بخشی از مقاله
چکیده
پژوهش حاضر با هدف بررسی عوامل مؤثر بر کاربرد فناوری آموزش در برنامه درسی تربیت بدنی مدارس ابتدایی شهر اردبیل به دنبال پاسخ به این سؤالات اساسی است که عوامل و مؤلفه های هر یک از عوامل مؤثر بر کاربرد فناوری آموزش در برنامه درسی تربیت بدنی کدامند؟ سهم هریک از عوامل مؤثر بر کاربرد فناوری آموزش در برنامه درسی تربیت بدنی چقدر است؟
روش تحقیق حاضر از نظر هدف، کاربردی است، و از نظرمسئله پژوهش و گردآوری دادهها توصیفی- پیمایشی می باشد از آنجایی که به بررسی وضع موجود میپردازد در قلمرو تحقیقات توصیفی قرار دارد و از آنجایی که به جمعآوری اطلاعات از معلمان مدارس ابتدایی شهر اردبیل می پردازد، تحقیق از نوع پیمایشی میباشد.جامعه آماری این پژوهش را کلیه معلمان مدارس ابتدایی شهر اردبیل به تعداد 3611 نفر تشکیل داد که این تعداد در اداره های آموزش و پرورش ناحیه یک و دو شهر اردبیل مشغول به فعالیت می باشند .
برای انتخاب نمونه مورد مطالعه از روش تصادفی ساده استفاده گردید. و برای تعیین حجم نمونه از جدول مورگان استفاده گردید، براین اساس نمونه ای به حجم 300 نفر انتخاب و پرسشنامه بر روی آن ها اجرا گردید. پس از جمع آوری پرسش نامه ها 265 پرسش نامه کامل تشخیص داده شده و وارد تجزیه و تحلیل گردید. برای جمعآوری داده هایمورد نیاز،از پرسشنامه محققساخته که روایی آن از طریق روایی محتوایی توسط متخصصان موضوعی و استاد راهنما مورد تأیید قرار گرفت و برای تعیین پایایی پرسشنامه از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد و ضریبی معادل ./915 را برای کل پرسشنامه نشان داد.
برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش تحلیل عاملی استفاده گردید که پس از اجرای تحلیل عاملی، پنج عامل به ترتیب عامل روانی با قدرت تبیین 20/76 درصد از کل واریانس ، عامل مدیریتی با قدرت تبیین 18/88 درصد از کل واریانس، عامل آموزشی با قدرت نبیین 16/53 درصد از کل واریانس، عامل فرایندی با قدرت تبیین 7/31 درصد از کل واریانس و عامل فردی با قدرت تبیین 3/94 درصد از کل واریانس، استخراج شدند. این عوامل در مجموع 67/456 درصد از واریانس کل متغیرها را به خود اختصاص دادند.
.1 مقدمه و بیان مسئله
ظهور فناوریهای جدید و نفوذ آن در جوانب مختلف زندگی بشری چشم اندازهایی برای جهانیان به ارمغان آورده که بر تمام ابعاد زندگی انسان قرن بیست و یکم تاثیرگذاشته است.توسعه روز افزون افزارهای مبتنی بر این فناوری و سرعت تطبیق آن با نیازمندیهای انسان موجب شده تا عصر جدیدی در حیات جوامع آغاز گردد که جامعه اطلاعاتی1 نامیده می شود
از سوی دیگر باید پذیرفت که جامعه اطلاعاتی با ظهور فناوری اطلاعات و ارتباطات2 - فاوا - موجب دگرگونیهایی در آموزش و پرورش گردیده و باعث شده رویکردهای جدید یاددهی- یادگیری در مقابل رویکردهای سنتی قرار گیرند ، از تغییر نقش معلم و فراگیرنده سخن به میان آمده و عقیده بر اینست که به طور کلی استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات برای دستیابی به هدفهای یادگیری با کیفیت برای همه دانش آموزان اجتناب ناپذیر است
با بهره گیری از فاوا، حداقل به سه صورت می توان در برنامه درسی رونق ایجاد کرد: نخست استفاده از فاوا به عنوان ابزار ارائه مطالب4 درس و ارتباط موثر دانش آموزان با یکدیگر و با معلمان خود با استفاده ازپست الکترونیکی5، وب سرویس6 ها، تالارهای گفتگو 7 و کلیه ابزارهای سخت افزارها و نرم افزارهای مربوطه
دوم ، جهت فهم عمیق تر مفاهیم علمی و انجام آزمایشات پر هزینه یا غیر قابل دسترس به ویژه برای آموزش ها و آزمایش های گرانی که امکان آن ها برای معلمان فراهم نیست با استفاده از روشهای الگوسازی و تجسمی و آزمایشگاههای شبیه سازی شده و سوم ، ایجاد اجتماعات پژوهشی علمی برای تبادل ایده های علمی با سایر متخصصان و پژوهشگران در سطح جهان و تحقق همکاریهای جهانی برای پژوهش های جمعی
ضرورت درس تربیت بدنی در مدارس به بعد جسمانی خلاصه نشده ، بلکه دارای اثرات و فواید شناختی، روانشناختی و اجتماعی است. فواید ذهنی و شناختی تربیت بدنی دارای جایگاه خاصی است که عمده ترین آن ها به این شرح است: عملکرد علمی را افزایش می دهد؛ قضاوت ذهنی را بهبود می بخشد؛ خودنظمی را در بین دانش آموزان افزایش می دهد؛ هدف گذاری را در میان دانش آموزان تشویق می کند. در خصوص فواید روان شناختی و اجتماعی تربیت بدنی نیز می توان گفت که : اعتماد به نفس و عزت نفس را در بین دانش آموزان افزایش می دهد؛ استرس را در دانش آموزان کاهش می دهد؛ ارتباطات بین گروه های هم سن را تقویت می کند؛ خطر افسردگی را در آن ها کاهش می دهد؛ تندرستی و شیوه زندگی فعال را در آن ها ارتقا می دهد
توجه به رسالت های تربیت بدنی سبب پیوند آن با تعلیم و تربیت شده است و نقش ان را علاوه بر کارکردهای ذهنی ، جسمانی و روان شناختی به کارکردهایی نظیر اجتماعی کردن افراد جامعه ، تلطیف روح کودکان و نوجوانان انتقال میراث فرهنگی و افزایش روحیه مسئولیت پذیری افزایش داده است - جوادی پور و همکاران، . - 1386 در این پژوهش به دلیل اهمیت برنامه درسی تربیت بدنی به شناسایی عوامل مؤثر در کاربست فناوری آموزشی در برنامه درسی تربیت بدنی مدارس ابتدایی پرداخته و مورد پژوهش قرار گرفت.
با توجه به اهمیت درس تربیت بدنی و نقش آن در ابعاد مختلف زندگی فردی و اجتماعی دانش آموزان ضرورت ایجاب می کند که توجه جدی در اجرای اهداف آن صورت پذیرد و نیز برابر پژوهش های انجام شده کابرد فناوری اطلاعات تأثیر بسیار سازنده ای در ابعاد مختلف آموزش داشته و در تربیت به دلیل ماهیت مهارتی آن نقش اش به مراتب ارزنده تر خواهد بود. لذا در پژوهش حاضر با توجه به اهمیت موضوع به دنیال پاسخ به این سوالات اساسی بودیم که :
عوامل مؤثر بر به کارگیری فناری آموزش در برنامه درسی تربیت بدنی کدامند؟سهم هر یک از این عوامل به ترتیب چقدر است؟
.2 مبانی نظری و پیشینه پژوهش
فناوری اطلاعات و ارتباطات به عنوان ابزار، نمونه ای از کاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات معطوف به سازمان و مدیریت در یک نظام نظارتی دانش آموز- محور است. در این مورد فناوری اطلاعات و ارتباطات فرایند یادگیری را تشکیل نمی دهد، اما استفاده از آن در کلاس درس یا مدرسه مورد حمایت دست اندرکاران نظام تعلیم و تربیت قرار می گیرد
به طور کلی درباره تاثیر ورود فناوری اطلاعات و ارتباطات در حوزه تعلیم وتربیت دو دیدگاه وجود دارد. در اینباره میتوان به گسترهای از آراء اشاره کرد که همه آنها به این نکته قائلند که: اثر فناوریهای جدید بر آموزش و پرورش، تدریجی است و این اثر سبب میشود که آموزش به شیوه سنتی به گونهای کارآمدتر انجام شود. بر این اساس فاوا باعث تسریع اطلاعات در آموزش و پرورش میشود. - رویکرد اصلاحگرا - در کنار این رویکرد، رویکرد دیگری وجود دارد که معتقد به تحولزایی فاوا در آموزش و پرورش بوده و بر این باور است که فناوریهای جدید، ابزارها و حتی اهداف تعلیم و تربیت را به صورت اساسی تغییر داده و آنها را متحول میکند - رویکرد تحول گرا - .
از جمله کسانیکه دیدگاه اصلاحگرانه فاوا را پذیرفتهاند، میتوان به ماسون اشاره کرد. او تاریخ شکلگیری فناوری جدید را تاریخ یک انقلاب ناکام میداند و ایده تحول بنیادی آموزش و پرورش بر اثر فناوریهای جدید را رد میکند. به عبارت دیگر او معتقد است که فناوریهای جدید فرایند تعلیم وتربیت را تسریع میکند و نه متحول. در مقابل راست در دیدگاه تحولگرانه خود ، معتقد است که فناوری اطلاعات و ارتباطات بر مرزهای ساختاری نظام آموزشی سنتی فائق آمده است. بررسی ها نشان می دهد هیچ توانایی ذاتی در فاوا وجود ندارد و برای استفاده از توانایی های فاوا در اشاعه دانش ، آموزش و یادگیری اثر بخش وجود مولفه های زیر ضروری است :
-1 سیاست آموزشی : فناوری تنها یک آموزش است و نمی تواند یک فلسفه آموزشی غلط را درست کند . در واقع اگر ما راه را اشتباهی می رویم ، فناوری ما را سریعتر به آنجا می رساند . اگر معلمان بخواهند از روش سخنرانی برای آموزش استفاده کنند ، استفاده از فناوری چندان موثر نخواهد بود .اثر بخشی استفاده از فاوا تا حد زیادی به نقش یادگیرندگان و معلمانی که درفرایند آموزشی فعالیت می کنند بستگی دارد
