بخشی از مقاله
چکیده
پارک های مینیاتوری، پارک هایی هستند که در آن ها مجموعه ای از مدل های مینیاتوری بناهای تاریخی با مقیاس عموما 1/25به نمایش گذاشته می شوند. پارک های مینیاتوری محیطی برای افزایش آگاهی عمومی، رونق گردشگری، القای حس نوستالژیک به افراد، باز زنده سازی تاریخ و ... هستند. پارک های مینیاتوری دارای ماهیت فراشهری و حتی جهانی هستند که این تاثیر زیادی بر مکانیابی محل احداث آن ها دارد. در این زمینه شهر بوکان با موقعیت قرارگیری خاص خود و عبور مسیر ارتباطی چندین شهر و مرکز استان از آن و نزدیکی فرهنگی و جغرافیایی با کشور عراق محل مناسبی برای ایجاد یک پارک مینیاتوری موفق است.
همچنین سایت انتخابی دارای دسترسی ارتباطی قوی با شهر و مسیر های عبوری بین شهری دارد. با توجه به میراث غنی فرهنگی و تاریخی کشور، پتانسیل مناسبی برای احداث پارک های مینیاتوری وجود دارد. خود شهر بوکان نیز دارای پشتوانه فرهنگی و تاریخی غنی است که می تواند باعث موفقیت بیشتر پارک شود. با احداث این پارک گام بلندی در باز زنده سازی و شناساندن تاریخ و افزایش آگاهی عمومی برداشته می شود. البته تمام این موارد در سایه ی مدیریت درست، حمایت مناسب، طراحی قوی و ... امکان پذیر است.
-1 مقدمه
معنی لغوی پارک به معنای زمین است بزرگ و پوشیده از گیاه که یا به شهر چسبیده یا به آن ضمیمه شده است و مردم برای تفریح و تفرج از آن استفاده می نمایند. "مینیاتور" صفتی است که برای چیزی که از اندازه واقعی خود کوچک تر است به کار برده می شود. ریشه ی آن کلمه ی لاتین - Minium - است.
در پارک های مینیاتوری این دو توضیح در کنار هم می آیند - توضیح کلمه پارک و صفت مینیاتور - ؛ که عبارتند از زمین های ضمیمه شده به شهر که توسط عموم مردم استفاده می شوند و شامل کپی های کوچک - مدل های مینیاتور - از ساختمان ها و منظر های مختلف هستند . - 5002 - انجمن جهانی پارک های مینیاتوری، پارک های مینیاتوری را اینگونه شرح میدهد: " گروهی از مدل ها یا ساختمان های مینیاتوری که در منظر با یک ایده خاص در کنار هم قرار می گیرند و دسترسی به ان ها برای عموم آزاد است.
" و همچنین ادامه میدهد :" بعضی پارک های مینیاتوری مدل کوچک شده ی تمام یک شهر هستند - یعنی کل پارک مدلی کوچک از یک شهر یا سایت یا بنای بخصوص است - ، اما بقیه ی پارک های مینیاتوری باغ ها یا پارک هایی با مدل های ساختگی و مصنوعی - ماکت - از ساختمان ها و منظرهای مختلف است " . - 5002 - به عنوان مثال بکونسکات1 اولین پارک مینیاتوری جهان در انگلستان به تعریف اول نزدیک تر است زیرا که شامل شش روستا است و مدل های مینیاتوری جدا نیستند و هر کدام شخصیت و هویت معماری بخصوصی ندارند و در واقع نمونه ای از منظر روستایی هستند که در یک کل واحد معنا پیدا می کنند. مقیاس پارک های مینیاتوری فرا شهری و حتی جهانی است؛ چرا که تاریخ و فرهنگ یک منطقه تنها برای افرد آن منطقه قابل توجه نیست و برای سایر افراد هم جذابیت دارد
پارک های مینیاتوری در عین حال محیطی ایده آل برای آموزش همراه با لذت بردن هستند. در هنگام بازدید از پارک و از طریق یادگیری تجارب واقعی ذهن و تصورات دانش آموزان به شدت تحریک می شود. علاوه بر این پارک های مینیاتوری را می توان به عنوان یک نهاد برای "آموزش و سرگرمی"1 -تاکید یکسان به سرگرمی و آموزش- در نظر گرفت. پارک های مینیاتوری همچنین میتوانند به عنوان موزه عمل کنند.
در واقع پارک مینیاتوری را میتوان ترکیبی بینابین موزه - باستان شناسی، معماری و اسباب بازی - و پارک دانست که مفهوم مختص به خود را دارد. اگرچه هر پارک مینیاتوری تم مخصوص به خود را دارد، ولی برخی از اهداف آن ها مشترک است. که عبارتند از: آموزش - تاریخی اجتماعی - ، ترویج سفر و گردشگری، ترویج تجارت، نمایندگی یک فرهنگ، ملت یا کشور، یک آگاهی رو به توسعه برای حفظ تاریخ، ایجاد فضایی برای تفرج و لذت بردن. مخاطب این نوع پارک بیشتر کودکان هستند، هرچند که برای بزرگسالان مفهوم منحصر به فرد و خاصی را دارد
-2 شاخصه های پارک های مینیاتوری
گاهی مدل های مینیاتوری نوعی واقعیت را نشان می دهند که در جهان همانند آن وجود ندارد . مثلا افراد می توانند ساختمان هایی را ببینند که امروزه وجود ندارند. بعنوان مثال افراد در ژاپن، در میدان جهانی توبو2 می توانند شاهکار آسیایی فرانک لوید رایت3 هتل امپراتوری یا گنبد های ایستگاه توکیو که هر دو در جنگ جهانی دوم ویران شدند را ببینند. همچنین افراد تسلط دیداری موجود در مدل های مینیاتوری که برای ساختمان واقعی وجود ندارد را تجربه و درک کنند. ساختارهایی که امروزه وجود دارند را مردم برای سال ها شناخته اند و هرگز درباره ی آن ها فکر نکرده اند و قرار گرفتن در چنین مکانی این فرصت را فراهم می آورد، که این اثرات قابل توجه ای بر افراد دارد. این تجربه ممکن است برای فرد یک موقعیت منحصر به فرد ایجاد کند که به معماری فکر کند. از سوی دیگر مدل ها مینیاتوری می توانند یک نوع عدم واقعیت را ارئه دهند که در زندگی روزمره تجربه نمی شود. ساختمان هایی که دور از هم هستند در پارک مینیاتوری با هم و دریک مجموعه دیده می شوند. این نکته گاهی اوقات خیلی هیجان انگیز است و حتی می تواند به درک مفهوم تمایز بین پارک های مینیاتوری و پارک های عادی کمک کند
-3 معرفی سایت و دلایل انتخاب آن
شهر بوکان مرکز شهرستان بوکان استان آذربایجان غربی با پهنه ای حدود 8 کیلومتر مربع در جنوب استان در مسیر راه میاندوآب سقز در 36 درجه و 31 دقیقه عرض شمالی و 46 درجه و 12 دقیقه طول خاوری نسبت به نصف النهار گرینویچ قرار دارد و ارتفاع آن از سطح دریای آزاد 1370 متر می باشد. این شهرستان از شمال به حومه شهرستان میاندوآب از شرق به شاهیندژ و از جنوب به سقز کردستان و از سمت غرب به مهاباد متصل شده است . آب و هوای بوکان در زمستان سرد و پر برف و در تابستاننسبتاً گرم است . اراضی بوکان به علت وجود رودخانه سیمینه رود که از شمال به جنوب در امتداد جاده شوسه ، بوکان به میاندوآب در جریان است حاصل خیز می باشد. با توجه به موقعیت ارتباطی مناسب بوکان پتانسیل گردشگری مناسبی دارد. از آنجایی که پارک مینیاتوری ماهیتی فراشهری و کشوری و حتی جهانی دارد، شهر بوکان با توجه به موقعیت مناسب و پتانسیل تاریخی و گردشگری محل مناسبی برای مکانیابی این نوع پارک می باشد.
-1-3 سایت انتخابی
سایت انتخابی مورد نظر در شهر بوکان و در کنار بلوار ساحلی جنوب قرار دارد. بلوار ساحلی جنوبی در امتداد مسیر سقز و سنندج با ارومیه و همچنین در ارتباط با مسیر بوکان-مهاباد، سردشت و پیرانشهر قرار دارد. همچنین محل سایت انتخابی به مرکز شهر دسترسی مناسبی دارد و در نزدیکی مزار هنرمند شهیر کرد حسن زیرک قرار دارد. محدوده اطراف سایت نیز مسکونی است که با توجه به مخاطبان خاص پارک یعنی کودکان خود یک امتیاز به حساب می آید. رودخانه سیمینه نیز از نزدیکی سایت مورد نظر عبور می کند و سایت دارای منظر مطلوب و سبز غربی است.
تصویر .1 نقشه موقعیت شهر بوکان و سایت انتخابی
-4 انتخاب مدل ها
با توجه به منطقه انتخابی مدل ها به دو بخش مدلهای بومی و مدل های تاریخی ملی تقسیم شدند. با توجه میراث کهن و غنی کشور سعی بر این شد تا مدل بناها و باغ ها و منظرهای تاریخی و طبیعی موجود در کشور که هنوز موجود اند یا در گذر زمان تخریب شده اند؛ در پارک گنجانده شود. مدل های بومی نیز برای آشنایی مردم با فرهنگ غنی بومی منطقه و ایجاد حس مکان بیشتر در پارک قرار داده شدند. معیار های ما برای انتخاب مدل هابه این شرح است:
- مدل باید به طور معمول ایرانی باشد،
- اصالت یا اصل بودن کار ، باید با تم پارک همخوان باشد
-مدل های شبیه به هم در پارک وجود نداشته باشند
