بخشی از مقاله
چکیده
سبک زندگی به معنی مجموعه ی رفتارهای فردی و اجتماعی که برگرفته از اعتقادات و ارزشهای حاکم بر زندگی است و در قالب آداب و رسوم و عادت های روزمره تبلور پیدا می کند. وبه اشکال محاورات عمومی ، گفتگوها ، عملکرد ها و زندگی روز مره مردم تجلی می یابد که مدل دینداری ، الگوی مصرف ، فرهنگ عمومی ، نهاد خانواده و ازدواج ، نمونه هایی از آن است . و از طرفی سبک زندگی محصول انباشت تجربیات تاریخی یک ملت است که به تدریج وارد زندگی مردم شده و باعث تغییر در رفتار و شیوه زندگی آنان می شود. گستره سبک زندگی به وسعت همه رفتارهای فردی و اجتماعی یک جامعه است . از نوع لباس و آراستگی ظاهری گرفته تا معماری، شهرسازی ، موسیقی ، غم و شادی ، عزا و عروسی ، همه مقوله ها زندگی را در بر می گیرد.
لذا مردم در هر عصری در هر یک از مقوله های زندگی دارای آداب، رسوم و رفتارهای تعریف شده ای هستند که هویت فرهنگی ْو سبک زندگی آنان را به نمایش می گذارد. سبک زندگی مردم در سالهای اخیر به دلایلی در حوزه های مختلف مانند محاورات عمومی ، آذاب ورسوم ، و عملکردهای اجتمایی وتحت تأثیر فرهنگ غرب دچار دگر گونی شده است که اصلاح آن بر اساس مبانی دینی یک ضرورت است . در این نوشته با معیار اصلاح سبک زندگی ،بر اساس قوانین ، آداب و رسوم جامعه اسلامی – ایرانی ، تلاش بر این است تا با ارائه نمونه هایی از سبک زندگی در حوزه های مختلف مانند محاورات عمومی ، رفتار های اجتمایی بویژ ه در موضوع خانواده وازدواج مورد بررسی قرار گیرد و با نقد سبک زندگی بیگانه ، اصلاح آن با معیار های ایرانی - اسلامی مورد بررسی قرار گیرد.
مقدمه
سبک زندگی عبارت است از مجموعه ای از رفتارهای فردی و اجتماعی که متاثر از باورها و ارزش های پذیرفته شده ،امیال فردی و محیط اجتماعی و شرایط اقلیمی است و وجهه غالب رفتارها ی فرد ، گروه یا جا معه شده است . با عنایت به تعریف ارائه شده عواملی مانند باورها ، ارزش ها ، امیال و خواسته های فردی و محیط اجتماعی ، نقش جدی در سبک زندگی مردم دارند. و از طرفی سبک زندگی محصول انباشت تجربیات تاریخی یک ملت است که به تدریج وارد زندگی مردم شده و باعث تغییر در رفتار و شیوه زندگی آنان می شود.
گستره سبک زندگی به وسعت همه رفتارهای فردی و اجتماعی یک جامعه است . از نوع لباس و آراستگی ظاهری گرفته تا معماری، شهرسازی ، موسیقی ، غم و شادی ، عزا و عروسی ، همه مقوله ها زندگی را در بر می گیرد. لذا مردم در هر عصری در هر یک از مقوله های زندگی دارای آداب، رسوم و رفتارهای تعریف شدهای هستند که هویت فرهنگی ْو سبک زندگی آنان را به نمایش می گذارد. سبک زندگی معرف هویت اختصاصی ، روحیه عزتمدارانه و خودباوری یک ملت است ،آن چنان که تقلید از روش زندگی دیگران نشانه ای از خودباختگی است . لذا رواج سبک زندگی غربی و تخریب باورهای بومی و اسلامی مهمترین راهبرد دشمن در جنگ نرم تعریف شده است.
تردیدی نیست که بین باورهای مردم و سبک زندگی آنان رابطه متقابلی وجود دارد و هر کدام متاثر از دیگری است . علی - ع - می فرماید: برای هر ظاهری باطنی است مانند آن و هرکس ظاهرش پاک باشد لاجرم باطن پاکی خواهد داشت و هر ظاهر پلید نشانه ای از خبث باطنی است . و برای هر عملی ریشه و بنیانی است که از آب و مواد غذایی بی نیاز نیست ، پس به هر مقدار که آبشخور آن پاک باشد رشد آن نیز سالمتر خواهد بود و میوه اش شیرین تر و... - نهج البلاغه خ 154 . شکاف عمیق ظاهر و باطن ، باور و عملکرد مهمترین آسیب ، سبک زندگی است .
ما ملتی هستیم دارای سنت های دیرینه قوی و سازنده ، همراه با باورهای اعتقادی و رفتارهای اخلاقی که کمتر توانستیم به عرصه عمل برسانیم . و عمل ما خیلی وقت ها زایده باورها و ارزشهای حاکم بر زندگی ما نیست. لازم به یادآوری است در این نوشته معیار در اصلاح سبک زندگی ، قوانین ، آداب و رسوم وافق جامعه اسلامی است و هر شیوه زندگی که با معیارهای فوق همخوانی نداشته باشد ، روشی معیوب یا غلط و غیر قابل پذیرش است .
انسان موجودی الگو پذیر است ، همواره برای انتخاب روش زندگی در کنار داشته های فطری، عقلی و اعتقادی از نوعی الگو گیری بهره می گیرد . البته این خصیصه تا زمانی که جلوه منفی به خود نگرفته ، امری عادی و مورد تایید است . و به لحاظ اعتقادی نیز بر آن صحه گذاشته شده است . قرآن کریم با معرفی اولیاء الهی به عنوان الگوهای برتر می فرماید : »ولکم فی رسول ا...اسوه الحسنه« ، - احزاب آیه . - 21 امیرالمومنین علی - ع - می فرماید: »محبوبترین بندگان در پیشگاه خداوند کسی است که به پیامبرش اقتدا کند و اثر او را دنبال نماید« ، - غررالحکم و دررالکلم آمدی ،ج 1 ،ص - 83 اما در مواردی انسان بدون توجه به عقل و فطرت و آموزه های دینی و با استفاده از جنبه های غریزی به وادی تقلیدهای ناپسند و مضر به زندگی وارد می شود که او را از یافته های فطری و باورهای اعتقادی دور می سازد.
مردمان ایران زمین با سابقه درخشان چندین هزار ساله فرهنگ ایرانی و سبک زندگی اسلامی می توانند زندگی موفقیت آمیزی را داشته باشند . اما به دلایلی با فاصله گرفتن از این داشته های ارزنده و افتخار آمیز به روش هایی روی می آورد که با هدف زندگی سعادتمندانه چندان رابطه ای ندارد . از عوامل موثر در انحراف سبک زندگی مردم دو عامل نقش اساسی و مهمتری دارند: -1تبلیغات گمراه کننده: در دنیای ارتباطات و عصر تکنولوژی همه سعی بر تحمیل عقیده و باور و روش زندگی خویش بر دیگران را دارند که البته بخشی از آن گریز ناپذیر و مورد قبول است.
اما تکنولوژی روز جدای از وحی و انسان محور است و با تکیه بر سود فردی تلاش می کند تا با تخریب حصار باورهای اعتقادی و بومی ،ایده ی مورد نظر خود را بردیگر جوامع تحمیل نماید. و این چنین تبلیغ می کند که تنها راه سعادت و زندگی برتر، پیروی از ایده و سبک زندگی مورد نظر آنها است و با تغییر در ذائقه مردم و احساس نیاز کاذب سعی بر این دارد تا ضمن پیدا کردن بازار مصرف برای کالاهای خود، زندگی مردم را آنگونه که می خواهند مدیریت نمایند که تا حد زیادی نیز موفق بوده اند.
-2رفاه طلبی
انسان به لحاظ غریزی روحیه ای رفاه طلبانه و گریز از کار و تلاش دارد. و بر اثر تبلیغات گمراه کننده و روحیه رفاه طلبانه مغلوب زندگی و سبک زندگی غیر ایرانی و غیر اسلامی است. و سرانجام به جایی می رسد که زندگی او رنگ و بوی غیر دینی و غیر بومی به خود می گیرد.با مروری بر زندگی مردم، شاهد روش های غلط در سبک زندگی آنان هستیم که در دو حوزه گفتگو و محاورات عمومی از یک سو و عملکردها از طرف دیگر تجلی پیدا کرده است . ونهایت مهمترین مسئله در اصلاح سبک زندگی مشکل فرهنگی است ، تا فرهنگ اصلاح نشود سبک زندگی تغییر نخواهد کرد . در این نوشته بر آنیم تا با پرداختن به برخی از مصادیق در هر دو حوزه مطالبی را به عنوان اصلاح سبک زندگی به روش مقایسه ای از نظر خوانندگان بگذرانیم .
سبک زندگی در محاورات عمومی و عملکردهای مردم :
مردم ایران زمین در عین بهره مندی از فرهنگ ایرانی با زبان شیرین فارسی که حاصل تلاش انسانهای فرهیخته و با فرهنگی از دیار پارس است و در قالب های نثر و شعر و...و گویش های گوناگون و آکنده از پند و اندرز و القاء مفاهیم بلند و پرمعنای زندگی است که متون چندین هزار ساله گویای آن است ، و در کنار آن فرهنگ دینی برگرفته از منبع وحی و سنت نبوی و سبک زندگی اولیاء دین ،امروز گرفتار نوعی زندگی فرنگ مآبانه و محاورات آمیخته با زبان و واژه های نا مانوس و بیگانه است که ضمن القاء روش های زندگی غربی، در زندگی عملی نیز تجلی پیدا می کند که ذیلا موارد از آن از نظر می گذرد.
