بخشی از مقاله
چکیده
پژوهش حاضر با هدف شناسایی عوامل موثر ارتباط با خیرین و موانع آن از دیدگاه مدیران کتابخانه های عمومی استان خراسان رضوی با استفاده از روش پیمایش و رویکرد توصیفی و تحلیلی انجام گرفته است. جامعه آماری پژوهش، مدیران کتابخانه های عمومی استان خراسان رضوی، که حدود 28 نفر هستند به عنوان نمونه انتخاب شدند. پرسش نامهای محقق ساخته بر مبنای مطالعات کتابخانهای، برای مدیران کتابخانه در نظر گرفته شده است.
در این پژوهش، عواملی همچون: عوامل فرهنگ سازی، عوامل شناسایی و جذب و عوامل حفظ و وفاداری مورد بررسی قرار گرفته است. یافته های پژوهش نشان داد که عوامل حفظ و وفاداری براساس شاخص عملکرد با 39,73 درصد و شاخص اهمیت 40,41 درصد بیشترین درصد را کسب کرده است. و عوامل شناسایی و جذب براساس شاخص عملکرد با 38,43 درصد و شاخص اهمیت 39,02 درصد رتبه دوم را به خود اختصاص داده است.
عوامل فرهنگ سازی براساس شاخص عملکرد با 21,82 درصد و شاخص اهمیت با 20,55 درصد رتبه سوم را دریافت کرده است. همان طور که یافته ها نشان داد بالاترین عامل در شاخص عملکرد و اهمیت، عامل حفظ وفاداری است. که انتظار نیز همین است ارتباطات هدفمند در سازمان سبب راهبردهای درون سازمانی نظیر ایجاد ساختار مناسب برای ارتباطات سازمانی با خیرین و راهبردهای برون سازمانی نظیر ارتباط با سازمانهای مرتبط با مقوله وقف و نیکوکاری سبب جذب خیرین کتابخانه و افزایش هدایا و کمکهای نقدی و غیر نقدی آنها را در پی دارد.
مقدمه
اطلاعات در زندگی فردی همچون خون و در زندگی اجتماعی چون آب است و این هر دو زمانی منشاء حیاتاند که در جریان باشند. جریان اطلاعاتی نیز همان ارتباطات است. ارتباطات مهمترین عامل توسعه انسان در زندگی فردی و اجتماعی است. یکی از نمودهای زندگی جمعی در عصر کنونی، زندگی سازمانی است. شکل گیری و بقای سازمان در وابستگی شدید به ارتباطات تبیین میشود. ارتباطات وسیلهای است که از طریق آن وظایف اصلی مدیریت شکل میگیرد. مدیران از طریق ارتباطات، برنامه ریزی، سازماندهی، هدایت و کنترل میکنند
بی تردید هر شکلی از ارتباط در زندگی سازمانی، منجر به بقای سازمان نخواهد شد؛ ارتباطات موثر و صحیح در سازمان است که همواره یکی از عناصر دستیابی به اهداف سازمانی به شمار میآید
وجود ارتباطات موثر و صحیح، همواره یکی از عوامل مهم توفیق در سازمان برشمرده شده است. تجارب نشان داده است که اگر ارتباطات صحیح در سازمان برقرار نباشد، گردش امور مختل میشود. بدون وجود یک سیستم ارتباطی موثر وظایف مدیران - هماهنگی، برنامه ریزی، سازماندهی، کنترل و ... - و نیز سایر وظایف کارکنان قابل تحقق نیست. در هر سازمان، اطلاعات باید طی فرایند ارتباطی مستمر در اختیار مدیران و کارکنان قرار گیرد تا بتوانند با آگاهی به انجام وظایف خود بپردازند. ارتباطات در سازمان از چنان اهمیتی برخوردار است که میتوان نخستین وظیفه مدیران را توسعه و تقویت ارتباطات دانست
از مهمترین عواملی که در سرنوشت هر سازمان ارزش و اهمیت اساسی دارد و آن را در رسیدن به اهداف یاری میکند. چگونگی ارتباط آنها با افراد و سازمانهایی است که با آنها سر و کار دارند؛ همچنین با افکار عمومی جامعهای است که در آن فعالیت میکنند. هر چه قدر این ارتباط، پیوسته و مفید باشد به همان آن اندازه سازمان در رسیدن به اهداف خود موفق خواهد بود
نقش ارتباطات هدفمند در سازمانها می تواند یک محور وحدت بخش بین مدیران، کارکنان و از همه مهم تر افراد موثر در آن سازمان باشد و باعث به وجود آمدن تعاملات اجتماعی در سطوح بالاتر شود. ارتباطات کارشناسانه باعث آشنایی مسئولان سازمانها با نظرها، عقاید و خواسته های افراد و گروههای مختلف درباره مسائل سازمان و ارایه پیشنهادات سازنده و کاربردی برای بهبود بخشی فعالیتهای سازمان میشود و همچنین این اقدامات ارتباطی به صورت برنامه ریزی شده و مداوم میتواند در انتقال پیام مخاطبان به مدیران سازمان ها تاثیرات مثبتی داشته باشد
کتابخانه های عمومی نقش مهمی در ارتقای سطح فرهنگ جامعه دارند و میتوانند با برگزاری برنامهها و فعالیتهایی در حوزه ارتباط با خیرین گامهای محوری بردارند. کتابخانه های عمومی میتوانند با برقراری تعامل مستمر با این افراد و دعوت از آنها برای حضور در کتابخانه و شرکت در جلسات و ارایه طرحهای نوین و خلاقانه، نه تنها موجب شناسایی هر چه بیشتر آنها بلکه بر کیفیت برنامههای خود بیفزایند. ترویج فرهنگ وقف و ارتباط با واقفان و خیرین در رابطه با کتابخانهها میتواند موجب توسعه خدمات کیفی کتابخانه های عمومی شود؛ چرا که یکی از راهکارهای کمک به کتابخانه های عمومی وقف و نذر کتاب است
یکی از سنتهای بسیار نیکو در کشور ما ساخت مسجد، مدرسه، آب انبار و بیمارستان توسط خیرین میباشد. نیازی به آمار و ارقام نیست تا بدانیم که نیاز کشور ما به کار خیر، بسیار بیشتر و متنوعتر از آن چیزی است که بتوان آن را در چهارچوب فعالیت خیرین مدرسه ساز قرار داد - منصوری،1390، . - 3 حوزه کتابخانه و کتابخانه سازی نیازمند ورود خیرین و کمک دولت به آنها میباشد و هدایت جوانان به عرصههای علم و دانش اندوزی در جامعه است؛ به همین دلیل، کتاب نزد معتمدین و خیرین کتابخانه ساز از اهمیت و جایگاه ویژه ای برخوردار است. از این رو گسترش کمی و کیفی فرهنگ ارتباط با خیرین در کتابخانه ها و فرهنگ سازی برای مشارکت گسترده مردم در تامین نیازهای کتابخانه ها در ابعاد مختلف را طلب مینماید.
برای رسیدن به سطحی از آموزش و فردایی روشن که بتوان جوابگوی نیازهای حیاتی جامعه بود، لازم است که کتابخانه هایی کیفی و کارآمد داشته باشیم و این امر با توجه به شرایط اقتصادی و سیاسی، فرهنگی جامعه و با عنایت به امکانات و شرایط مربوط امروز ما محقق نخواهد بود. زیرا از یک سو انتظارات مردم از دولتها بیشتر میشود و از سوی دیگر منابع مادی دولت با توجه به اقتصاد متکی به نفت و ذخایر نفتی ما خیلی امیدوار کننده نیست. لذا لازمه رسیدن به فردایی بهتر پیدا کردن شیوههای نوینی است که با تکیه بر آنها میتوانیم شرایط بهتری را فراهم آوریم تا آیندهای مطمئن را برای نسل های امروز و فردا فراهم سازیم
وجود نیکوکاران و خیرینی که تمام و بخشی از اموال خود را در راه گسترش علم، اهدا یا وقف نمودهاند در ایران سابقهای طولانی دارد و در طول تاریخ این نیکوکاران و خیرین فداکار و فرهنگ دوست از موثرترین عوامل تعالی و پیشرفت امر آموزش و فرهنگ جامعه ایران بودهاند. و با اهداء زمین و وقف املاک در ایجاد کتابخانه های عمومی با انگیزههای مختلف به ویژه خیرخواهی و رضای خداوند و ارتقاء سطح فرهنگ، در این وادی قدمهای موثر برداشتهاند - اکرامی فر، . - 1382 لذا آنچه به عنوان مسئله مطرح است که پاسخ به آن و یافتن راه حل آن، از ضروریات ویژه برخوردار است. این است که، عوامل موثر ارتباط با خیرین و موانع آن در کتابخانه های عمومی استان خراسان رضوی چیست؟
مطالعات گوناگونی در حوزه مشارکت های مردمی در کتابخانه ها، صورت گرفته که در ادامه به برخی از آن ها اشاره می-شود.
استیل و الدر - 2000 - 3، در پژوهشی که در کتابخانه جیمز سودان 3 در موضوع جمع آوری کمکها و مشارکت-های مردمی انجام دادند، پیش نیازهایی را برای نیل به موفقیت در به مشارکت گرفتن مردم پیشنهاد کردند. موارد زیر از آن جمله است: استفاده از تحقیقات در زمینه مشارکت مردم، تشکر و قدردانی از مشارکت کنندگان، ارتباط قوی با مطبوعات، به تصویر کشیدن کتابخانه به عنوان بخشی از جامعه، ایجاد ارتباط با سازمانهایی که به نحوی کتابخانه را حمایت میکنند.
