بخشی از مقاله
معماري داخلی سبز و تاثیر آن در ایجاد حس تعلق
چکیده
هدف معماري داخلی، خلق فضایی است که هم از لحاظ عملکردي و هم از لحاظ فرمی نیازهاي استفاده کنندگان را پاسخگو باشد. این مقاله با استفاده از روش تحقیق توصیفی تحلیلی، سعی در دستیابی به ارائه راهکارهایی در جهت افزایش بهبود کیفیت فضاي معماري و افزایش میزان حس تعلق افراد به محیط از طریق معماري داخلی سبز دارد. معماري سبز زیر شاخه معماري پایدار است که امروزه مورد توجه خاصی قرار گرفته، که بهره گیري از آن در فضاهاي داخلی، نقش به سزایی در افزایش میزان حس تعلق افراد به محیط دارد. فرضیه این مقاله این است که بهره گیري از معماري سبز در فضاهاي داخلی حس تعلق افراد را افزایش می دهد و لازم است در طراحی فضاهاي داخلی مورد توجه معماران و طراحان داخلی قرار گیرد. در این تحقیق ابتدا به تعریف اجمالی از معماري داخلی پرداخته، با بررسی عناصر مهم و تاثیرگذار معماري داخلی از جمله، چیدمان فضایی، مبلمان، نور، رنگ و سایر عناصر معماري، با تکیه بر معماري سبز، راهکارها و پیشنهادات طراحی در جهت بهبود کیفیت فضاي داخلی به عنوان نتیجه گیري ارائه شده است. از جمله برخی پیشنهادات ارائه شده می توان به ترکیب فضاي داخلی با عناصر طبیعی و تلفیق فضاي درون با بیرون محیط و به بیان دیگر به بهرهگیري از معماري سبز اشاره کرد که تا حد زیادي در کیفیت فضاهاي داخلی تاثیرگذار بوده و علاوه بر داشتن نقش اقلیمی و تلطیف محیط، حس تعلق افراد را نیز به فضاي داخلی افزایش می دهد . استفاده از عناص طبیعی در فضاهاي داخلی میزان حضور افراد را در محیط افزایش داده و افراد احساس تعلق به محیط پیدا می کنند و این امر تا حد زیادي در ارتقاء کیفیت فضاهاي داخلی نقش موثري را ایفا می کند.
واژه هاي کلیدي
معماري داخلی- معماري سبز- حس تعلق- عناصر طبیعی
-1 مقدمه
مفاهیم توسعه پایدار از مباحث مهمی است که به حوزه معماري داخلی نیز نفوذ پیدا کرده است. با توجه به اهمیت دو حوزه پایداري زیست محیطی و پایداري اجتماعی، در این مقاله نیز به این دو حوزه پرداخته و با استفاده از روش تحقیق توصیفی تحلیلی به ارائه راهکارها پرداخته است. طبق پیشینه تحقیقات انجام شده مولفه حس تعلق از مولفه هاي اساسی و موثر در مباحث پایداري اجتماعی به شمار می آید. اهمیت به دو حوزه پایداري زیست محیطی و پایداري اجتماعی فضا را پایدارتر کرده و در بهبود کیفیت فضا نقش موثري دارد. در این تحقیق معماري سبز که زیرشاخه پایداري زیست محیطی بوده با مولفه حس تعلق که زیرشاخه پایداري اجتماعی بوده مورد توجه قرار گرفته و فرضیه تحقیق بر ان اصل استوار است که استفاده از عناصر طبیعی و بهره گیري در فضاهاي داخلی میزان حس تعلق افراد را به آن محیط افزایش می دهد. در این تحقیق سوالاتی از این دست مطرح می شود که رابطه حس تعلق و معماري سبز چیست و چگونه می توان با طراحی معماري سبز حس تعلق را در کاربران افزایش داد. در این مقاله ابتدا به بیان مبانی نظري تحقیق پرداخته، سپس عناصر معماري داخلی را ارائه کرده و با بسط عوامل زیست محیطی با مولفه حس تعلق، راهکارها و پیشنهادات طراحانه داخلی ارائه شده است. توجه به مولفه حس تعلق و به کارگیري از عناصر طبیعی و معماري سبز گامی موثر در جهت دستیابی به پایداري زیست محیطی و هم پایداري اجتماعی دارد و لازم است در طراحی ها مورد توجه معماران و طراحان قرار گیرد.
-2 توسعه پایدار
توسعه اي است که مطابق نیازهاي نسل حاضر باشد بدون اینکه توانایی نسل هاي آینده را براي رسیدن به این نیازها به خطر بیاندازد (اوکلاي1، .(26 :2004 از اواسط دهه 1980 و به دنبال گزارش برانت لند، اصطلاح توسعه پایدار در مجامع مختلف به عنوان رویکرد جدید توسعه مطرح شد (بارکر 2، .(6 :2006 گزارش برانت لند (1983) توسعه پایدار را به صورت توسعه اي که نیازهاي نسل حاضر را بدون به خطر انداختن توانایی هاي نسل آینده براي برآوردن نیازهاي خودشان تعریف میکند.
توسعه پایدار در سه زیرشاخه زیست محیطی، اقتصادي و اجتماعی مطرح شد و به طوري که براي رسیدن به توسعه پایدار هر سه مولفه لازم و ملزوم یکدیگرند.
در معماري دو حوزه پایداري زیست محیطی و پایداري اجتماعی مورد توجه طراحان و معماران قرار دارد و تاکید این مقاله نیز بر این دو حوزه است.
شکل -1 ارکان توسعه پایدار (جاودان، (1389 شکل -2 نحوه ارتباط ارکان توسعه پایدار (همان)
-1-2 پایداري زیست محیطی و معماري سبز
معماري اکولوژیکی یا معماري سبز بر معماري سازگار با محیط زیست تاکید دارد و افرادي همچون جان راسکین، ویلیام موریس از پیشگامان این حوزه هستند. هدف از طراحی ساختمان هاي پایدار کاهش آسیب آن بر روي محیط از نظر انرژي و بهره برداري از منابع طبیعی است (ایروانی، .(1387 ارتقاي کیفی زندگی و سلامت انسان ها، تامین نیازهاي روزمره انسان و حفظ سامانه هاي اکولوژیکی و منابع انرژي از اهداف معماري پایدار است (زندیه، .(1389 معماري سبز زیرشاخه پایداري زیست محیطی بوده و استفاده از آن نقش موثري در پایداري زیست محیطی دارد. تاکید این مقاله در بهره گیري از عناصر طبیعی همچون گل و گیاه و آب و سایر عناصر طبیعی است که استفاده از آن نقش به سزایی را در جهت رسیدن به اهداف معماري سبز و پایداري زیست محیطی دارد.
-2-2 پایداري اجتماعی و حس تعلق به مکان
حس تعلق از نیازهایی است که زیرشاخه اي از پایداري اجتماعی به حساب می آید. حس تعلق یکی از علائم و عوامل مهم در ارزیابی ارتباط انسان، محیط و ایجاد محیطهاي انسانی با کیفیت است. این سطح از معناي محیطی بیانگر نوعی ارتباط عمیق فرد با محیط بوده و در این سطح فرد نوعی همذات پنداري بین خود و مکان احساس میکند (جوانفروزنده، .(1390 حس تعلق داراي دو بعد کالبدي و اجتماعی است (همان). با توجه به اهمیت مولفه حس تعلق لازم است در طراحی فضاها تدابیري اندیشیده شود که حس تعلق افراد را به محیط افزایش داده و فضا پایدار شود. با توجه به اهمیت مولفه حس تعلق در مفاهیم پایداري اجتماعی لازم است به این مولفه توجه خاصی شود. افزایش حس تعلق به محیط باعث پایدارتر شدن فضا از بعد اجتماعی می شود.
جدول -1 سطوح مختلف حس مکان مطابق با نیازهاي انسان (جوان فروزنده، (1390
