بخشی از مقاله
نفش فضاي مجازي در بخشهاي مختلف اجتماع
چکيده :
شبکه جهاني اينترنت و فضاي مجازي که محصول عملکرد آن است ، نماد پيشرفت علم و فن آوري است که کشورهاي قدرتمند به ويژه آمريکا در توليد و معماري آن نقش اصلي را به عهده داشته و دارند. فضاي مجازي عرصه جديدي براي حيات بشري است که قابليت پذيرش و انجام بخش عمده اي از نيازها، فعاليت ها و شئونات زندگي بشر و اجتماعات انساني و حکومت ها را دارد و به عنوان سايه فضاي واقعي، و از طزيق تمرکز پردازش و جابه جايي اطلاعات ، توانايي شبيه سازي فعاليت ها و ساختارهاي فضاي واقعي را داشته و اين شبيه سازي را با اثربخشي در فضاي واقعي انجام مي دهد.
در اين ميان امنيت يکي از دغدغه هاي اصلي است ، امروزه با گسترش اينترنت و فضاهاي شبکه اي در کشورمان لزوم امنيت براي فعاليت در اين فضاهاي مجازي بيش از پيش احساس مي شود. ترس و بيم از تخريب مباني اخلاقي و اجتماعي، و نداشتن امنيت رواني و فرهنگي ناشي از هجوم اطلاعات آلوده و مخرب از طريق اينترنت و فضاهاي مجازي واکنشي منطقي است ، زيرا هر جامعه اي چارچوب هاي اطلاعاتي خاص خود را دارد.
طبيعي است که هر نوع اطلاعاتي که اين حد و مرزها را بشکند، مي تواند سلامت و امنيت جامعه را به خطر اندازد. برخلاف وجود جنبه هاي مثبت شبکه هاي جهاني، سو استفاده از اين شبکه هاي رايانه اي توسط افراد هنجارشکن ، امنيت ملي را در کشورهاي مختلف با خطر روبرو ساخته است . از اين رو به کارگيري روش ها و راه کار هاي مختلف براي پيشگيري از نفوذ داده هاي مخرب و مضر و گزينش اطلاعات سالم در اين شبکه ها رو به افزايش است . خوشبختانه با وجود هياهوي بسياري که شبکه جهاني اينترنت و فضاهاي سايبر را غيرقابل کنترل معرفي مي کند، فناوري لازم براي کنترل اين شبکه و انتخاب اطلاعات سالم روبه گسترش و تکامل است . لازم به ذکر است در اين مقاله با استفاده از روش توصيفي - تحليلي است
يافته ها نشان ازآن دارد که امروزه بخشهاي اقتصادي،اجتماعي، فرهنگي و سياسي متاثر از فضاي مجازي است وبسياري از تحولات در بخشهاي مذکوررا رقم مي زند.
طرح مسئله :
فرآيند شتابان جهاني شدن بعد از انقلاب صنعتي و پديده اينترنت و فضاي مجازي به عنوان يکي از برآيندهاي جهاني شدن در نيمه دوم قرن بيستم ، باعث تاثير در مفاهيم پايه اي جغرافياي سياسي همچون مفهوم ملت ، حکومت ، مرز، حاکميت وفرهنگ و ... شد و باعث شکل گيري معادل هاي مجازي اين مفاهيم همچون ملت مجازي، چندهويتي شدن افراد و کم رنگ شدن مفهوم مرز، حاکميت و ... شد، با توجه به تاثير اين گونه مفاهيم و شکل گيري فضاي مجازي بر فضاي واقعي زندگي انساني؛ ضرورت پژوهش و تبييني نو از مفهوم فضاي مجازي براي سازگاري با شرايط سياسي، اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي عصر جديد به وجود آمده است . هدف اين پژوهش بازمايي در بخشهاي اقتصادي و اجتماعي و سياسي در فضاي مجازي است استدلال اصلي مقاله حاضر اين است که : پديده اينترنت با سرعت فوق العاده پردازش اطلاعات و ايجاد ارتباط منطقي ميان ميليون ها داده اطلاعاتي در گستره وسيع جهاني باعث شده است که عوامل و عناصر سنتي تشکيل دهنده مفاهيم بشري در حوزه هاي مختلف علم حداقل در علوم انساني کارکردي متفاوت پيدا کنند
مباني نظري
امروزه يکي از چالش هاي جدي در حوزه مسائل نظري، تدوين چارچوبي تئوريک براي فهم فضاي مجازي است . چارچوبي که بتواند مباني تکوين فضاي مجازي، عناصر موجد فرايندهاي موجود در فضاي مجازي و کار ويژه هاي توسعه و گسترش فضاي سايبر را براي همگان درک پذير سازد. آنچه مسلم است در اين شرايط جديد، نسبت عينيت و ذهنيت در حال تحول است و بيناذهنيتي در حال باز توليد است که در سپهر انديشگي گذشته قابل فروکاست و تاويل نيست . اين جستار در تلاش است تا با بهره گيري از رويکرد پسااستعماري دست بيازد.
صاحب نظران پسا استعماري از شکل گيري اجتماعات مجازي شهروندان يا جامعه مجازي و شهر مجازي مي گويند مهمترين مسئله در شهر مجازي ، حرکت جمعيت است . حرکت جمعيت اعم از حرکت با وسيله نقليه و يا ازدحام جمعيت در اين مرکز علت اصلي بسيارس از مسائل شهري اعم از مسائل انسانس شهري و يا حوادث و سوانح شهري مي باشد با ظهور صنعت همزمان ارتباطات کامپوتر و بدنبال آن ارتباطات شبکه اي از طريق آرپانت و سپس شکل فراگير اين ارتباط در قالب اينترنت فضاي جديدي براي شهر بوجود آمد که از آن تعبير به شهر مجازي مي شود »دانيل بل « معتقد است که ترکيب و همگرايي فناوري هاي ارتباطي و تجديد ساختار نظام سرماي ه داري آن را »جامعه فراصنعتي« ،» امانوئل کاستلز« جامعه شبکه اي و بعضي آن را »جامعه اطلاعاتي« ناميده اند.جامعه ي اطلاعاتي را جامعه اي مي دانند که در آن دسترسي به اطلاعات افزايش يافته ها و اطلاعات اهميت زيادي در زندگي روزمره پيدا کرده و سبب تغييراتي در ساختارهاي شغلي شده است . به سبب گسترش دامنه ي تأثير رسانه هاي جمعي، به ويژه ماهواره و اينترنت و ساير فناوري هاي اطلاع رساني، جامه ي اطلاعاتي امروزه بعدي جهاني پيدا کرد و منحصر به کشور خاصي نمي شود٣
مراکز مرتبط با فضاي مجازي
فضاي مجازي را مي توان از ديدگا ههاي مختلفي همچون مسائل اخلاقي ، فرهنگي، اقتصادي و سياسي بررسي نمود در اين بخش سعي شده است سازمانها و نهادهايي که در فضاي مجازي دخيل هستند را به اختصار بررسي نمائيم
•وزارت کشور
گستره فعاليت ها، بودجه امکانات و زير مجموعه هايي چون استانداري، فرمانداري و اهميت داشتن سياست و رويکردي واحد در کشور خود بيانگر اهميت اين نهاد در برقراري امنيت و فرهنگ عمومي در سراسر کشور در فضاي سايبر مي باشد .
• وزارت ارتباطات وفناوري اطلاعات
با تامين نيازهاي کاربران و ايجاد ساختار و بستر امن ومناسب فني، از اصلي ترين نهاد هاي آماده سازي فعاليت در فضاي مجازي به شمار مي رود . همچنين توليد و گسترش نرم افزارها، سايت ها و محصولات فرهنگي جذاب و مطابق با ذائقه نسل جوان نقش بسيار مهمي در سالم سازي فضاي اينترنتي و سايبر بر عهده دارد.
•وزارت علوم ، تحقيقات و فناوري و وزارت آموزش و پرورش
با توجه به اين که افراد دوره طولاني از زندگي خود را در اين نهاد مي گذارند آموزش روش ها، راه کارها و قوانين زندگي در فضاي مجازي و پژوهش در زمينه هاي پيشگيري و بالا بردن ضريب امنيت حرکت در اين فضا راهبردي موثر در بالا بردن سطح آگاهي هاي عموم جامعه و افراد تحصيل کرده مي باشد .
•سازمان صدا و سيما
امروزه در جهان معاصر که به مثابه دهکده جهاني است ارتباطات نقش اول را در جوامع ايفا مي کند و در اين ميان صدا و سيما نقش اساسي در افزايش آگاهيهاي عموم مردم و فرهنگ فعاليت در جامعه مجازي رابر عهده دارد .
•وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي و سازمان تبليغات اسلامي
