بخشی از مقاله
مقدمه
افزايش اميد به زندگي و كاهش ميزان باروري باعث افزايش تعداد افراد سالمند در سراسر جهان شده ، به گونه‌ای كه پير شدن جمعيت به يكي از مهم‌ترین چالش‌های بهداشت عمومي در قرن كنوني تبدیل گشته است - . - 1 بر اساس اعالم رئيس سازمان ثبت احوال كشور رشد ساالنه جمعيت در ايران حدود 1/3 دهم درصد و در جهان 1/1 دهم درصد است و به افزايش جمعيت سالمندان كشور در سالهای آينده اشاره كرد که در سال 1405 جمعيت سالمندان به 7/4 و در سال1425 به 18درصد می‌رسد و اين يعني از هر 5 نفر جمعيت يك نفر سالمند در ايران داريم . - 2 - تقریباً 44درصد مردم باالی 65 سال دارای درجاتی از معلولیت هستند، عکس‌العمل‌هایی که ناشی از عدم اعتمادبه‌نفس است، شامل عصبانیت، افسردگی، کاهش فعالیت روان حرکتی، اضطراب، بی‌تفاوتی و سایر عالئم دیگر میباشد.
با پیر شدن جمعيت جهان و افزايش شيوع بیماری‌هاي مزمن در این گروه سني، اهميت فعاليت جسماني به عنوان يك عامل بازدارنده و كاهنده خطر بيش از پيش روشن می‌شود . - 4 - با این وجود راه مطمئن برای کنترل و به تأخیر انداختن عوارض پیری اصالح شیوه زندگی میباشد که تمامی اجزای آن در تأمین نقش سالمتی نقش موثر دارند.یکی از مهم‌ترین اجزای آن فعالیت بدنی منظم و مستمر دوره سالمندی است . - 5 - بنابراین سالمندی و شرایط ویژه‌ی سالمندان و تأمین بهداشت روانی و جسمانی آنان از جمله مسائلی است که انجام این‌گونه تحقیقات را ضروری می‌سازد.از سوی دیگر تحقیقات انجام‌شده در این زمینه در ایران محدود است و اطالعات کمی در مورد موانع مشارکت سالمندان در فعالیت بدنی در دسترس است.
نظر به نرخ رشد جمعیت سالمندان و عدم مشارکت آنان در فعالیت بدنی این تحقیق بر آن است تا به این سواالت پاسخ داهد: مهم‌ترین عامل و زیر عامل های بازدانده‌ی مشارکت سالمندان شهر اهواز سالمندان در فعالیتهای بدنی از دیدگاه کارشناسان و خبرگان ورزشی کدامند؟ درجه اهمیت و تأثیرگذاری عوامل و زیر عامل های بازدانده ی مشارکت سالمندان شهر اهواز در فعالیت بدنی از دیدگاه کارشناسان و خبرگان ورزشی با استفاده از مدل TOPSISو AHP چگونه است؟
روش‌شناسی تحقیق
این پژوهش بر اساس اهداف تحقیق با جامعه ی آماری شامل 30 نفر از خبرگان و متخصصان ورزش سالمندان شهر اهواز در سال 1393 ،از نوع کاربردی،روش انجام آن تحلیلی-پیمایشی و روش جمع‌آوری داده‌ها کتابخانه‌ای- میدانی مشتمل بر محاصبه ی اکتشابی است.اطالعات موردنیاز توسط دو پرسشنامه ی محقق ساخته می باشد که پایایی پرسشنامه با ضریب آلفای کرونباخ%91 و روایی %81 با استفاده از نرم‌افزار SPSS محاسبه شده است .پرسشنامه ی زوجی برای مقایسه ی دو به دوی مولفه های اصلی - شامل 6 عامل - که برای تحلیل آنان از نرم افزار Expert Choice استفاده شده است وپرسشنامه ی 5 ارزشی طیف لیکرت برای رتبه بندی زیرمولفه ها - شامل 38 زیرعامل - توسط کارشناسان ورزشی شهر اهواز که با استفاده از مدل TOPSIS توسط نرم افزارExcel مورد تحلیل قرار گرفته شده است.
یافته‌ها
رتبه‌بندی هر یک از عوامل بازدانده مشارکت سالمندان شهر اهواز با استفاده از مدل TOPSIS و AHP
عوامل فردی و شخصیتی 0.232
1 حوصله نداشتن براي بيرون آمدن از خانه 0.0006 0.0026 0.8588
2 احساس ناتواني در يادگيري حركات ورزشي 0.0066 0.0010 8586.0
3 آگاهي نداشتن از فوايد جسماني فعاليت هاي بدني 0.006 0.0015 0.8180
4 آگاهي نداشتن از فوايد روانی فعاليت هاي بدنی 0.0066 0.0010 0.8178
5 تنبلي براي شركت در فعاليت هاي بدني 0.0059 0.0018 0.7645
6 ترس از بروز آسيب هاي جسماني با توجه به سن 0.0059 0.0019 0.7642
7 مشكالت و گرفتاري هاي فردي و خانوادگي 0.0054 0.0019 0.7357
8 احساس خستگي هنگام انجام هرگونه فعاليت بدني 0.0059 0.0021 0.7318
9 نداشتن وقت براي شركت در فعاليت هاي بدنی 0.0054 0.0021 0.7182
10 ترس از مسخره شدن 0.0053 0.0021 0.7179
11 نداشتن اعتماد به نفس براي شركت درفعاليت بدني 0.0006 0.0026 0.2067
عوامل مالی و اقتصادی 0.207
1 هزينه نامتعارف شرکت در کالس‌های ورزشی 0.0067 0.0010 0.8593
2 مشكالت مالي و نا توانایی خانواده براي هزینه ها 0.0066 0.0010 0.8590
3 هزینه‌های باالي حمل‌ونقل 0.0061 0.0013 0.8179
4 نداشتن وسیله‌ی نقلیه‌ی شخصي 0.0059 0.0018 0.7645
5 گران بودن تجهيزات ورزشی - لباس،كفش و.. - 0.0060 0.0015 0.7942
عوامل محیطی و امکاناتی
1 استاندارد نبودن و عدم كيفيت تجهيزات ورزشي
2 وضعيت نامناسب آب و هوا
3 عدم تناسب برنامههای ورزشي با اوقات فراغت
4 كافي نبودن فضاها و اماكن ورزشي در سطح شهر
5 نبودن بهداشت در اماكن و فضاهاي ورزشي و تفريحي
6 عدم امنيت فضاهاي ورزشي و تفریحی
7 دور بودن اماكن و فضاهاي ورزشي از محل زندگي
8 كافي نبودن تجهيزات و لوازم ورزشي متناسب باسن
9 عدم وجود مربيان مجرب و متخصص در جلسات تمريني
فرهنگی و اجتماعی
1 برخورد نامناسب مربيان و مسئولين با سالمندان
2 بیتوجهی رسانه ها در پخش برنامههای ورزش سالمندان
3 تعصبات خانوادگي - به ويژه براي بانوان -
4 عدم حمايت و برنامهریزی مسئولين از ورزش سالمندان
5 نبودن فرهنگ ورزش سالمندان در خانواده
6 عدم همراهي خانواده
7 نبودن فرهنگ ورزش سالمندان در شهر و جامعه
سالمتی و تندرستی
1 نداشتن ساامت جسماني براي مشارکت در فعالیت بدني
2 داشتن بيماري خاص - ديابت،فشارخون،..... -
3 داشتن معلوليت جسمانی و حركتي
4 آسیبدیدگی ورزشي در سالهای گذشته
اطالع رسانی وتبلیغاتی
1 عدم آگاهي سازي و اطالعرسانی مناسب از برنامههای ورزشي سالمندان از جانب مسئولين و رسانه ها
2 كم رنگ شدن برنامههای تبليغاتي و ترغیبی رسانه ها براي شركت سالمندان در فعالیتهای بدني و ورزش
3 كمبود كتب و بروشور با و مجاات ورزشي در حیطهی ورزش و فعالیتهای بدني سالمندان
