بخشی از مقاله
چکیده
بانکها در نگاهی ساده در دو حوزه تجهیز و تخصیص منابع فعالیت می کنند. هنگام تخصیص محدودیت هایی وجود دارد، مثلاً بین منابع و مصارف باید توازن برقرار باشد و نباید مصارف از منابع بیشتر شود ، همچنین سهم نسبی بخش ها را باید رعایت کرد.
در این میان، بانکها باید با در نظر گرفتن ریسک اعتباری مشتریان به تقاضاهای آنها مبنی بر اخذ تسهیلات جامه عمل بپوشانند، چرا که مسائل و مشکلات مدیریت پرتفولیوی وام، یکی از مهمترین دلایل ورشکستگی بانکها بوده است.
هدف این پژوهش ارائه مدلی ریاضی بر اساس مدلهای برنامه ریزی خطی جهت یافتن بهترین ترکیب تسهیلات موسسه اعتباری کوثر از منابع در سال مالی 2007 می باشد ، تسهیلات بصورت 6 متغیر مشارکت، خرید، انتقال سهم الشرکه، قرض الحسنه، جعاله و سایرتسهیلات در مدل در نظر گرفته شد و با استفاده از نرم افزارLINDO نتایج مدل به دو صورت با احتساب منابع صندوق پس انداز مسکن جوانان و بدون احتساب منابع حساب جوانان بدست آمد. با توجه به اینکه حد تسهیلات %70 منابع میباشد بدین ترتیب مقدار تابع هدف 6389/937 میلیارد ریال بدست میآید. در صورت عدم احتساب منابع صندوق جوانان مقدار تابع هدف 6201/184 میلیارد ریال می باشد.
مقدمه
بانکداری در جهان هنگامی آغاز شد که دادوستد و مبادله کالا - غیر از مبادلات جنس به جنس - بین مردم شروع شد. با گسترش تجارت پیش از آنکه پول به معنی و مفهوم امروزی مورد استفاده قرار بگیرد نیاز به خدمت مؤسسات بانکی محسوس تر گشت و احتیاج به وسیله پرداخت و سنجش ارزش ها بالاخص وصول مطالبات از مشتریان دور و نزدیک با وجود خطرات ناشی از نقل و انتقال پول ایجاب می کرد که این فعل و انفعالات توسط موسساتی موسوم به بانک انجام گیرد. بانکها برای بقای خود و ارائه خدمات نیازمند راه و روشهایی بودند که بتوانند هزینه های ثابت و جاری خود را تأمین کنند.
یکی از این روشها پرداخت وجوه سپرده گذاران در قالب تسهیلات به دیگر افراد در ازای بازپرداخت اصل و سود بود. مسأله ای که در این بین وجود داشت نحوه ی تخصیص منابع آنها به تسهیلات بود چرا که باید هم پاسخگوی درخواست سپرده گذار به جهت استرداد سپرده می بودند و هم اینکه بیشترین سود را از محل سپرده ها کسب می کردند ، چیزی که ما در این تحقیق به دنبال آن هستیم ، یعنی مسأله ی تخصیص بهینه!
بانکهای تخصصی علاوه بر نقش عمومی که مانند سایر بانکها در چرخه ی اقتصاد یک کشور دارند، وظیفه ی تأمین منابع مالی طرحهای بخش اقتصادی - اجتماعی تحت فعالیت خود را نیز دارا می باشند. از جمله بانکهای تخصصی که در ایران مشغول به فعالیت می باشند بانک مسکن با نزدیک به یک قرن سابقه ی فعالیت است
حضور بانک تخصصی مسکن در عرصه ی بانکداری و اقتصاد ایران و نگاه ویژه به آن با توجه به رسالتی که در خانه دار کردن اقشار مختلف جامعه بویژه قشر آسیب پذیر دارد ، امری ضروری بنظر می رسد. از آنجا که بانک مسکن طبق دستورالعملهایی ملزم به پرداخت تسهیلات تکلیفیِ خاص به مشتریان میباشد که گاهاً به دلیل معوقه شدن و یا عدم صرفه جویی به مقیاس موجب زیان بانک در بلندمدت می شود، ارائه مدلی که بتوان بر اساس آن در کنار این قیود موجبات سوددهیِ حداکثر بانک را فراهم کرد تا همچنان بتواند به رسالت خویش در امر تهیه ی مسکن اقشار جامعه عمل نماید ، حائز اهمیت است .
ادبیات موضوع
پرتفولیو
واژه پرتفولیو - portfolio - در ادبیات مدیرت پروژه به " سبد پروژه ها " تعبیر می شود . در ادبیات مدیریت ریسک ، این واژه برای " سبد سهام " استفاده می شودعموماً. اشخاص اعم از حقیقی و حقوقی برای کاهش ریسک غیر سیستماتیک سرمایه گذاری در سهام سایر شرکتها اقدام به خرید سهام متنوع با تعداد مختلف می کنند. پورتفولیو کلمه ای ایتالیایی است به معنای اینکه افراد سرمایه خود را به صورت مجموعه هایی از اقلام نگهداری می کنند که در بورس به سبد سهام معروف است. ضرب المثلی هم که در ایران رایجاست که میگوید تمامِ تخم مرغ هایت را در یک سبد نگذار به همین مفهوم اشاره دارد .
برای اولین بار، مارکویتز، تعریفی دقیق از چیزی ارائه داد که تا آن زمان فقط شعارهای دو پهلو از »ریسک « و » بازده « بود. مارکویتز ، بازده ی سرمایهگذاری را با امید ریاضی برآمدهای ممکن سرمایهگذاریها و ریسک را با واریانس یا مربع انحرافات از امید ریاضی تعریف کرد. از جمله انتقاداتی که به مدل او وارد شد ، این بود که در این مدل تنها به دو معیار میانگین و انحراف معیار بازده توجه می شود . این در حالی است که سرمایه گذاران عملاً معیارهای گوناگونی را هنگام تشکیل پرتفولیو مورد توجه قرار می دهند .
نقد شوندگی یکی از مهمترین آنها است ، در تئوری مدرن پرتفولیو، مجموعه اوراق بهادار از طریق تجزیه و تحلیل بازده مورد انتظار، ریسک - تغییرات در بازده مورد انتظار - و رابطه ی بین اجزای مجموعه اوراق بهادار - که از طریق ضریب همبستگی اندازه گیری می کنیم - بررسی می شود. برای روشن شدن مطلبمثلاً اگر بخواهید انتخابی به اینصورت داشته باشید که سرمایه خود را در یک دارایی سرمایه گذاری کنید که ارزش انتظاری پایین و نوسان کم داشته باشد یا در دارایی دیگری که ارزش انتظاری بالا و نوسان زیاد دارد ، چگونه انتخاب می کنید؟
با این مقدمه و با توجه به اینکه بانک ها نیز برای ادامه حیات و رسیدن به اهداف خود نیازمند مدیریت و تخصیص درست منابع یا بعبارت دیگر انتخاب سبد مناسب از تسهیلات می باشند، در ادامه به بیان تعریف، اهداف و دلایل مدیریت پرتفولیوی وامها می پردازیم.
مدیریت پرتفولیوی وامها شامل کلیه سیستم ها و فرآیندهای مورد استفاده مدیریت به منظور برنامه ریزی، هدایت، کنترل و ارزیابی وام دهی بانک می باشد. اجزاء مدیریت پرتفولیوی وامها را می توان به شرح ذیل تقسیم بندی نمود:
-1 سیاست ها و رویه های اعتباری
-2 فرهنگ اعتباری
-3 سیستم کنترل داخلی
-4 کیفیت پرتفولیو
-5 ترکیب پرتفولیو
-6 رشد و سودآوری
-7 استانداردهای تصویب وام
-8 سیستم های اطلاعات مدیریت
-9 ارزیابی سیاست ها و رویه های اعتباری بخش مهمی از سیستم مدیریت پرتفولیوی وامها می باشد و می بایست بطور شفاف تعیین کننده جهت گیریها و کنترل های عملیاتی سطوح مختلف اعتباری باشد.
سیاست های اعتباری می بایست سازگار و هماهنگ با اهداف بلندمدت و برنامه استراتژیک بوده و بصورت سالانه مورد بازنگری و ارزیابی قرار گیرد. فرهنگ اعتباری باید مبتنی بر رویه های وام دهی و در چارچوب مدیریت ریسک و استانداردهای پذیرش وام باشد. یک فرهنگ اعتباری مناسب، باعث کاهش ریسک هنگام افزایش رشد و سودآوری ناشی از وام های با کیفیت می شود.
