بخشی از مقاله
چکیده
تحقیق حاضر، رابطه بین رفتار شهروندی سازمانی با سرمایه اجتماعی کارکنان موسسه اعتباری آرمان - امید جلین - استان گلستان را مورد بررسی قرار داده است. جامعه آماری، کارکنان در موسسه اعتباری آرمان - امید جلین - به تعداد 360 نفر می باشد و تعداد اعضاء نمونه در تحقیق حاضر 186 نفر می باشد. با توجه به ابعاد رفتارشهروندی سازمانی در این پژوهش 5فرضیه درنظر گرفته شده است. اطلاعات مورد نیاز فرضیه ها از طریق پرسشنامه از نمونه مذکور جمع آوری شده و به کمک نرم افزار spss تجزیه شده است. نتایج نشان داد که بین نوع دوستی، ادب و احترام، خوش خویی، وظیفه شناسی و جوانمردی با سرمایه اجتماعی کارکنان شعب موسسه اعتباری آرمان - امید جلین - استان گلستان رابطه معنی دار وجود دارد.
کلمات کلیدی: رفتار شهروندی، سرمایه اجتماعی و موسسه اعتباری آرمان - امیدجلین - .
مقدمه
در دنیای کنونی اکثر مدیران خواهان کارکنانی هستند که بیش از وظایف شرح خود فعالیت می کنند. آنها به دنبال کارکنانیهستند که به فراسوی انتظارات می روند، به میل و خواست خود به رفتارهایی دست می زنند که جزو وظایف رسمی شغلی شان نیست - زارع، حمید،1383، ص - 151، بطور کلی، آن دسته از رفتارهای شغلی کارکنان که تاثیر زیادی بر اثربخشی عملیات سازمان دارد، توجه محققان و مدیران زیادی را بخود جلب کرده است. در گذشته محققان در مطالعات خود جهت بررسی رابطه میان رفتارهای شغلی و اثربخشی سازمانی، اکثرا به عملکرد درون نقشی کارکنان توجه می کردند. ولی رفتار شهروندی سازمانی شامل رفتارهای اختیاری کارکنان است که جزو وظایف رسمی آنان نیست و مستقیما توسط سیستم رسمی پاداش در نظر گرفته نمی شود و میزان اثربخشی کلی سازمان را افزایش می دهد. تقریبا از یک دهه و نیم قبل، محققان بین عملکرد درون نقشی و عملکرد فرانقشی تفاوت قائل شده اند - الوانی، سید مهدی،. - 1389
بیان مسئله
مکنزیٍ و همکاران - 1988 - به نقل از الوانی - 1382 ص - 65 رفتار شهروندی سازمانی را تحت عنوان رفتارهای آگاهانه و داوطلبانه از جانب کارمند که بطور مستقیم عملکرد موثر یک سازمان را، جدا از هدف بهره وری کارمند، افزایش می دهد، تعریف کرده اند. از دیدگاه اجتماعی، سازمانها بدنبال کارکنانی هستند که بتوانند در مشاغل خویش خوب عمل کنند. عملکرد خوب، بهره وری سازمانی را افزایش می دهد و این نیز اقتصاد ملی جامعه را ارتقاء می بخشد - نصر اصفهانی، علی ،1390،ص. - 54 مفهوم سرمایه اجتماعی به عنوان ابزاری برای درک روابط اجتماعی که زیربنای سیستمهای اجتماعی اثربخشی است، به کار می رود و مبنای مزیت سازمانی شناخته شده است.
سرمایه اجتماعی موضوعی واحد نیست، بلکه انواع گوناگونی از مقوله هاست که دو ویژگی مشترک دارد: یکی اینکه همه آنها شامل جنبه ای از ساخت اجتماعی است و دیگر اینکه کنشهای معین افرادی را که در درون ساختار قرار دارند، تسهیل میکند. سرمایه اجتماعی، نه در افراد و نه در ابزار فیزیکی تولید؛ بلکه در روابط اجتماعی شکل می گیرد و توسعه پیدا می کند. سرمایه اجتماعی در حقیقت به آرمانهای مشترک، وفاق و انسجام اجتماعی، اعتماد، صداقت و احترام متقابل افراد نسبت به همدیگر، رعایت ارزشها و هنجارها و اصول اخلاقی، پرهیز از هرگونه تظاهر در رفتار اطلاق می گردد - نصر اصفهانی، علی . - 1389
از طرفی سرمایه اجتماعی در چند دهه اخیر به عنوان یکی از مهم ترین مباحث در بین اندیشمندان شاخه های مختلف علوم اجتماعی و انسانی مطرح شده است. سازمان هایی که بوسیله برنامه های بهبود منابع انسانی بر روی منابع انسانی خود سرمایه گذاری می کنند، نمی توانند از اهمیت نقش سرمایه اجتماعی غفلت ورزند. سازمانها با سطح بالای سرمایه اجتماعی، توانایی مدیریت دانش بهتری دارند؛ به این ترتیب سرمایه اجتماعی می تواند منجر به مدیریت دانش موثرتر گردد و در نهایت عملکرد سازمان افزایش یابد - قلی پور، آرین . - 1386
با توجه به این که رفتار شهروندی سازمانی و سرمایه اجتماعی از ویژگی های مهم اکثر سازمان ها و شرکت های دولتی کشورمان است بنابراین محقق بر آن شد تا رابطه بین رفتار شهروندی با سرمایه اجتماعی را بررسی کند. و در ضمن، دلیل انتخاب این موضوع در موسسه اعتباری آرمان: بدلیل اهمیت و ارزش مبحث سرمایه های اجتماعی در موسسات و بانک ها می باشد که چون موسسات و بانکها با مسایل مالی سر و کار دارند، بنابراین پارامترهایی که سبب افزایش سود آنها می شود، برای آنها اهمیت بالایی دارد که یکی از مهم ترین آنها برای کسب سود، پارامتر سرمایه اجتماعی است. بنابراین با بررسی عوامل موثر و تاثیرگذار بر پیشرفت و بهبود سرمایه اجتماعی سبب رشد بیشتر سازمان می شود که ما در این تحقیق رابطه رفتار شهروندی را بر سرمایه اجتماعی سنجیدیم. بنابراین سوال اصلی تحقیق این است:
آیا بین رفتار شهروندی سازمانی و سرمایه اجتماعی در موسسه ی اعتباری آرمان - امید جلین - استان گلستان رابطه معنادار وجود دارد؟
مبانی نظری واژه ی رفتار شهروندی سازمانی اولین بار بوسیله اورگان و همکارانش در سال 1983، در مورد تمایل به همکاری و مطالعات کاتز در مورد عملکرد و رفتارهای خودجوش و نوآورانه، در سال های 1968، 1967، 1966، 1964، ناشی شده است. بولینو و تورنلی اعتقاد دارند که رفتارهای شهروندی به طور کلی دارای دو حالت عمومی هستند: آنان به طور مستقیم قابل تقویت
