بخشی از مقاله
چکیده
کسب مزیت رقابتی همواره دغدغه تمام دانشگاهها بوده است. در این راستا این تحقیق به بررسی شاخصهای تأثیر گذار برای کسب موفقیت دانشگاههای مجازی در دنیای رقابت مبتنی بر یادگیری الکترونیک میپردازد که راهکارهای را برای بهبود عملکرد این دانشگاهها ارائه مینماید. از این رو، این تحقیق به لحاظ هدف، کاربردی است و روش مطالعه آن توصیفی پیمایشی و اطلاعات مورد نیاز از روش کتابخانهای و با ارائه پرسشنامه در میان جامعه آماری شامل عوامل دست اندرکار در واحدها و دانشگاههای مجازی کشور جمع آوری شده است.
با توجه به کوچک بودن جامعه؛ تمام جامعه به عنوان نمونه آماری در نظر گرفته شد که در نهایت 72 پرسشنامه به صورت الکترونیکی و بر روی کاغذ بازگشت داده شد و با استفاده از آمار توصیفی نتایج بررسی شد که نشان میدهد که دانشگاهها از شاخصهای مزیت رقابتی نظیر؛ همگام شدن با رقابتهای دیجیتالی جهانی، مطالعات خود سازماندهی شده، صرفه جویی در هزینهها برای دانشگاههای مجازی، صرفه جویی مالی و زمانی برای دانشجویان مجازی، انعطاف پذیری آموزش الکترونیکی، علاقمندی جامعه به آموزش الکترونیکی برخوردارند. در نهایت پیشنهادهایی برای بهبود عملکرد دانشگاههای مجازی مطرح می گردد.
مقدمه
نظام آموزشی به عنوان مهم ترین پایه هدایت کننده جامعه به سمت جامعه اطلاعاتی در این فرآیند مهم ترین نقش را بر عهده دارد که تحقق این امر نیازمند بازنگری در سیاست ها و راهبردهای نظام آموزشی می باشد. با
ظهور و پیشرفت فناوری های ارتباطی و اطلاعاتی در سراسر جهان و تأثیر آن بر همه ابعاد زندگی بشر، بدیهی است که روشهای قدیمی تولید و توزیع دانش که براساس ارتباطات چهره به چهره طراحی شده اند، به تدریج کارایی خود را از دست می دهند و لزوم استفاده از ابزارهای نوین احساس می شود. به منظور پاسخگویی به این نیاز، یادگیری الکترونیکی که صورت تکامل یافته ای از روشهای قدیمی آموزش و یادگیری با استفاده از فناوری اطلاعات است، مطرح و به سرعت به عنوان روش برتر یادگیری در عصر دانش و آگاهی معرفی شد.
در دانشگاه های کشور ایران نیز در سال های اخیر همسو با این تغییرات، در برخی از مراکز آموزش عالی، آموزش الکترونیک ارائه شده است. عوامل بسیاری هستند که می توانند منجر به ایجاد مزایای رقابتی برای دانشگاه های مجازی گردن که در این تحقیق به برخی از این عوامل پرداخته شده است و ضمن بررسی میزان اهمیت این عوامل از دیدگاه دانشگاه های ارائه دهنده آموزش الکترونیک، به مطالعه وضعیت مورد نظر این مراکز و موقعیت موجود آنها پرداخته می شود تا ضمن مشخص شدن نقاط قوت و ضعف این مراکز، راهکارهایی برای بهبود کارآیی این مراکز ارائه گردد.
مزیت رقابتی - که همان واکنش سریع نسبت به شرایط و تغییرات است - یزدان پناه، - 1389 همواره مورد توجه سازمان ها بوده و هست که یکی از این سازمان ها دانشگاه ها هستند که برای بدست آوردن سهم بیشتری از بازار در حال رقابت هستند. از سال 1995 کاربران اینترنت شاهد پیشرفت چشمگیر کاربردهای اینترنت در زمینه های گوناگون از جمله بازارهای فروش آنی و آموزش الکترونیکی بوده اند - یزدان پناه،. - 1390 پیشرفت های اخیر صفحه گسترده جهانی، تکنولوژی ماهواره ای دیجیتال و کاربردهای جدید واقعیت مجازی برای ایجاد محیط های یادگیری مصنوعی، پیش بینی می شود که اثرات فوق العاده زیادی بر محیط های یادگیری در تمام سطوح داشته باشد. لذا دانشگاه ها در حال طراحی برنامه های جدید برای کسب امتیاز از تکنولوژی های در حال ظهور هستند .
طبق پیش بینی رادوویچ مارکوویچ در آینده نزدیک ارتباطات باز و رویکردهای مدیریت منشأ تکنیکهای موثر برای ارتقای مهارت های یادگیری در محیط یادگیری خواهند بود و بیشتر دانشگاه ها، دانشکده های صنعتی و دیگر تأمین کنندگان آموزشی، در حال حاضر از رویکرد تحصیل از راه دور استفاده می کنند
با افزایش اهمیت دانش بعنوان امتیازی رقابتی و موتور رشد اقتصادی در جهانی که بطور فزاینده ای چند فرهنگه، چند زبانه متصل است، رویکرد نوین یادگیری الکترونیک، همانند دیگر فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی، انقلابی در زمینه یادگیری ایجاد کرده است و میتواند نیاز های رو به افزایش یادگیری مادام العمر در قرن 21 را پوشش دهد. یادگیری دیجیتالی و مبتنی بر وب با ارائه ویژگی های کاربر پسند مانند یادگیری در هر زمان و در هر مکان، یادگیری فرد در کنار یادگیری مشارکتی، یادگیری مبتنی بر نیاز و نیز امکان یادگیری مستقل و مبتنی بر علاقه و استعدادهای شخصی، توجه بسیاری از افراد را در سراسر جهان به خود جلب نموده است
هدف اساسی از طرح این پژوهش شناسایی و بررسی شاخص های موثر در ایجاد مزیت رقابتی برای دانشگاه های مجازی کشور و بررسی میزان بهره گیری از این مزایا در دانشگاه های کشور می باشد.
پیشینه پژوهش و مبانی نظری
یادگیری الکترونیک به طور کلی یک واژه خیلی گسترده برای یادگیری مبتنی بر اینترنت است. آموزش از راه دور، یادگیری آن لاین، یادگیری الکترونیک- تمام این واژه ها در حال مترادف شدن با آخرین دیدگاه برای فراهم آوردن پیشنهادهای آموزشی با کیفیت بالا می باشد
یادگیری الکترونیک ممکن است به عنوان یادگیری مبتنی بر اینترنت تعریف شود، جایی که دانشجویان و مدرسان لزوما رو در رو نیستند. تعامل با مدرسان و با دیگر دانشجویان می تواند از طریق ویدئو کنفرانس یا تلکنفرانس باشد. راه های زیادی هست که از طریق آنها یادگیری الکترونیک می تواند محقق شود. یادگیری الکترونیک ممکن است بعنوان یادگیری مبتنی بر اینترنت بر اساس رسانه های الکترونیک شامل جنبه های تجاری کردن آن تعریف شود
به بیان دیگر آموزش از راه دور2 نوعی فرآیند یادگیری که طی آن دانشجو می تواند با استفاده از فن آوری های گوناگون آموزش، بدون لزوم حضور فیزیکی، تحصیل کند - تعاریف و مفاهیم آماری علوم تحقیقات و فناوری،. - 1389 امروزه اینترنت و جهانی شدن در حال تغییر دادن این است که چگونه پول خود را در بانک بگذاریم، خرید کنیم، بازی کنیم و نهایتا یاد بگیریم. لازم به ذکر است که آموزش از راه دور لزوما به معنای یادگیری از طریق کامپیوتر نمی باشد
