بخشی از مقاله
چکيده
هدف از پژوهش حاضر شناسايي عوامل جلب کننده و سوق دهنده گردشگري ورزشي استان کهگيلويه و بويراحمد بود.
جامعه آماري اين تحقيق شامل کليه کارشناسان گردشگري و تربيت بدني استان (ک.ب ) که تعداد آنها ١٦٩نفر بود. نمونه آماري در اين تحقيق ١٢٣نفرکه از طريق جدول جي مورگان برآورد شده است . در اين پژوهش ، از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد که توسط ١٥ نفر متخصصين گردشگري و مديريت ورزشي مورد تاييد و روايي قرارگرفت . ميزان پايايي پرسشنامه با استفاده ازآلفاي کرونباخ 84/0 به دست آمد. به منظور تحليل داده ها از آزمون توصيفي و استنباطي و٢٠.spss.v و همچنين براي آزمون سوالات تحقيق از آزمون فريدمن استفاده شد. در اين راستا محقق به اين نتايج پي برد که مهم ترين عوامل جلب کننده کيفيت تسهيلات اقامتي ، سهولت در تهيه اقامتگاه و وجود مناظر زيبا و ديدني در استان بود و از مهم ترين عوامل سوق دهنده آرامش و فرار از مشغوليت و تنش روزانه ، شناسايي جامعه و اجزاي جامعه و اولويت کاوش مکان هاي جديد و افزايش دانش و آگاهي با سفر به مکان هاي تاريخي و فرهنگي بود. لذا انتظار مي رود براي جذب گردشگر به استان امکانات لازم با کيفيت مناسب ، تبليغات به موقع و امنيت کامل را براي گردشگران فراهم کنند تا بتوانيم در اين استان شاهد حضور گردشگران به صورت عام و خاص باشيم و اميد است نتايج اين تحقيق مورد استفاده مسئولين استان و ساير پژوهشگران قرار بگيرد.
واژه هاي کليدي: عوامل جلب کننده ، عوامل سوق دهنده ، گردشگري ورزشي، کارشناسان گردشگري، کارشناسان ورزشي .
١.مقدمه
صنعت گردشگري در جهان توسعه فراواني يافته است و بسياري از کشورها از اين راه توانسته اند وضعيت خود را بهبود ببخشند و از مشکلاتي مانند بيکاري، پايين بودن سطح درآمد سرانه و کمبود درآمد ارزي خويش بکاهند. صنعت جهانگردي بزرگ ترين و متنوع ترين صنعت در دنيا به حساب مي آيد .بسياري از کشورها اين صنعت پويا را منبع اصلي درآمد، اشتغال زايي، رشد بخش خصوصي و توسعه زيرساخت ها ميدانند. صنعت گردشگري امروزه به قدري در توسعه اقتصادي و اجتماعي کشورها اهميت دارد که اقتصاددانان آن را صادرات نامرئي نيز مينامند. يکي از انواع گردشگري که روز به روز طرفداران بيشتري پيدا مي کند، گردشگري روستايي است و به نظر ميرسد روستاها در آينده به يکي از مهم ترين مقاصد گردشگران تبديل شوند (دهنه سيري و همکاران ، ١٣٩١و خطيب زاده و همکاران ، ١٣٩٢). دنياي امروز، دنياي تحولات سريع و گسترده در تمام ابعاد است .
تجارت جهاني در ابتداي هزاره سوم نيز از اين قاعده خارج نيست و در سطحي گسترده و با سرعت هرچه تمام تر متحول شده است .
حال و هواي امروز تجارت نشان از جهانيشدن آن دارد، فرآيندي که منجر به حضور و رقابت تنگاتنگ ظرفيت هاي مختلف تجاري شده است . تجارت به عنوان موتور رشد اقتصاد ملي، حلقه پيوند اقتصاد بين المللي و اقتصاد ملي است . در بعضي از کشور ها عليرغم اقداماتي که در جهت رشد تجارت خارجي و حضور بيشتر در بازارهاي جهاني صورت گرفته است . اما متاسفانه به لحاظ اصرار نابجا و اتکاي بيش از حد به سيستم سنتي، هنوز تحولاتي که متناسب با شأن و جايگاه آن کشورها باشد در صحنه تجارت بين المللي به وجود نيامده است . بهره گيري از برنامه ريزيها، سياستگزاريها، ابزارها، شيوه ها و روندهاي نوين تجارت بين المللي رويکردي است که بايد مورد توجه فعالان عرصه تجاري قرار گيرد (دولت آبادي و همکاران ،١٣٨٨ و تررو و کاوومن ، ٢٠١٤). کشور ايران بر اساس اصل مزيت نسبي (جاذبه هاي تاريخي، فرهنگي و طبيعي متنوع ) زمينه و استعدادهاي بالقوه مناسبي براي احيا و گسترش صنعت گردشگري خود در اختيار دارد ولي بعلت وجود مشکلات اداري، سازماني و موانع فرهنگي-اجتماعي صنعت گردشگري استان رونق مطلوب را ندارد و به عبارت ديگر حتي در حالت رکود قرار دارد. متوسط سهم درآمد ارزي گردشگري در ايران از کل گردشگري جهاني طي دوره هاي (٤٦-١٣٤٤)، (٦٧-١٣٥٧)، (٧٢-١٣٦٨) به ترتيب ٤درصد،٦درصد و ٣درصد مي باشد (زارع بزک آبادي١٣٧٤، به نقل از روشن پور١٣٨٦). براي گسترش فعاليتهاي گردشگري در ايران ، دولت بعلت داشتن مالکيت و اختيارات وسيع در عرضه اين صنعت نقش تعيين کننده اي بر عهده دارد. علي رغم جذابيتهاي متنوع ايران در زمينه هاي همچون آثار تمدن هاي باستاني و اسلامي، طبيعت چهار فصل ، مردماني با فرهنگهاي متنوع و حتي پوششهاي متنوع سنتي، هنوز نتوانسته ايم از مزيتهاي خود در اين زمينه استفاده کنيم . از بازار ٧٠٠ ميليون نفري گردشگري جهان که ظرف سالهاي ٢٠٠٤-٢٠٠٥به بالاي يک ميليارد نفر رسيد، سهم ايران حتي در جذب گردشگران کشورهاي مسلمان هم بسيار ناچيز بوده است (همان منبع ).
بر اين اساس با توجه به جايگاه اين صنعت ضرورت دارد، تا از طريق انجام مطالعات متعدد علمي، زمينه ها و امکانات متنوع گردشگري کشور ايران و مناطق تابعه آن را که در رديف ١٠ کشور برتر دنيا در زمينه هاي جاذبه هاي گردشگري هستند، مورد بررسي قرار گيرد (کيامهر،غلامرضا، ١٣٨٥). در اين راستا استان کهگيلويه و بويراحمد نيز همانند بقيه استان هاي کشور توجه جدي به اين صنعت نداشته و بخصوص در امر ورزش ، نه تنها سرمايه گذاري کافي را انجام نداده ، بلکه سياست هاي روشني نيز تدوين نکرده است . در حالي که اين استان از ظرفيت هاي شناخته شده و ناشناخته فراواني در عرضه گردشگري ملي و بين المللي بر خوردار است . لذا ضرورت انجام تحقيق در اين زمينه و در اين استان احساس مي شود.
محقق اميدوار است نتايج اين تحقيق به مسئولين ، برنامه ريزان و دست اندکاران ذيربط نسبت به توسعه همه جانبه گردشگري ورزشي اهتمام ورزند و با سرمايه گذاري فکري و مادي لازم در جهت توسعه صنعت گردشگري ورزشي در سطح استان توجه کافي به اين امر را مبذول دارند. از اين رو در اين تحقيق سعي شد به مهم ترين عوامل جلب کننده و سوق دهنده موثرجهت بهبود گردشگري ورزشي از ديدگاه کارشناسان ورزش و گردشگري استان کهگيلويه و بويراحمد پرداخته شود و براي محقق اين سوال مطرح است که مهم ترين عوامل جلب کننده و سوق دهنده موثرجهت بهبود گردشگري ورزشي از ديدگاه کارشناسان ورزش و گردشگري استان کهگيلويه و بويراحمد کدامند؟
٢.روش تحقيق
پژوهش حاضراز نوع توصيفي _ پيمايشي است که به روش ميداني انجام شده است . جامعه آماري اين تحقيق کليه کارشناسان گردشگري و تربيت بدني استان کهگيلويه و بويراحمد در سال ١٣٩٢ بود. که تعداد آنها شامل ١١٦ نفر در اداره هاي تربيت بدني و ٥٣ نفر در اداره هاي ميراث فرهنگي و گردشگري (در مجموع ١٦٩) بود. نمونه آماري در اين تحقيق با توجه به حجم جامعه آماري از طريق جدول جي مورگان ٨٤ نفر براي تربيت بدني و ٣٩ نفر (١٢٣) براي گردشگري برآورد شده است .
دراين پژوهش ، از آنجا که پرسشنامه يا مقياس هاي استانداردي در خصوص اندازه گيري متغيرهاي تحقيق وجود نداشت ، محقق با بررسي منابع و پايان نامه ها و مقالات مرتبط با موضوع تحقيق ، و بر اساس پرسشنامه هاي ويسيا، (١٣٨٩)، قيامي راد و محرم زاده (١٣٨٧) ، روشن پور (١٣٨٦) و از پرسشنامه تعديل شده استفاده نمود که شامل ٣٥ سوال و مقياس پنج ارزشي ليکرت بود.
پرسشنامه مورد نظر متشکل از سه بخش اصلي است : الف ) سوالات مربوط به مشخصات فردي ب ) عوامل جلب کننده (جذابيت ها، ويژگيها، امکانات و شرايط خاص مربوط به شهر و استان که باعث مي شود گردشگران از ميان مقصدهاي مختلف يکي را انتخاب کنند) ج ) عوامل سوق دهنده (آرامش و فرار از مشغوليت و تنش روزانه ، شناسايي جامعه و اجزاي جامعه و اولويت کاوش مکان هاي جديد و افزايش دانش و آگاهي با سفر به مکان هاي تاريخي و فرهنگي ). براي اطمينان از روايي محتوايي پرسشنامه و سنجش دقيق مفاهيم و مصاديق مورد نظر، پرسشنامه توسط ١٥ نفر از متخصصين گردشگري و مديريت ورزشي مورد بررسي و تاييد قرار گرفت . اعتماد پذيري پرسشنامه ، ميزان پايايي آن را در اندازه گيري متغيرها نشان ميدهد، براي سنجش ميزان پايايي پرسشنامه و اجزاي آن از روش آلفاي کرونباخ که ميزان همبستگي مثبت اجزاي يک مجموعه را با هم منعکس ميکند، استفاده گرديد. که ضريب آلفاي کرونباخ در مجموع 84/0 به دست آمد. نحوه اجراي تحقيق به اين صورت بود که پس از تعيين حجم نمونه محقق شخصا در بعضي از شهرستان ها و ادارت مورد نظر حضور پيدا کرده و تعداد ديگري از طريق رابطين جمع آوري شد و با توجه به گستردگي محدوده جغرافيايي تحقيق ، مقرر شد کل استان و شهرستان هاي تابعه به عنوان نمونه انتخاب شوند و ١٢٣ پرسشنامه را بين کارشناسان ورزش و گردشگري توزيع شد که از اين تعداد ٧٨ پرسشنامه براي تربيت بدني و ٣٥ پرسشنامه (در مجموع ١١٣) براي گردشگري عودت يافت . به منظور تجزيه و تحليل داده ها از روش هاي آمار توصيفي مانند فراواني، درصد، محاسبه ميانگين ، انحراف معيار و روش هاي آماري استنباطي و همچنين روش آلفاي کرونباخ جهت محاسبه ضريب پايايي و آزمون کولمو گروف اسميرنوف جهت نرمال بودن داده ها و براي تعيين رتبه بندي از آزمون فريدمن و از نرم افزار کامپيوتري «SPSS» نسخه ٢٠ استفاده شد.
٣.يافته هاي تحقيق
جهت توصيف مشخصات کلي کارشناسان گردشگري و تربيت بدني استان کهگيلويه و بويراحمد از جدول ١ استفاده شده است .
جدول (١). مشخصات کلي افراد پاسخگو در پژوهش
همانطور که جدول ١، نشان مي دهد، بيشتر افراد پاسخگو مرد (99/76) و متوسط سن ٣١ تا ٤٠ سال با ٥٠ درصد بيشترين فراواني، 49/65 درصد آزمودني ها متاهل و 51/34 درصد آنها مجرد، بيشترين درصد فراواني در ميزان تحصيلات کارکنان درجه تحصيلي ليسانس (3/55) و کمترين درصد فرواني مربوط به درجه تحصيلي ديپلم (2/9) بودند.
الف ) اولويت بندي کلي عوامل جلب کننده از ديدگاه کارشناسان ورزش و گردشگري:
جدول (٢). اولويت بندي کلي عوامل جلب کننده از ديدگاه کارشناسان ورزش و گردشگري بر اساس ميانگين رتبه ها
جدول ٢، اولويت بندي عوامل جلب کننده را از ديدگاه کليه مديران و کارشناسان تربيت بدني و گردشگري را نشان مي دهد. همانطور که ملاحظه مي شود کيفيت تسهيلات اقامتي با ميانگين 33/4 بيشترين اولويت و امکانات ورزشي متناسب با نيازها و خواسته هاي گردشگران با ميانگين 3/2 کمترين اولويت از ديدگاه کارشناسان ورزش و گردشگري دارد.
ب ) مقايسه اولويت بندي عوامل جلب کننده از ديدگاه کارشناسان تربيت بدني و گردشگري:
جدول (٣). اولويت بندي عوامل جلب کننده به تفکيک از ديدگاه کارشناسان ورزش و گردشگري بر اساس ميانگين رتبه ها
