا هدف، طراحی ورودی یک بنا به عنوان پیش فضا با در نظر داشتن تمام مفاهیم بالا برای دستیابی به معنای مطلوبیت است.
.
واژگان کلیدی: ورودی،معماری ایران،معماری قاجار،ورودی خانه های ایرانی
1
International Conference on Civil Engineering Architecture & Urban Sustainable Development 18&19 December2013, Tabriz , Iran
-1مقدمه
امروزه هیچ چیز به جاتر از حقیقت جاودانی پیامی که سنت می دهد نیست.پیامی که امروز به جاست چون همیشه به جا بوده است.پیامی متعلق به زمان حالی که از ازل تا ابد بوده است و هست و خواهدبود.هر ورودی دارای نقشهای کالبدی و کارکردی میباشد .از نقشهای کالبدی ورودی میتوان به تأمین و نظارت بر ارتباط، کنترلگری، نفوذپذیری، تبدیلپذیری، تشخص و خوانایی، پذیرندگی یا دعوتکنندگی نام برد. شکلگیری ورودی به عنوان یکی از عناصر مهم و مؤثر در معرفی افکار و نظریات دوران مربوط به خود است و متناسب، هماهنگ و پیوسته با امکانات، اهداف عملکردی و تفکرات دوره مربوط به خود شکل میگیرد .برای کمک به طراحی ورودی میتوان از آثار گذشتگان نام برد .معماری بناهای بازمانده از دورههای کهن، مرجع مطالعات ما در بررسی روند تغییرات ورودی از لحاظ کالبدی، اجتماعی، فرهنگی و کاربردی میباشد .از آنچه در شکلگیری فضاهای ورودی در تمدنها و سبکهای مختلف مؤثر بوده، میتوان اوضاع طبیعی و اجتماعی منطقه، مذهب، نظام اجتماعی و فرهنگی و ... را نام برد. بهرهگیری از آموزههای معماری ایران قدیم، نقش مهمی در رسیدن به کیفیت مطلوب ورودیها در طراحی بناها خواهد داشت .جایگاه ورودی در فرآیند طراحی بناها در ادوار مختلف تاریخی در کشورمان به وضوح به چشم می خورد .ورودی بناهای ایرانی در طی دوران پرفراز و نشیب خود، تحولات چشمگیری داشته است، اما دارای ویژگی های خاصی است و در هر یک از دورههای تاریخی تغییراتی به خود دیده است .در هر صورت، استفاده از منبع گرانبهای تاریخ معماری کشورمان در بهبود وضعیت ورودی بناهای معاصر بیتأثیر نیست.
-2 تاریخچه معماری ایران
1-2ایران باستان
مرحوم پیرنیا در سبکشناسی معماری ایرانی، معماری ایران را در شش شیوه بررسی کردهاند .این شش سبک بر اساس خواستگاهشان چنین نامیده شدهاند :پارسی و پارتی پیش از اسلام، خراسانی، رازی، آذری و اصفهانی از پس از اسلام .در این بخش به بررسی ویژگیهای ورودی در این شیوهها به طور جداگانه پرداخته میشود.
2-2پیش از پارسی
تا پیش از کوچ آریائیان به ایران، تیرهها و ملتهایی نه چندان شناخته شده در ایران زندگی میکردند که معماری پیشرفته ای داشته اند تپه زاغه از مراکز مهم استقرار آنها با ویژگیهای مهم معماری و هنری بوده است .در مجموعه زاغه حدود 21 خانه به دست آمده است . مکانیابی محل ورودی این خانه ها با توجه به جهت بادهای دائمی این منطقه بوده، بدین معنی که ورودی در جهتی قرار داشته که مانع نفوذ باد به درون فضای این خانه ها شود. فق یک خانه با ورودی غربی یافت شده که در مقابل در ورودی آن برای احتراز از نفوذ بادهای سرد، یک بادشکن چینه ای ساخته شده بود.
2
International Conference on Civil Engineering Architecture & Urban Sustainable Development 18&19 December2013, Tabriz , Iran
شکل: 1 خانه های تپه زاغه[1]
یکی دیگر از تمدنهای قبل از پارسی، تمدن ایلامی بوده است .مرکز تمدن ایلامیها شهرشوش بود که تاریخ پنج هزار ساله داشته است .برای بررسی این دوره به بررسی معماری معابد و نیایشگاههای آن پرداخته میشود . یکی از بازماندههای ارزشمند معماری ایلامی نیایشگاه یا زیگورات چغازنبیل در نزدیکی شوش است که از 1250 پیش از میلاد برجای مانده است. به نظر میرسد که ایلامیان به عنوان یک اصل از طریق مورب نه مستقیم وارد معابد خود میشدند، برای نمونه هیچ یک از هفت دروازه چغازنبیل و هیچ یک از مسیرها مستقیما به طرف معبد زیگورات نمیرود، چرا که این امر توهین به این معابد تلقی میشده است .ورودی معابد ایلام به وسیله مجسمه های شیر، گاو نر و نوعی سگ محافظت میشد.[1 ]
