بخشی از مقاله
چکیده:
مدرنسازی با گسترش روابط در زمان ناصر الدین شاه به اوج خود رسید تا جایی که شبیه شدن ظاهر به فرنگ و فرنگی بودن به ارزشی تبدیل شد که ظاهر توسعه شهری را تغییر داد..
سوال این پژوهش این است که ایا فرهنگ غربی در مفهوم مسکن در سالهای 1925-1796 تاثیر گذاشته است یا خیر؟ نتایج بدست آمده نشان داد که در بخشهایی ازخانه هنوز اصالت قدیمی خویش را حفظ کرده اند مانند: مرکز گرایی، هشتی، پنج دری و... و در نما تحت تاثیر فرهنگ غربی تغییر کرده است. در این پژوهش با توجه به ارزش زمین الگویی تعریف گردیده که با فرهنگ وخواستههای زندگی امروز سازگار باشد .نتایج حاصله شامل : محل سکونت و خانه باید دارای فضای تعریف باشد به طوری که حریم خانه حفظ شود. مرکزیت بین بلوکها با حیاطی بین آنها حفظ شود. و فضای خصوصی و عمومی در واحد ها رعایت و در هر طبقه حریم خصوصی حفظ شود. در نماسازی از مصالح مدرن استفادهگردد.
مقدمه
با شناخت وتحلیل فضامی توان به نحوه نگاه انسان پی برد. بابررسی معماری سال های 1925-1796 میتوانیم باحداقل هزینه وبا توجه به فرهنگ ودیدگاه مدرن امروزی فضای مناسبی را خلق کنیم.
بیشترین ساعات زندگی هرانسان درفضای مسکونی است، بنابراین، مهمترین گروه بهرهبردار ازاین طرح، انسانها میباشند، که این تحقیق میتواند به طور مستقیم برکیفیت زندگی وسکونت آنها در یک محیط مصنوع تأثیرگذار باشد.
سیرتحول مجتمعها به اشکال امروزی راتحت تاثیرقراردادندبهطوری که معماران با استفاده ازابزارهای فکری وکالبدی متنوع سعی دارندمحصولشان را ازدیگرمحصولات شهری مشابه متمایزکنندواز دیگرسو مردمان به کاربرد ابزارکالبدی متوسل میشوندکه آنان را از بیهویت ماندن برهاند.
این تحول درمجتمعهای مسکونی تا به آنجا پیش رفت که حاشیه نشینی درتمام شهر مخصوصا شهرهای بزرگی چون تهران، اصفهان، تبریز و .... رواج پیدا کرده، این خانهها که به عنوان مسکن کارگری - کم در آمد - به مردم معرفی شدهاند بدون توجه به نیازهای فرهنگی، اجتماعی مردم وفقط به منظور تامین سرپناه ارزان قیمت ساخته شده اند.
دراینجا تاریخ معماری سالهای 1925-1796را مورد بررسی قرار میدهیم تا نهایتا درحدتوان هرچند مختصر وناقص، با استفاده از الگو های معماری آن دوره به طراحی مناسب برای واحد های مسکونی دست یافت.
خانه ها ی سنتی در ایران
فضاهای ورودی
جلوخان: فضایی میان کوچه و درب خانه که اندکی از سطح کوچه پایینتر بوده و درب خانه در آن باز میشود. در کنارههای این فضا معمولاً سکوهای به نام پیرنشین قرار دارد.
هشتی: فضایی بسته پس از درب ورودی خانه که عموماً به شکل هشت ضلعی است. مسیرهای گوناگون ورود به خانه از اضلاع این هشتی آغاز میشود.
دالان: فضایی باریک و بلند و معمولاً پرپیچ و خم که از طریق آن به خانه وارد میشوند.
فضاهای بسته
فضای بسته شامل انواع اتاقها است که اغلب آنها بر حسب نوع ارتباطشان با حیاط نامگذاری شدهاند.
اتاق دودری اتاقی است که دو در پنجره از آن به حیاط باز میشود. اتاقهای سهدری، پنجدری و هفتدری نیز به همین ترتیب نامیده شدهاند. اتاقهای پنجدری در مرکز جبههها و اتاقهای دودری و سهدری در کنار آنها ایجاد میشوند. در اغلب موارد اتاق پنجدری را مهمان-خانه نیز میگویند. اگر ارتفاع این اتاق به اندازه دو طبقه باشد و اتاقهای بالاخانه که اصطلاحاً به آن گوشوار اطلاق میشود به این اتاق مشرف باشند، آنگاه به این فضا شاهنشین گویند.
پساتاق: پساتاق، اتاقی است که ارتباط بصری مستقیم با حیاط ندارد و در پشت اتاقهای دودری و سهدری قرار میگیرد. این فضاها گاه به فضاهای مرکزی همچون پنجدری و حوضخانه باز میشوند.
پستو: پستو فضایی کوچک که در انتهای اتاقها برای قرار دادن وسایل زندگی است که به آن گنجه یا صندوقخانه نیز گفته میشود. اتاق بالاخانه یا اتاقگوشوار اتاقهایی است که در طبقه بالایخانه ایجاد میشود و معمولاً راه دسترسی جداگانه دارد. در گویش مردم، به اتاقهای دودری و سهدری که در اطراف یک اتاقپنجدری قرار میگیرند نیز گوشوار اطلاق میشود.
