بخشی از مقاله
چکیده
این مقاله به صورت کاربردی ایجاد یک مجموعه فرهنگی -هنری مبتنی بر اصول و معیارهای معماری پایدار با تاکید بر زمینه گرایی در بافت تاریخی محله آخوند شهرستان قزوین و احیاء سایت پیرامون مد نظر قرار می دهد.
ساخت فرهنگسرا با ایجاد کاربری فرهنگی و احیاءسایت اطرافش ، به نوعی باعث ادغام و هضم میراث تاریخی در جوار این فضای عمومی می شود ،وضمن حفظ هویت محله و تاریخ آن به ادامه حیات و پیوستگی کالبدی و ذهنی از قدیم به اکنون و از اکنون به آینده می انجامد.
این تحقیق به صورت توصیفی-تحلیلی با جمع آوری اطلاعات و اسناد تاریخی مرتبط با سایت سعی در شناخت ویژگی های تاریخی کرده و همچنین متغیر های زمینه گرا شامل شاخص های در نظر گرفته شده در طراحی ابنیه سنتی این اقلیم را مورد مطالعه قرار داده و به تجزیه و تحلیل اصول معماری پایدار در سایت مورد نظر می پردازد،و نتیجه می گیرد با در نظر گرفتن شرایط و ویژگی های اقلیمی سایت و شاخص های در نظر گرفته شده در یک طراحی سنتی می توان به طراحی معماری پایدار برای یک مجموعه ی فرهنگی دست یافت و ساماندهی اطراف سایت به احیاءبافت مورد نظرو اصول پایداری می انجامد.
-1مقدمه
پایداری قانونی است که در طبیعت و چرخه آن اثبات می شود و تنها با دخالت های انسان در آن خلل وارد شده است. پایداری در حوزه های زیست محیطی ،اجتماعی و اقتصادی تعریف شده است.
پایداری محیط زیست که در زمینه معماری بیشتر اختصاص یافته ،به اهدافی چون :مصرف بهینه منابع انرژی، استفاده از مصالح تجدید پذیر، حذف یا کاهش مصرف مواد سمی و یا آسیب رسان بر طبیعت و مرحله طراحی برای انسان می پردازد.
از طرفی رکود حیات در هر منطقه موجب فرسودگی و رکود فعالیت های اقتصادی و اجتماعی می شود و عدم تعلق خاطر ساکنین و ترک بافت، به فرسودگی آن کمک می کند .در نتیجه به وجود آمدن بافت فرسوده با پایداری اقتصادی و اجتماعی منافات داشته و در حوزه فرهنگ نیز با غنای فرهنگی .
فرهنگسرای سردار در مجاورت بناهای تاریخی مسجد مدرسه سردار ،آب انبارکوچک سردار و سایت مذهبی امامزاده سلطان سید محمد واقع در بافت فرسوده ی قزوین و جنوبی ترین محله های این شهرستان می باشد.
از آنجا که فرهنگ ارزشهای ثابت بدون زمان و هویت تمدن هاست ومعماری کالبد این ارزش ها،اهمیت مکان های تاریخی هر چند در بافت فرسوده بیشتر مشخص می شود.به گفته صاحب نظران طراحی شهری گلکاروبحرینی:" در مکان هایی با کاربری اجتماعی ،تعامل اجتماعی و آزادی عمل مردم بیشتر بوده و به ارتقاء فرهنگ کمک می شود .مقوله فرهنگ در کنار حس مکان و حس تعلق خاطر از ابزارهای توانمند سازی فضاهای شهری است . باید همسانی سیمای شهر را با ابنیه سنتی که باعث سرزندگی می شود از بین برد .هویت و فرهنگ معماری را ارزش های نهفته در ابنیه سنتی یادآور می شود."
در اغلب طراحی های گذشته هنگامی که از نجات دادن یا بالا بردن ارزش یک محله قدیمی صحبت می شد، ساختمانی غریبه با نشانه های بافت سر بر می آورد و به اصطلاح خود را نشان می داد.گاهی این موضوع اغراق می یافت و بنا به عنوان نشانه شهری شناخته می شد.این سر بر آوردن شاید به نوعی معنی کوبیدن و عدم قبول بافت را داشت. بافتی که معنای آن فرهنگ منطقه است واین کار ناخودآگاه به نفی ارزشها می انجامید.گاهی حتی با تخریب بناهای فرسوده -که دارای ارزش تاریخی نیز بوده اند -تا آنجا که به فضای کافی برای طراحی خود دست یابند ،ساختار تاریخی محل را از بین می بردند.
اما فرهنگسرای سردار با حل شدن در بافت چه از لحاظ سیمای ساختمان و چه از لحاظ ارتفاع آن که در برابر بناهای تاریخی اطراف سربر نیاورده است؛ با استفاده از تناسبات ،جهت گیری ،رنگ مصالح ، فرم و معانی ابنیه ارزشمند سایت، همچنین استفاده ازتمهیدات ساخت و ساز اقلیمی به این موضوع پرداخته است. .علاوه بر این محقق به نتایج اقلیمی متون به دلیل قدیمی بودن آنها اکتفاء نکرده و خود شخصا شرایط اقلیمی در 12 سال نزدیک به تاریخ حال را با استفاده از شاخص های زیست محیطی سنجیده و نتایج آنها را در کار آورده است.
-2بحث:
-1-2مفهوم توسعه پایدار: مفهوم توسعه پایدار حاصل رشد
آگاهی از پیوند های جهانی مابین مشکلات محیطی در حال رشد موضوعات اجتماعی ، اقتصادی فقر و نابرابری و نگرانی ها درباره یک آینده سالم برای بشر می باشد. توسعه پایدار قویا موضوعات محیطی و اقتصادی را به هم پیوند می زند. - ؛ًًٍََِْ؟hopwood ,et al× َُ - برابر دانستن پایداری با بیو فیزیکال و نادیده گرفتن روابط وابسته مربوط به عادات ،طرز زندگی و ارزش های فرهنگی صحیح نیست.
پایداری اجتماعی:
در حیطه پایداری اجتماعی، ایجاد مکان عمومی فرهنگی در سایت تاریخی که به نوبه ای بار فرهنگی بر دوش دارد، مدیریت و حفظ ارزش ها به دلیل وجود مکانی برای تعاملات، خود توانی اجتماعات محلی علیه چالشها و تنوع فرهنگی به دلیل وجود کلاسهای آموزشی، و مشارکت اجتماعی وامنیت اجتماعی به دلیل ساماندهی سایت به مشکل بزه - که در ناحیه مورد نظر از مشکلات اساسی می باشد - ، و به دلیل استفاده از شاخص های معماری محل در طراحی مجموعه فرهنگسرا به تعلق خاطر مکانی می انجامد.
پایداری اقتصادی :
علاوه بررشد عادلانه ومتوازن جامعه - فرهنگسرا گاهی به مکانی برای رشد فرهنگ تعریف شده است - ،که مهمترین رکن پایداری اقتصادی می باشد؛ با استفاده از محصولات بدست آمده از کارگاه های آموزشی فرهنگسرا 1وفروش آنها در فضای پیشنهادی حد فاصل مسجد مدرسه سردار و بقعه سلطان سید محمد این محصولات علاوه بر زوار به توریست ها نیز ارائه می شود .همچنین ساماندهی و فضای سبز ایجاد شده در سایت بدون هزینه گزاف به امنیت این فضای با مساحت بالا کمک کرده و حفظ درختان ایجاد شده در واقع مانند سرمایه گذاری ای طولانی مدت ،پایداری اقتصادی را شامل می شود،چرا که تضمین بهره بردای تک تک انسانها در طول زمان بدون خدشه به منابع زیستی خواهد بود
شکل -1-2 ایجاد فضای اتصال بین مسجد مدرسه و خدمات رفاهی آن
