بخشی از مقاله
چکیده
هدف عمده این تحقیق امکان سنجی مناطق مستعد کشت انگور رقم بی دانه سفید در شمال شرق کشور می باشد. بدین منظور از آمار بلند مدت حداقل مطلق روزانه دماي ١١ ایستگاه همدیدي استفاده شد. پس از جمع آوري اطلاعات مربوط به مراحل فنولوژي و درجه روزهاي رشد لازم انگور کشمشی براي گذر از هر مرحله فنولوژي در مراحل مختلف رشد، تاریخ آغاز و پایان مراحل مختف فنولوژي در ایستگاههاي مورد مطالعه شناسایی گردید. سپس روابط رگرسیونی متغیرهاي فوق با طول جغرافیایی، عرض جغرافیایی و ارتفاع در نرم افزار SPSS در سطح احتمال 50 و 95 درصد محاسبه و در نهایت نقشه هاي توزیع مکانی مراحل مختلف فنولوژي براساس این معادلات در نرم افزار ARCGIS ترسیم گردید.
نتایج بدست آمده نشان می دهد که نواحی جنوبی و جنوب غربی از نظر دمایی جزء مناطق کاملا مساعد جهت کشت انگور می باشند اما نواحی مرتفع به علت داشتن ارتفاع بالاتر، جزء مناطق نامساعد به شمار می روند. همچنین مراحل فنولوژي در مناطق جنوبی به علت دماي بالاتر زودتر آغاز و زودتر هم پایان می پذیرد اما این مراحل در مناطق مرکزي و شمالی منطقه مورد مطالعه دیرتر آغاز شده و دیر تر هم خاتمه می یابد.
مقدمه
مو یا تاك که به آن رز نیز گفته می شود، گیاهی است دائمی و بسیار قدیمی از خانواده .Vitaceae انواع موهایی که در دنیا کاشته می شوند داراي گونه هاي متعددي هستند که مهم ترین آنها گونه ویتیس وینفرا1 می باشد و به نام انگور دنیاي قدیم نامیده می شود. موطن اصلی آنرا کوه هاي قفقاز می دانند
تونیتو2وکاربونئو - 2004، - 271 ثابت کردندکه اثر کمبودآب بعضاًدرکیفیت انگور به ویژه در سطح پایینی داراي تأثیرمثبت است.حیدري - 1388، - 59، در ارتباط با طبقه بندي اقلیمی چند معیاري نواحی کشت انگوردرایران مطابق باروش تونیتو وکاربونئو - 2004، - 81، 16 گروه اقلیمی نواحی کشت انگوربه تفکیک مشخص کرده است.صرف نظرازکمیت میزان برداشت انگور،کیفیت آن اصولاًبه عوامل طبیعی وانسانی متعددي بستگی دارد. دراین زمینه یکی ازعوامل مؤثرطبیعی،آب و هواست وازمیان عناصر اقلیمی آن،شاخص هاي حرارتی،عاملی مؤثردر چرخه تولیدانگوربه شمارمی آیدکه برکیفیت وکمیت انگورتأثیر می گذارد
اصولاًانگوردرطی دوران رشدش که بین 5تا6 ماه طول می کشدبه نورکافی وگرمایی حدود 18 درجه سانتیگرادنیازدارد. دماي مطلوب براي رشدونموانگوردرفصل رشدبین حداقل10 تا30 درجه است.بدین ترتیب محصول انگورازجوانه زنی تابرداشت به حرارتی حدود 1000 درجه سانتیگرادنیازمنداست - امیرقاسمی،1382، - 5 عامل مذکورحتی درطی رسیدن انگورتأثیرزیادي درعطرورنگوکیفیت آن دارد، - جکسون و لومبارد4،1993 ، - 409،وحتی اثردرجه حرارت شب انه نیزبررنگ انگورثابت شده است - کلیور و تورس5،1972، . - 71اقلیم،یکی ازاین منابع خدادادي است که تقریباغیرقابل تغییر بوده ولذاموفقیت درامرکشاورزي مستلزم انتخاب وکشت گونه هاي یاست که بیشترین تطابق راباشرایط آب وهوایی منطقه داشته باشند - کوانتا، 1354، - 10، هدف ازاین تحقیق تعیین مناطقی ازشمال شرق کشور است که ازلحاظ اقلیمی جهت کشت انگورمناسب است.
مواد وروش ها
در این تحقیق براي امکان سنجی کشت انگور از میانگینروزانه دماي کمینه و بیشینه11ایستگاه همدیدي مشهد، سبزوار، قوچان، گلمکان، بجنورد، نیشابور، سرخس، گناباد، کاشمر، تربت جام، تربت حیدریه با طول دوره آماري 23 سال استفاده شده است.از کمینه مطلق دماي روزانه براي شناسایی مناطق مساعد ونامساعد کشت انگور استفاده گردید.چون حداقل دمایی که پایه هاي انگور تحمل می کنند، -20 درجه سانتیگراد است، مناطقی که دماي حداقل آنها از -20 درجه سانتی گراد پائین تر می رود، به عنوان مناطق کاملا نامساعد قلمداد می شود.
هرگیاه به تعداد واحد گرمایی معینی جهت جوانه زنی، رشد، به ساقه رفتن، بلوغ و رسیدن احتیاج دارد.این تعداد واحد گرمایی را ثابت حرارتی می نامند که از گیاهی به گیاه دیگر فرق می کند. یکی از مباحث مهم در آب وهواشناسی، بررسی درجه روزها می باشد. اکثر تحولات فیزیولوژیکی مانند رشد گیاهان و برخی پدیده هاي هیدرولوژیکی مانند ذوب برف تابع توان حرارتی محیط می باشند. براي این منظور از نمایه درجه- روز به عنوان شاخص گرما استفاده می شود
