بخشی از مقاله
چکیده
امروزه فضاهای پیاده روی شهری یکی از مهمترین فضاهای شهری و عرصه های عمومی در شهرها هستند. جین جیکوبز پیاده روها را به عنوان فضای عمومی و اصلی شهر و نیز حیاتی ترین عضو آن برمی شمرد . پیاد ه روهای شهری مدت مدیدی است که به عنوان تربیون عمومی شهری مطرح شد ه اند. پیاده روها نیز همانند بسیاری از جنبه های زندگی شهری، دارای ساختار اجتماعی و فیزیکی خاص خود هستند.
در کشورهای گوناگون، تلاشهای زیادی در سطوح متفاوت برای تشویق و تسهیل حرکت در پیاد ه روها صورت می گیرد و حمایتهای دولتی و شهرداریها در این زمینه سهم بسزایی دارند.آنچنان که بسیاری از شهرها به تدوین برنامه ها و چشم اندازهای توسعه شبکه های پیاده در مقیاسهای زمانی متفاوت و به ویژه با چشم انداز قرن بیست ویکم همت گماشته اند.
با توجه به اینکه درشهرهای کنونی کمبود فضاهای باز پیاده محور وهمچنین کیفیت نامطلوب فضاهای موجود تضعیف تعاملات اجتماعی میان شهروندان شده است از این رو،کمبود فضاهای مطلوب شهری ،موجب تشویق نوعی فردگرایی وجدایی گزینی در افراد گردیده است.
این امر خود تاثیر فراوانی در ایجاد و شکل گیری حس عدم تعلق خاطر شهروندان به فضاهای شهری و به تبع آن فضاهای سکونت آنها داشته است به همین جهت هدف خود را در این پژوهش و طراحی پیاده روها درجهت ارتقای کیفیت فضای شهری قرار دادیم و با مطالعه نظریه اندیشمندان در رابطه با مولفه های ارتقا کیفیت فضایی و شناسایی عناصر و اجزای پیاده رو ، مد ل گلکار را مبنای پژوهش قرار داده و مشکلات محدوده مورد مطالعه را از طریق بازدید میدانی بررسی کرده و با بهره گیری از تکنیک سوات به تحلیل آن پرداخته و راهکارهای لازم را در جهت رسیدن به کیفیت فضای پیاده رو ارایه داده شد.
-1 مقدمه
1-1 بیان مساله
توجه به ارتقاء کیفیت زندگی در عرصه های عمومی و پیاده رو های شهری را می توان یکی از مهم ترین رویکردهای شهرسازی معاصر نام برد. در سطح جهانی و با مروری بر مباحث نظری و تجارب جهانی تحقق یافته می توان نتیجه گرفت که پیاده روهای شهری به عنوان بستر و مکانی مختص زندگی اجتماعی شهروندان و عاملی برای تقویت و حفظ حیات مدنی شهر بوده و در طول دهه های گذشته توجه ویژه ای به موضوع طراحی شهری پیاده روهای شهری شده است . اما در کشور ایران توجه به این موضوع در رتبه بسیار پایین تری در مقایسه با رده جهانی می باشد و این اختلاف در ابعاد کمّی و کیفی خودکاملاً مشهود بوده و از این روست که ضرورت توجه به طراحی پیاده روهای شهری احساس می گردد.
با نگاهی دقیق تر به مطالعات زندگی شهری که پیش تر به آن اشاره شد مشاهده می شود. هنگامی که موقعیت زندگی پیاده در شهر ارتقاء می یابد گستره فعالیت های پیاده به طرز قابل توجهی افزایش پیدا می کند، وحتی رشد بیشتری در فعالیت های فراغتی و اجتماعی دیده می شود - گل، 1392، . - 19 سادگی طراحی، مصالح با کیفیت مرغوب و سطح بالای تعمیر و نگهداری، نمود آشکاری از دغدغه خاطر نسبت به کیفیت تجربه عابران پیاده را نشان داده و گرایش مردم به استفاده از فضاهای همگانی را بالا می برد. مصالح بکار رفته در منظر خیابان ها و مبلمان معابردر حد امکان باید از کیفیت بالا از قبیل سنگفرش معابر - کف سازی، درختان، نورپردازی، و محل های نشستن مردم باید در اولویت بالایی قرار گیرند.
جای تعجب نیست که ارتباط نزدیک بین استفاده مردم از فضای شهر، کیفیت شهر و میزان توجه به بعد انسانی یک الگوی عمومی است که در همه ی سطوح نشان داده می شود.همان گونه که شهرها می توانند زندگی شهری را افزایش دهند. نمونه های بسیاری نیز که نشان می دهند چگونه بازسازی یک فضای واحد یا حتی تغییر مبلمان و جزییات میتواند مردم را به یک الگوی کاملا جدید استفاده دعوت کند
در هر مسیری چه سواره و چه پیاده علاوه بر مسیر اصلی و کلیت قضیه که بخش اصلی کار را تشکیل می دهد پاره ای نقاط ویژه نیز وجود دارند که به عنوان نقاط عطف و مهم مسیر مطرح می باشند که این فضاها می توانند فضاهای مکث. ایستگاه ها و ورودی های بناهای مهم . محل های تقاطع، مقابل ساختمان های پررفت و آمد و نقاط پرتردد باشند. این نقاط می توانند به عنوان پتانسیل هایی برای طراحی باشند و مسیر را از حالت خشک یکنواخت خارج کرده وحالتی خوشایند وجذاب و متناسب با سایت به آن می دهند.
در سایت مورد مطالعه این پژوهش که مسیر پیادروی خیابان آزادی تبریز در حد فاصل چهارراه آبرسان تا چهارراه منتظری را شامل می شود نیز در طی مسیر برخی نقاط عطف وجود دارند که می توانند به عنوان پتانسیل های طراحی لحاظ شوند. این نقاط در پروژه ی حاضر عبارتند از عابر بانک ها، ساختمان های تجاری - برج سفید و غیره - ساختمان تامین اجتماعی، اداره اوقاف و امور خیریه.
مسجد طوبی، پارک مشاهیرآذربایجان، مرکز توانبخشی خانواده، اداره ی گاز ، پارک علم و فن آوری، ساختمان، ساختمان پمپ بنزین، پل عابر گذر - شیخ الرئیس - . موزه ی منابع طبیعی. ابتدای خیابان گلگشت هرکدام از موارد مذکور پتانسیل های فراوانی را برای طراح به وجود میآورند که طراح با توجه به استعداد توانایی ها و ذوق هنری خودش و با در نظر گرفتن عملکرد هرکدام از پتانسیل ها بهترین تصمیم را جهت طراحی اتخاذ کند و فضایی مناسب را با لحاظ نمودن استاندارد و ضوابط طراحی پیاده رو ها به وجود اورد.
2-1 اهداف
با توجه به مطالعات انجام یافته اهداف پژوهش به شرح ذیل تبیین می شود: -1طراحی مناسب پیاده رو جهت حضور حداکثری مردم.
-2زیبا سازی مسیر پیاده رو جهت تشویق حضور مردم.
-3مناسب سازی پیاده رو برای استفاده معلولین، سالمندان، نابینایان و تمامی گروه های سنی و جنسی -4طراحی و تجهیز پیاده رو به مبلمان و تجهیزات شهری استاندارد.
3-1 سوالات و فرضیه ها
-1در طراحی یک پیاده رو مناسب چه ضوابط و استانداردهایی یابد رعایت شود؟
-2انتظار مردم از یک پیاده رو مناسب چیست؟
-3با چه راهکارهایی می توان کیفیت پیاده روها را ارتقاء بخشید؟
-4مسیر مورد توجه این پژوهش دارای چه نقاط قوت، ضعف، فرصت و تهدید می باشد؟
4-1 روش شناسی پژوهش
روش انتخابی برای انجام مطالعات روش کلی مرسوم در انجام پروژه های طراحی است که این روش کلی شامل سه جزء طراحی که همان تجزیه - شناخت - ، تحلیل و ترکیب را شامل می شود. در مرحله تجزیه یا شناخت ویژگی های فضایی مربوط به مسیر مورد نظر بررسی شده. سپس در مرحله تحلیل نقاط قوت، ضعف، فرصت و تهدید مشخص می گردد و نتیجتاً بر اساس روش ترکیب در پروژه های شهری چشم انداز،اهداف عملیات،راهبردها و سیاست های مربوطه تنظیم شده و نهایتا بر اساس آنها طراحی صورت خواهد گرفت.
روش گرد آوری اطلاعات - میدانی ،کتابخانه ای و غیره - : در حوزه مبانی نظری روش گردآوری بصورت کتابخانه ای بوده و در حوزه میدانی به روش میدانی انجام خواهد گردید.ابزار گرد آوری اطلاعات - پرسشنامه ،مصاحبه ،مشاهده ،آزمون ، سنجش ،جدول ،نمونه برداری ،تجهیزات آزمایشگاهی و بانک های اطلاعاتی و شبکه های کامپیوتری و ماهواره ای و غیره - .
در روش کتابخانه ای ابزار گردآوری شامل : فیش برداری،استفاده از منابع اینترنتی خواهد بود. و در روش میدانی ابزار گردآوری شامل:عکاسی،کروکی،فیلم برداری و غیره خواهد بود.
ت. روش تجزیه و تحلیل اطلاعات :
روش کلی به کار رفته در تحلیل داده ها با توجه به ماهیت کار استفاده از جدول تحلیلی S.W.O.T خواهد بود.
