بخشی از مقاله
چکیده
از جمله اموري که در سعادت مردم هر جامعه اي نقشی اساسی دارد؛ شایستگی و جامع الشرایط بودنمدیران و کارگزاران آن جامعه است. بنابراین انتخاب مدیران و کارگزاران اصلح سزاوار توجه و بررسی فراوان است. دین اسلام و آموزه هاي وحیانی هم به عنوان جامع ترین مکتب ها،این موضوع را نه تنها به فراموشی نسپرده؛ بلکه بسیار بر این موضوع تاکید کردهاست و در آیات و روایات فراوانی این موضوع تبیین گردیده است.
صفات و شاخص هاي مدیران، در سیره و معارف ائمه - علیهم السلام - بخصوص حضرت علی - علیه السلام - از جایگاهی بس رفیع برخوردار است. تا آنجا که آن امام همام - علیه السلام - در بسیاري از نامه هاي خود به مدیران و حکمرانان و زمامداران در سرتاسر قلمرو حکومت اسلامی با عناوینی مختلف این صفات و ویژگی ها را گوشزد می کردند.این پژوهش در پی آن است که با استناد به فرمایشات حضرت علی - علیه السلام - در نهج البلاغه بارزترین خصوصیات و شاخص هایمدیران را از جمله:عهدمداري، سعه صدر، عیب پوشی از مردم، مشورت و رایزنی، امانتداري، انتقادپذیري، تواضع و فروتنی و... مورد بازشناسی و تبیین قرار دهد.
مقدمه
گزینش مدیران و زمامداران اصلح چنان با اهمیت است که در صورت بی سامانی آن، همه تلاش هاي حکومتی و مدیریتی در هم می ریزد و به نتیجه نمی رسد. - دلشاد تهرانی،1388،ص - 452 چرا که مدیریت ، آزمونی سخت و مسؤلیتی بس خطیر و بر دوش گرفتن امانتی سنگین است. و فقط کسانی می توانند در این آزمون سربلند بیرون بیایند و حق این امانت را بگزارند و مسؤلیت خویش را ادا نمایند که شروط احراز این مسؤلیت در آنان محقق باشد. یکی از این شروط داشتنویژگیها و شاخص هاي مطلوبیاست که در آثار و مکتوبات دینی به آنها اشاره شده است.
بهترین مرجع براي یافتن این شاخص هابراي مدیران، قطعاً آیات قرآن و سخنان معصومین - علیهم السلام - میباشد. سخنان امیرالمومنین - علیه السلام - ، منبع ارزشمندي براي این منظور است؛ زیرا آن حضرت خود تجارب گرانقدري در زمینه خلافت و مدیریت و زمامداري مسلمین و همچنین فرماندهی در جنگها داشتهاند و بر سرزمین گسترده اسلامی آن زمان حکومت نمودهاند.
اهمیت تبیین صفات و خصوصیات مدیران از دیدگاه حضرت علی - علیه السلام - را میتوان به این صورت توضیح داد که در اندیشه حضرت علی - علیه السلام - هیچ خطري براي جامعه اسلامی، همچون خطر بر سر کار آمدن افراد فاقد اهلیت یا کمصلاحیت نیست.
آن حضرت - علیه السلام - در نامهاي به مصریان که با مالک اشتر فرستاد؛ هنگامی که او را به حکومت آن سرزمین گمارد؛ چنین هشدار داده است: »من بیم آن دارم که نابخردان و نابکاران زمام امور این ملت را به دست آرند و مال خدا را دست به دست گردانند و بندگان او را بردگان خود گیرند و با صالحان به دشمنی برخیزند و فاسقان را حزب خود قرار دهند
در این پژوهش به بازشناسی شاخص هاي مطلوب مدیریت دینی در نهجالبلاغه از جمله مواردي همچون: عهدمداري، عیب پوشی از مردم، انتقادپذیري، مشورت و ورایزنی، سعه صدر، فروتنی، امانتداري، عدالت خواهی و... پرداخته می شود.
شاخص هاي مدیریت دینی
در فرهنگ و سیره و معارف ائمه - علیهم السلام - بخصوص حضرت علی - علیه السلام - براي گزینش زمامداران، مدیران و کارگزاران حکومت اسلامی، بر معیارها، خصوصیات و شاخص هایی متفاوت تاکید شده است.و آن حضرت - علیه السلام - مکررا در نامه ها و خطبه هاي و حکمت هاي نهج البلاغه به این موضوع اشاره فرموده اند. که شاخص هاي مدیراندر دو بعد فردي و اجتماعی مورد توجه قرار داده شده است.1 در این بخش از پژوهش به تبیین و واکاوي این شاخص ها از منظر این امام همام - علیه السلام - در نهج البلاغه پرداخته می شود.
.1عیب پوشی از مردم
موقعیت اجتماعی مدیر و کارگزار او را در موقعیتی قرار می دهد که از اوضاع و احوال مردم آگاه است و قدرت دارد که بر کارهاي مخفی آنها مطلع شود و بر اعمال خوب و بد آنها اگاهی یابد.
