بخشی از مقاله
چکیده
پژوهش حاضر با هدف شناسایی و بررسی راهکارهای توسعه کارآفرینی سازمانی مبتنی بر فناوری اطلاعات و ارتباطات با روش توصیفی- پیمایشی انجام شد. جامعه آماری شامل کلیه دبیران و مدرسین کارآفرینی و کارآفرینان ICT و مراکز آموزش عالی شهر کرمانشاه به تعداد 74 نفر می باشد. جهت تعیین حجم نمونه از روش سرشماری استفاده شد. جهت جمع آوری داده ها از پرسشنامه محقق استفاده شد. روایی پرسشنامه توسط 6 نفر از متخصصین مورد تأیید قرار گرفت.
پایایی پرسشنامه توسط آلفای کرونباخ مقدار 81 درصد به دست آمد. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از آنالیز واریانس و آزمون دانکن استفاده شد. بررسی ها نشان داد راههای به کارگیری این راهکارها، به ترتیب اولویت عبارتند از: راهکارهای رفتاری 4/17، راهکارهای ساختاری 4/03 و زمینه ای 3/91 ، با توجه به اطلاعات مذکور مشاهده می گردد که راهکارهای رفتاری و ساختاری بیشترین تأثیر و راهکار زمینه ای کمترین تأثیر را دارد.
از دیدگاه متخصصین، میزان کاربرد هریک از راهکارهای توسعه کارآفرینی با توجه به امتیازات کسب شده، می توان به ترتیب زیر اولویت بندی کرد: تربیت کارآفرینان جوان با تخصص ICT ویژه کسب وکارهای کوچک و متوسط 4/46، توسعه کمی و کیفی شبکه های الکترونیک 4/35 و ترویج تجارت الکترونیک .4/22
.1 مقدمه
امروزه کارآفرینی به شدت به بسترهای فناوری اطلاعات وابسته است و از آن بهره زیادی میگیرد. شاید اغراق نباشد اگر کارآفرینی مدرن بدون فناوری اطلاعات را امری غیرممکن بدانیم. از سوی دیگر توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات خود مرهون کارآفرینی است. فعالیتهای کارآفرینانه باعث شناخت نیازها، خلق ایدهها و تولد فناوریها میشوند. کارآفرینی موتور توسعه فناوری و خلق فناوریهای جدید است. کشورهای پیشرفته، سردمداران بهرهگیری از کارآفرینی سازمانی و توسعه فناوری هستند
تحولات جهانی نشان میدهد که فناوری اطلاعات و ارتباطات مهمترین زمینه فعالیت این کشورها در قرن اخیر شده است. تأمل در وضعیت اقتصادی و روند مراحل پیشرفت و توسعه در کشورهای پیشرفته و در حال توسعه که به موضوع کارآفرینی و بالاخص کارآفرینی سازمانی توجه نمودهاند، نشانگر آن است که این کشورها توانستهاند به پیشرفتهای چشمگیری در زمینه های مختلف اقتصادی و اجتماعی دست یافته و یا حداقل بحرانهای پیشآمده را به سلامت پشت سر گذاشته و بحرانهایی که وقوع آنها را در آینده پیشبینی میکردند، مهار نمایند، توسعه سیستمهای اطلاعاتی و ارتباطاتی بر سرعت تغییرات در فرایند تحولات عرصه اشتغال مولد افزوده است، لزوم تعامل و همسویی با این روند برای کشور ما، با توجه به قرار گرفتن در مسیر این تحولات اجتناب ناپذیر به نظر می رسد، مضاف بر اینکه با برنامه های توسعه اقتصادی و سهم آن در بالا بردن تولید ناخالص ملی کشور، برنامه ریزی آینده نمی تواند بدون توجه به این رویکرد باشد.
بطور کلی تحولات اقتصادی به سوی جامعه علمی و فراگیر با تاکید بر دانش و افزایش سهم آن در کارآفرینی و اشتغال مولد امکان پذیر می باشد
تغییر در ترکیب جمعیتی کشور در سالهای آتی، لزوم نوآوری در کسب وکار و ایجاد فرصتهای شغلی جدید باعث گردیده مهمترین دغدغه حال حاضر برنامه ریزان کارآفرینی سازمانی برای جمعیت جوان و پویای کشور بوده، که در این راه فقدان مهارت، معضلی بزرگ می باشد
در این راستا رویکرد گرایش به سمت آموزشهای فنی و حرفه ای یکی از راهکارهای ممکن و اثربخش است، رشد روز افزون تمایل و علاقه مندی نسل جوان کشور به این آموزشها موید همین مطلب است. لذا مدیریت اثربخش مبتنی بر فناوری اطلاعات و ارتباطات و سرمایه گذاری مناسب و اصولی می تواند افقهای روشنی را فرا روی جامعه توانمند و خلاق ما قرار دهد
با گسترش سیستم های اطلاعاتی و ارتباطی مرزهای فرهنگی میان ملت ها روز به روز کم رنگتر می شود. فناوری اطلاعات و ارتباطات بر کلیه فعالیتهای اجتماعی از جمله کارآفرینی اثر گذاشته و در بسیاری از آنها تحولات اساسی بوجود آورده است. امروزه کارآفرینی سازمانی به شدت به بسترهای فناوری اطلاعات وابسته است و از آن بهره زیادی می گیرد.
همچنین فناوری اطلاعات با برخورداری از ویژگی ها و قابلیت های مختلف توانسته است انعطاف پذیری قابل توجه ای را در زمینه کارآفرینی از خود نشان دهد. همین ویژگی ها سبب افزایش کارایی این فناوری در امر کارآفرینی سازمانی و ایجاد اشتغال شده است. در نگاهی کلی می توان این ویژگی ها را به شرح زیر بیان کرد: افزایش سرعت، افزایش دقت، کاهش اندازه فیزیکی مخازن اطلاعات، رفع برخی از فسادهای اداری، ایجاد امکان کار تمام وقت، امکان همکاری از راه دور، کاهش هزینه های سیستم یا سازمان
بنابراین می توان نتیجه گرفت که فناوری اطلاعات و ارتباطات، یک عامل قوی برای ایجاد رقابت است. علاوه بر آن، تجارت فناوری اطلاعات و ارتباطات به عنوان عاملی برای رشد بخش خصوصی و خدمات مخابراتی، خود به عنوان بخشی پویا از اقتصاد، محسوب میشود. فناوری مذکور موجب دسترسی به فرصتها و موقعیتهای جدید به ویژه در ارتباط با تجارت الکترونیکی و خدمات الکترونیکی، از جمله دولت الکترونیک میشود. فناوری اطلاعات و ارتباطات، نقش مهمی در ایجاد تحرک در شرکتهای کوچک و متوسط دارد و امکان فعالیت این گونه شرکتها را در دنیای تجارت الکترونیک، فراهم آورده و با افزایش توانمندیهای اقتصادی، گسترش فعالیتها و تبدیل آنها به شرکتهای بزرگتر، با امکان رقابت در سطوح بینالمللی را فراهم میآورد
امروزه بر همه روشن شده است که اطلاعات و ارتباطات دو قدرت مهم میباشند. این دو هم خود ارزش دارند و هم ارزش به وجود میآورند. فردی که از بازراهای مختلف و قیمت اجناس در آن بازراها را اطلاع داشته باشد یا از گذشته و آینده بازار باخبر باشد، تصمیمات بهتری برای رسیدن به سود بیشتری می تواند بگیرد. اطلاعات علاوه بر ارزش ذاتی، جنبه دیگری دارد که به دانش منتهی میشود و در مکانیزم تصمیمگیری و انجام بهتر آن اثر میگذارد. ارتباطات نیز مانند اطلاعات ارزشمند بوده و ارزش افزودهای متناسب با اندازه و نوع ارتباطات نصیب افراد میکند. انسانهایی که ارتباطات متنوع، بیشتر و قویتری دارند، کارهای خود را بهتر پیش میبرند و زودتر به نتیجه میرسانند
در کشورهای پیشرفته اینترنت، یکی از مهمترین ابزراهای کارآفرینان است و این افراد از طریق این شبکه بر قابلیتهای خود افروده و از مزایای آن بهره میگیرند. در کشور ما به خاطر عدم توسعه ی قوی و قابل توجه اینترنت شاید این شبکه ابزار کارآفرینی چندان قوی محسوب نگردد، درحالیکه تلفن همراه یکی از ابزارهای مهم کارآفرینی درایران است. بدون تلفن همراه کارآفرینی تقریباً معنی ندارد. چرا که تلفن همراه دسترسی به افراد را از زمان خاص و محل خاص به صورت 24ساعته تقریباً مستقل از مکان تغییر داده و در نتیجه ارزش ارتباطات را بالا برده است. بنابراین کارآفرینی که به شدت ارتباطات قوی وابسته میباشد، به این ابزار نیازمند است. نمونههایی از کارآفرینی که در کشور مشاهده میشود مؤید این مطلب است.
سنگاپور محور توسعه خود را بر روی فناوری اطلاعات قرار داده است و قرار است با تحقق کامل، دولت الکترونیک1 به یک جزیره هوشمند تبدیل شود. هند که از یازده سال پیش توسعه صنعت IT را با صادرات نرم افزار شروع کرده اکنون برای بیش از 2/2 میلیون نفر فرصت شغلی ایجاد کرده است و کره جنوبی %40 سرمایه گذاری های آینده اش را به صنعت اطلاع رسانی اختصاص داده است. ایتالیا در سال 2000 بیش از یک میلیون و دویست هزار شغل در صنعت IT ایجاد کرده است و نهایتا آمار و ارقام نشان می دهد که حدود % 80 شغل های جدید در جوامع توسعه یافته مستقیم یا غیر مستقیم به صنعت IT وابسته است
کشورهای در حال توسعه نیز به سرعت به سمت دستیابی به فناوری اطلاعات و استفاده از آن حرکت میکنند. به عنوان مثال دولت کره از پنج زمینه فعالیت تکنولوژیک خود یعنی فناوری اطلاعات، بیوتکنولوژی، نانوتکنولوژی، فناوریهای محیط زیست و فناوریهای فرهنگی به فناوری اطلاعات بالاترین اولویت را داده است. با این اوصاف شایسته است که کشور ما نیز با سرعت هرچه بیشتر فعالیت خود را در حوزه این فناوری تعمیق بخشد تا بتواند در دنیای رقابتی عصر اطلاعات حرفی برای گفتن داشته باشد.
درعصری که ماهیت کارها، ماهیت مشاغل و ماهیت مهارتهای لازم عوض شده است، این کارآفرینی سازمانی است که به چالش طلبیده میشود از این رو در این پژوهش قصد داریم تا راههای توسعه کارآفرینی سازمانی مبتنی بر فناوری اطلاعات و ارتباطات را مورد بررسی قرار دهیم. که در چنین نظام نوینی، چگونه می توان در سایه قابلیت های فناوری، منجر به ایجاد فرصت های شغلی جدید، در فرایند کارآفرینی سازمانی شد.
.2 روش شناسی
روش این تحقیق توصیفی - پیمایشی است. تحقیقات توصیفی، هم جنبه کاربردی دارد و هم جنبه مبنایی. در بعد کاربردی، از نتایج این تحقیقات در تصمیم گیری ها و سیاست گذاری ها و نیز برنامه ریزی های کارآفرینی استفاده می شود. جامعه آماری شامل کلیه متخصصین ، یعنی همان دبیران و مدرسین کارآفرینی و کارآفرینان حوزه فناوری اطلاعات وارتباطات آموزش و پرورش و سایر مراکز آموزش عالی شهر کرمانشاه می باشند. بدین ترتیب جامعه آماری شامل دو گروه است که عبارتند از:
-1 دبیران و اساتید کارآفرینی آموزش و پرورش و سایر مراکز آموزش عالی شهر کرمانشاه .
-2 کارآفرینان حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات آموزش و پرورش و سایر مراکز آموزش عالی شهر کرمانشاه.
بنابراین حجم کل جامعه آماری 74 نفر می باشند. جهت تعیین حجم نمونه با توجه به اینکه پژوهش دارای دو جامعه آماری - دبیران و اساتید کارآفرینی و کارآفرینان حوزه فناوری اطلاعات وارتبات - با تعداد محدودی هستند از روش سرشماری استفاده گردید. با توجه به اینکه تعدادی از پرسشنامه ها عودت داده نشدند، لذا تعداد پرسشنامه 54 نفر از پاسخگویان مورد بررسی و تجزیه تحلیل قرار گرفته است. جهت جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه محقق ساخته - بسته پاسخ - استفاده می شود، روایی پرسشنامه توسط 6 تن از متخصصین حوزه ی کارآفرینی و نیز فناوری اطلاعات و ارتباطات مورد تأیید قرار گرفت.
به منظور بررسی میزان پایایی پرسشنامه نیز ابتدا داده های بدست آمده از پرسشنامه با استفاده از آلفای کرونباخ مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت که ضریب آلفای کرونباخ کل پرسشنامه ها برابر با 0/8106 به دست آمد، بنابراین می توان گفت که پرسشنامه از ضریب اعتبار بالایی برخورددار می باشد. روش تجزیه و تحلیل داده های این پژوهش در دو سطح توصیفی و استنباطی صورت گرفته است در سطح توصیفی از فراوانی، درصد، میانگین و انحراف معیار استفاده شده است و در بخش استنباطی از آزمونهای آماری - آزمون t و تحلیل واریانس و آزمون دانکن - ، استفاده گردید. تحقیق حاضر درصدد پاسخگویی به سؤالات زیر است:
سؤالات اصلی :
-1 عمده ترین راهکارهای رفتاری توسعه کارآفرینی سازمانی مبتنی بر ICT کدامند ؟
-2 عمده ترین راهکارهای ساختاری توسعه کارآفرینی سازمانی مبتنی بر ICT کدامند ؟
-3 عمده ترین راهکارهای زمینه ای توسعه کارآفرینی سازمانی مبتنی بر ICT کدامند؟
-4 اولویت بندی راهکارهای مؤثر بر توسعه کارآفرینی سازمانی مبتنی بر ICT کدامند؟
سؤالات فرعی :
-1 بین دیدگاههای دبیران و مدرسین و کارآفرینان در زمینه تأثیر راهکارهای رفتاری در توسعه کارآفرینی مبتنی بر ICT اختلاف معنی داری وجود دارد؟
-2 بین دیدگاههای دبیران و مدرسین و کارآفرینان در زمینه تأثیر راهکارهای ساختاری در توسعه کارآفرینی مبتنی بر ICT اختلاف معنی داری وجود دارد؟
-3 بین دیدگاههای دبیران و مدرسین و کارآفرینان در زمینه تأثیر راهکارهای زمینه ای در توسعه کارآفرینی مبتنی بر ICT اختلاف معنی داری وجود دارد؟
