بخشی از مقاله
چکیده
با توجه به اینکه پدیده کودکان خیابانی به عنوان معضلی درشهرها و کلان شهرهاي جوامع معاصر مطرح می شود در این پژوهش ضرورت توجه به این کودکان و اصلاح ناهنجاریهاي اجتماعی ایشان با توجه به مطالب و مفاهیم روانشناسی و جامعه شناختی مرتبط مورد بررسی قرار گرفته و بنایی با عنوان »مرکز نگهداري کودکان خیابانی« طراحی شده است. کاربري اصلی این مرکزکه به دلیل نزدیک بودن سطح فرهنگ این کودکان با محل در منطقه 12 تهران پیش بینی شده مکانی جهت اقامت ، درمان و آموزش کودکان خیابانی است که هدف بازآفرینی ایشان و تبدیل انسان هاي مخرب به انسان هاي مفید و تأثیرگذار در سطح جامعه می باشد.
از جمله اهداف دیگر این پژوهش می توان به خلق فضاها با شناخت ابعاد مختلف شخصیتی کودکان کار با توجه به روانشناسی کودك و نوجوان از جمله دیدگاه پیاژه –نظریه نیازهاي زیستی انسان - هرم مازلو - ومدل ارزشیابی توانمندساز فیترمن در جهت خلق معماري انسان مدار-توجه به مفهوم سکونت و خانه ایرانی براي ایجاد حس هویت در کودکان در طراحی و همچنین توجه به نشانه شناسی و در نظر گرفتن مفاهیم شکلی و محتوایی معماري ایرانی به علت موقعیت سایت و ایجاد معماري زمینه گرا در آن می باشد.
منظور از فضاهاي طراحی شده در این طرح تنها یک محدوده هندسی نیست ، بلکه منظور فضایی فعال و تاثیرگذار است که در شکل گیري شخصیت فرد شرکت می کند و خلوت و امنیت و آزادي او را تضمین می کندو فرد در این فضا به راحتی خود را می یابد.پیش بینی مجتمع بزرگ شبانه روزي براي بچه هاي خیابان از 4 سالگی تا 18 سالگی وادغام آن باسایرعناصرآموزشی،اداري،فرهنگی،ویژگی منحصربه فردپروژه حاضراست کهقبلاً درایران مورد تجربه قرارنگرفته غیرازچند نمونه تز دردانشگاههاي کشورواین پژوهش می کوشد تاآنرابه صورت یک نظریه کابردي ارائه دهد.
مقدمه
»کودکان خیابانی« بخشی از گروه بزرگ تر »کودکان در وضعیت دشوار« هستند که ساعات طولانی از شبانه روز و گاه تمام آن را به صورت موقت و یا دائمی و براي مدتی نامعلوم خارج از نهادهاي اجتماعی حمایتی معمول مانند خانواده و مدرسه و به قصد و انگیزه کار و یا دوري از خانواده، در خیابان به سر می برند که در صورت فقدان مراکزي براي نگهداري ایشان در معرض رها شدن و روي آوردن به کار و زندگی خیابانی و عوارض منفی و خطرات ناشی از آن از قبیل خشونت بهره کشی، بزه دیدگی، بزهکاري و انحرافات اجتماعی قرار می گیرند.
با توجه به علت غایی آثار معماري که همانا تحقق بخشیدن به نیازهاي انسانی می باشد به راحتی می توان نتیجه گرفت که هرچه معماري در این بنا در برآوردن نیازهاي این کودکان که براي رفع آنها ساخته شده توانایی بیشتري داشته باشد ، این معماري می تواند براي رسیدن به اهداف خود که همانا در از میان برداشتن این معضل اجتماعی است موفق تر باشد. در تعریف کودکان خیابانی . راب بلسیلی - 1999 - می نویسد: کودکان خیابانی بخشی از جمعیت عظیم کودکان هستند که در فقر شدیدي بسر میبرند، آنها در تمام دنیا در معرض آسیب قرار دارند و حقوقشان تضییع میگردد. یا در تعریف دیگري آمده است: مجموع کودکانی که به دلیل کمبود یا فقدان نظارت والدین علاقمندي به تحصیل و گذراندن اوقات در منزل ندارند ولاجرم در خیابانها کار و یا زندگی میکنند.
- اسفنجاري - 1381 جانقلی - 1378 - آورده است: بطور کلی این کودکان بدو دسته عمدةساکن و مهاجر تقسیم میشوند که گروه مهاجر بیش از %65 از آمار کودکان خیابانی تهران را تشکیل میدهد. در مطالعه نگهداري این کودکان در خارج از ایران می توان به کشورهاي ترکیه-کنیاوبرزیل اشاره نمود که اهداف کوتاه مدت و بلند مدت آموزش حرفه اي و تحصیلات رسمی را دنبال می کنند. شهرداري تهران دو طرح را به نامهاي خانه سبز - براي کودکان پسر از ابتداي سال 10-18 1378 ساله - و خانه ریحانه - براي دختران 15-3 ساله - از نیمه دوم سال 1378 به اجرادر آورد که در سال 1381 به دلیل هزینه هاي بالا این مراکز تعطیل شدند.
با توجه به رشد این معضل طرحی دیگر تحت عنوان "طرح سازماندهی بیست هزار کودك خیابانی" توسط سازمان بهزیستی تهیه و تصویب گردید که تا پایان سال 1381 تعداد مراکز در سراسر کشور به 42 مرکز کودکان خیابانی و 6 مهمانسراي سلامت - پناهگاه - کودکان کار رسید.که از جمله می توان به مرکز نگهداري کوتاه مدت کودکان خیابانی یاسرومرکز نگهداري کوتاه مدت کودکان خیابانی خیابان اسماعیل محمدي اشاره نمود.
انتخاب مکان مناسب براي اجراي طرح:
سایت انتخاب شده براي طراحی این مجموعه در منطقه 12 تهران - شکل - 1 واقع شده است که به لحاظ موقعیت در مرکز شهر تهران قرار دارد . این سایت در بدنه غربی خیابان پامنار حدفاصل بین خیابان شهید صوفیانی از جنوب و بهاءالدوله از شمال واقع شده است. مساحت سایت 16043 مترمربع می باشد - شکل . - 2
