بخشی از مقاله
چکیده
مفهوم پایداری در دهه 1970 میلادی، نتیجه آگاهی بشر نسبت به مسائل محیطزیست و مشکلات فرهنگی -اجتماعی و اقتصادی میباشد. یکی از مهمترین اهداف طراحی پایدار، حفظ طبیعت و اصلاح نگاه به آن است. آنچه که در این مقاله مورد توجه قرار گرفته است، رویکرد طراحی پایدار نسبت به مسائل محیطی و انسانی است؛ هر چند که جدا کردن این موضوع از سایر جنبههای اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی، کاری دشوار است.
این مقاله کوششی است هدفمند برای معرفی یکی از جریانهای مهم معماری معاصر، جریانی که عکسالعملی منطقی در برابر مسائل و مشکلات بوجود آمده عصر صنعت به شمار میرود. طراحی پایدار که بعنوان مبانی ریشهای در این مقاله مورد نظر است، تئوری جامعنگر نسبت به تمامی امور زندگی همانند اقتصاد، اجتماع و محیط است که بستر شکل گیری معماری پایدار را بوجود آورده است.
روند پژوهش این گفتار از جمع بندی تعاریف آغاز شده است و با مبانی، اهداف و اصول طراحی پایدار بسط پیدا کرده است.
مقدمه
در دهه هفتاد با آغاز بحران انرژی در جهان عصر پایداری آغاز شد و در پی آن سه حیطه موثر، ارزشهای اجتماعی، منابع محیطی و مهارتهای طراحی در بحث توسعه وارد شدند. مقوله مهارتهای طراحی و دانش فنی با توجه به سه موضوع عمده انرژی، محیط و اکولوژی مجددا تعریف گشته است. اکنون معماری، به عنوان یک ابر سامانه، وظیفه مهمی را به عهده گرفته است، زیرا که %50 مصرف انرژی جهان در این حوزه به مصرف رسیده و یا تلف میشود. لذا جستجوی راه حل اساسی برای این معضل بدیهی مینمود. نکته دیگر اینکه؛ علاوه بر توجه به طبیعت، توجه به انسان نیز در اهم موارد قرار گرفت. انسان مدرن که در پس جوامع صنعتی به ابزار بدل شده است نقطه اصلی توجه توسعه پایدار میباشد و میتوان گفت طراحی پایدار و توسعه پایدار بخاطر ابعاد انسانمدارانه و انسانگرایانه ارزش و اعتباری خاص یافتهاند.
معانی لغوی واژه پایداری
دهخدا پایداری را به معنای بادوام، ماندنی آورده است - دهخدا، . - 47 معنای کنونی واژه پایداری که در این بحث نیز مدنظر میباشد عبارتست از »آنچه که میتواند در آینده تداوم یابد.«
ریشه لغوی و عبارات مرتبط در انگلیسی:
:Sustain حمایت، زنده نگهداشتن، ادامه دادن مستمر
: Sustenance فرایند پایداری زندگی
:Sustainable پایداری، صفتی که چیزی را توصیف میکند که باعث آرامش و تغذیه و تامین زندگی و در نتیجه به تداوم زندگی و طولانی کردن آن منجر میشود.
پایداری محیطی و توسعه پایدار
ایده پایداری محیطی عبارتست از: باقی گذاردن زمین به بهترین شکل برای نسل آینده، با این تعریف که فعالیت انسان تنها زمانی از نظر محیطی پایدار است که بتواند بدون تقلیل منابع طبیعی یا تنزل محیط طبیعی اجرا شود.
پایداری محیطی با هدف حفظ محیطزیست بر موارد زیر تاکید دارد:
- کاهش اتلاف و پخش انرژی در محیط
- کاهش تولید تاثیر گذارندهها بر سلامت انسان
- استفاده از مواد قابل بازگشت به چرخه طبیعت
- رفع سموم مواد
پایداری محیطی در عرصه کار معماران نیز با اهداف زیر تبیین میشود:
- مصرف منابع انرژی درکمترین میزان
- استفاده از مصالح تجدیدپذیر
- حفاظت و عرضه انرژی و بازیافت کامل آن بدون ایجاد آلودگی
اصل طراحی پایدار بر این نکته استوار است که ساختمان جزئی کوچک از طبیعت پیرامونی است و باید به عنوان بخشی از اکوسیستم عمل کند و در چرخه حیات قرار گیرد.
اهداف کلی طراحی پایدار
طراحی یک ساختمان با توجه به فعالیتهای انسان و فرایندهای طبیعی بستر طراحی صورت میگیرد. در مرحله اولیه به توسعه سایت و استراتژیهای زیستمحیطی بومی منطقه برای ساختوساز توجه میشود. در طول روند ساخت وجود وسائل و نیروهای انسانی برای ساخت ساختمان بر اکوسیستم تاثیر مخرب دارد. زمانی که ساختمان ساخته میشود تاثیرات طولانی مدت بر سایت و محیطزیست میگذارد به عنوان مثال میتوان از انرژی و آب مورد استفاده ساکنین و تولید گازهای سمی و فاضلاب نام برد. روند استخراج و حمل ونقل تمام منابع مورد استفاده در ساخت، بهرهبرداری و نگهداری همه و همه بر محیطزیست تاثیر میگذارد. این امر به نوبه خود میتواند بر اثر معماری در اکوسیستم جهانی که از عناصر معدنی، موجودات زنده و انسان تشکیل شده است تاثیر گذارد. هدف از طراحی پایدار این است که به دنبال راهحلهایی برای طراحی معماری باشیم که ضمن تضمین رفاه انسان، باعث همزیستی این سه گروه در کنار هم باشد
آموزش معماری برای رسیدن به هدف همزیستی با طبیعت، دارای چهارچوب مفهومی توسعه یافته در سه سطح اصول، راهبردها و روشها است. سه هدف اصلی آموزشهای زیستمحیطی در معماری شامل: ایجاد آگاهیهای زیستمحیطی، شناخت ساختمان اکوسیستم و آموزش نحوه طراحی ساختمانهای پایدار است.
نمودار - - 1 چارچوب مفهومی برای طراحی پایدار و پیشگیری از آلودگی زیستی در معماری - ماخذ: - Kim
با استفاده از سه اصل پایداری در معماری میتوان در مصرف مواد صرفهجویی و حتی آنها را مورد بازیافت قرار داد. طراحی براساس بازگشت به چرخه زندگی یک روش برای تجزیه و تحلیل روند ساختوساز و تاثیر آن بر محیطزیست است. طراحی انسانی با تمرکز بر تعاملات بین انسان و محیط طبیعی پیرامون او است. این اصول میتواند آگاهیهای لازم جهت طراحی پایدار را به ما ارائه دهد.
