مقاله سیمای زنان نمونه در قرآن

بخشی از مقاله

چکیده

معرفی و شناخت زنان نمونه و اسوه که در قرآن نامی از آنها برده و یا اشاره ای نسبت به آنان شده است و نیز آشنایی بیشتر با صفات برجسته آنها و کاربردی کردن آن صفات هدفی است که در این مقاله دنبال می شود. تحقیقات زیادی به طور کامل در یک مجموعه از زنان اسوه قرآنی انجام نشده است.مطالب این مقاله در سه بخش هدف یاد شده را دنبال می کند. بخش اول؛ ضرورت و جایگاه الگو در اسلام است که در این بخش نیاز به الگو، اسلام و الگو ها، الگو از دیدگاه امام خمینی - رضوان االله تعالی علیه - ، آسیب شناسی الگو پذیری اشاره شده است. بخش دوم؛ شایستگی زن مسلمان است که به صفات مشترک در زنان نمونه و برترین الگو برای زن مسلمان اشاره کرده است. بخش سوم؛ الگوهای ناب از زنان قرآنی است که در آن از همسران نمونه، مادران نمونه و الگو در رهبری جامعه، یاد شده است.

کلمات کلیدی: نمونه، اسوه، زن، قرآن.

مقدمه

در دنیای امروز که بحران هویت و شخصیت، جوامع و ملل را به کنکاش پیرامون دستیابی به الگوهای شایسته وادار کرده؛ شناختن و شناساندن الگوهایی که مورد تأیید قرآن است و نیز پرداختن به زندگی و عملکرد آنان، ضروری به نظر می رسد. لذا مقوله ی الگوگیری و الگو پذیری می تواند از حساسیت و اهمیت شایانی برخوردار باشد. لذا بر آن شدیم که تحقیقی در این موضوع ارائه کنیم در این نوشتار سعی شده است تا با ارائه نمونه هایی لایق، خوانندگان و علاقه مندان را به این باور برسانیم که رسیدن به کمال دست یافتنی است و کاری غیر ممکن و محال نیست، و به این جهت قرآن به آن توجه کرده و پرداخته است.

ضرورت و جایگاه الگو در اسلام

الف - نیاز به الگو:

عوامل متعددی در تحول و تکون شخصیت انسان مؤثر است . عواملی چون وراثت، فطرت، نظام سیاسی، خانواده و ... ولی در بین این عوامل مؤثرترین تأثیر و نقش را الگوها دارد. . رمز الگو پذیری و نیاز به الگو در انسان ها را می توان اینگونه بر شمرد :

-نیاز فطری : الگو پذیری از ویژگی های فطری انسان است که در همه مراحل رشد انسان نیاز به الگو و مدلی مناسب برای پیمودن مسیر زندگی دارند.

-لزوم دست یابی به موفقیت : انسان موجودی اجتماعی و جمعی خودش با دیگران نیاز به یک راهنمای عملی و الگوی عینی دارد، تا اینکه بتواند یک تعامل موفقیت آمیز با دیگران داشته باشد.1

- رفع مشکلات و گرفتاری ها: وجود مشکلات متعدد در زندگی انسان از آغاز تولد تا پایان زندگی را، می توان یکی دیگر از راه های ارائه الگو دانست.لَقَدْچنانچه درخَلَقْنَاقرآنآمده:الْإِنسَانَ» فِی کَبَدٍ 2« ما انسان را در رنج و مشقت آفریدیم.

ب - امتیازات داشتن الگو

-آموزش در روش الگویی بر خلاف روش های دیگر، بسیار سریع صورت می گیرد.

-در روش الگویی، بدون کمترین فشار روحی و ذهنی، و با القای پیام به صورت غیر مستقیم و با انگیزه قلبی خود مخاطب، می توان عالی ترین ویژگی تربیتی را منتقل نمود.

-آموزش با روش الگویی از ساده ترین راه ها، برای تربیت و خودسازی می باشد.

-1 قرآن و الگوها

الف - جایگاه الگو در قرآن:

در زیر سه نمونه از آیاتی که در قرآن آمده و در مورد اسوه اشاراتی داشته است، بیان می گردد: َ لَکُمْ فِی رَسُولِ»-1اللﱠهِ أُسْوَهٌیَرْجُواحَسَناللﱠهَهٌوَ لِمالْیَنْوْمَکانَالْآخِرَ وَ ذَکَرَ اللﱠهَ کَثِیراً3«قطعاً» برای شما در - اقتدا - به رسول خدا سرمشقی نیکوست . برای آن کس که به خدا و روز قیامت امید دارد و خدا را فراوان یاد می کند.«َانَتْ لَکُمْ أُسْوَهٌ»-2 حَسَنَهٌ فِی إِبْرَاهِیمَوَالﱠذِینَ 4« قطعاً برای شما در - پیروی از - ابراهیم و کسانی که با اویند سرمشقی نیکوست ِمْ أُسْوَهٌ حَسَنَهٌ»-3 لِمَن کَانَ یَرْجُو اللﱠهَ وَالْیَوْمَ الْآخِرَ 5« قطعاً» برای شما در - پیروی از - آنان سرمشقی نیکوست. - یعنی - برای کسیکه به خدا و روز باز پسین امیدی نبود. «

ب - ویژگی های الگو از منظر قرآن :

عشق آتشین به حضرت حق و اولیای او تعقل و علم برتر. توانایی و قدرت برتر . هماهنگی بین عمل و گفتار. تلازم با اجتماع 6

الگو از دیدگاه امام خمینی ;

الگو در کلام پیوند عملی و اطاعت و سرمشق برگزیدگان است. از منظر رهبر فقید انقلاب، حضرت فاطمه زهرا3و نیز حضرت زینب 3 الگوهایی برازنده و فراگیر هستند، که زنان مسلمان باید در تمام زمینهها از آنان پیروی کنند.7

آسیب شناسی الگو پذیری

دور شدن زن امروز از الگو در نتیجه علت هایی است که در زیر به آنها اشاره می شود:

الف - علل داخلی :

عوام زدگی ها -عدم سیاست گذاری صحیح -عدم تبلیغات صحیح -بد آموزی ها

ب - علل و عوامل خارجی :

آلوده کردن محیط-امپریالیزم فرهنگی-ارائه الگوهای فاسد.8

شایستگی برای زنان مسلمان

-1الگوی زن مسلمان :

بی شک برای کسی که مسلمان است و ایدئولوژی اسلامی را پذیرفته، نمی تواند جز فاطمه3و زینب3 کسی را به رهبری فکری خود برگزیند.امام زمان - عجل االله تعالی فرجه - بهترین خلق روی زمین، الگوی همگان در تمام ابعاد وجودی انسان، هم، فاطمه زهرا را اسوه شایسته زندگانی خویش معرفی میفرماید: »و فی ابنته أُسْوَهٌرسولااللهلیحَسَنَهٌ» 9«دختر رسول خدا برای من الگوی شایسته است.«

-2 منزلت حضرت زهرا در قرآن:

- حضرت بتول کوثر رسول خدا    :

»إنا اعطیناک الکوثر10«»ای پیامبر! ما به تو کوثر - خیر و برکت فراوان - عطا کردیم «

- عصمت حضرت فاطمه در قرآن کریم:

َ عَنْکُمُ الرﱢجْسَ» أَهْلَ الْبَیْتِ وَ یُطَهﱢرَکُمْ تَطْهِیراً«قطعاً» خداوند می خواهد پلیدی و گناه را از شما اهل بیت :دور کند و شما را کاملاً پاک سازد.«مباهله سند زنده ای برای عظمت اهل بیت:

َ الْعِلْمِفَمَنْفَقُلْحَاجﱠک»تَعالَوْافِیهِنَدْعُمِنْأَبْناءَنا وَ أَبْناءَکُمْ وَ نِساءَنا وَ نِساءَکُمْأَنْفُسَکُمْوَأَنْفثُمﱠسَنانَبْتَهِلْوَ فَنَجْعَلْلَعْنَتَ اللﱠهِ عَلَی الْکاذِبِین12«» هر گاه بعد از علم و دانشی که به تو رسیده، کسانی با تو به ستیز برخیزند، بگو:" بیایید ما فرزندان خود را دعوت کنیم، شما هم فرزندان خود را، ما زنان خویش را دعوت نماییم، شما هم زنان خود را، ما از نفوس خود دعوت کنیم، شما هم از نفوس خود، آن گاه مباهله کنیم، لعنت خدا را بر دروغگویان قرار دهیم.«

-3 اوصاف اهل بیت:به ویژه حضرت زهرا   از دیدگاه قرآن

وفای به نذر و عهد و پیمان :

یُوفُونَ» بِالنﱠذْر» 13«آنها - اهل بیت - به نذر خود وفا کنند.«

ترس از روز قیامت

َ یَخافُونَ یَوْماً »کانَ شَرﱡهُ مُسْتَطِیراً.14«؛» آنها از روزی که عذاب و شر آن گسترده است بیمناک اند.«

اطعام در راه حق با نیاز شدید به آن

وَ یُطْعِمح»ُبﱢهِونَ الطﱠعامَمِسْکِیناًعَلیوَ یَتِیماً وَ أَسِیراً15«؛ » آنها غذای خود را در عین آنکه آن را دوست دارند و به آن نیازمندند به" مسکین" و" یتیم" و" اسیر" میدهند. «

اخلاص

إِنﱠماجْهِنُطْعاللﱠهِ»مُکُمْلانُرِیدُلِوَمِنْکُمْ جَزاءً وَ لا شُکُوراً16« »ابرار - اهل بیت - میگویند: ما شما را تنها برای خدا اطعام میکنیم، نه پاداشی از شما می خواهیم و نه تشکری.«

ترس از مقام حضرت حق تعالی

نَخافُ مِنْ رَبﱢنا »یَوْماً عَبُوساً قَمْطَرِیراً 17«؛» ابرار - اهل بیت - اظهار می دارند ما از پروردگارمان خوف داریم در آن روز که عبوس و شدید است.«

الگوهای ناب از زنان قرآنی

-1 همسران نمونه حوا همسر آدم اسوه ی توبه » تائبات«