بخشی از مقاله
نگرشی به مرکز اطلاعات و رسانه (مدیاتک)
چکیده
مدیاتک (مرکز اطلاعات و رسانه) تیپولوژی جدید در معماری است که به تـازگی در دنیـا شـکل گرفتـه اسـت. معمـاران در دههی 1970 در پروژههای خود، رسانه را به کار گرفتند. مدیاتک یک مرکز عمومی و فرهنگی است که سـعی دارد بـا تمـام افراد جامعه ارتباط برقرار کند. وظیفه اصلی مدیاتک، انتقال اطلاعات به مردم و بالا بردن سطح آگاهی و مهارت و بکارگیری آنها در زمینههای مختلف علمی، فرهنگی و هنری است. هدف اصلی، ایجاد مکانی است که بتواند زمینه و امکانات لازم برای افزایش اطلاع رسانی و آگاهی مردم در زمینههای مختلف را فراهم کند.
کلمات کلیدی: مدیاتک، رسانه، معماری، انتقال اطلاعات
مقدمه
جهان امروز با شتاب در حال تحول است. انسانها هر روز با یک اختراع و فناوری جدید روبرو میشوند که این به کمک تکنولوژی و پیشرفت بشر در تمام عرصههای مختلف محقق شده است. عصر امروز، عصر اطلاعات است اخبار و پیامهای دنیا در مدت زمان کوتاهی در سراسر جهان پخش میشود و مردم از آن مطلع میشوند، ما روزبهروز به سوی جهانیشدن میرویم و اینترنت یکی از عوامل اصلی جهانی شدن به شمار میرود. نخستین بار در جهان شبکه تلویزیونی سیانان موفق شد عنوان آغازگر جهانی شدن را از آن خود کند. هرچند پدیده جهانی شدن تنها بعد رسانهای را در بر نمیگیرد و شامل تمام ابعاد زندگی اجتماعی بشر میشود، اما رسانهها در این میان نقش مهمی را بر عهده داشتهاند.[1]
اخبار و اطلاعات در دنیا به سرعت در حال تغییر و تحول هستند و انسان امروز به تمامی این اخبار و اطلاعات نیازمند است. آگاهی از این اطلاعات جدید دنیا، یعنی رشد و دانش و فرهنگ هر انسان و در نهایت پیشرفت علمی و توسعه یک کشور. مسلما برای رسیدن و آگاهی از این اخبار و اطلاعات نیازمند واسطهها و ابزارهایی هستیم که رسانهها یکی از مهمترین آنها هستند. رسانه پیام است این عبارت پیششناختی است که از عصری تازه که با پیدایش الکتریسیته آغاز شد که انسان توانست به کمک آن اطلاعات را ذخیره و انبار نماید و این امکان زیر بنای عصر رسانهها را پی افکند.[2 ]
رسانه
از زمانهای قدیم انسان برای گذران زندگی و حفظ منابع و نشاندادن علایق و نیازهای خود که نیازهای اولیه زندگی بود از علائم کالایی و غیر کالایی استفاده کرده است. این ارتباطات با یکدیگر در طی زمان دچار تغییر و تحولات فراوانی شده است. در حقیقت هر یک از این ارتباطات برای انتقال پیام بوده و میباشد. پیام برای ابزار نیاز، که در اشکال حرکات، اصوات و نوشتار پیام از فروشنده به گیرنده منتقل میشود. ما میتوانیم بگوییم که هر عنصری که از آن استفاده میکنیم رساننده یک پیام است و یا به عبارتی هر رسانهای حامل پیامی برای گیرنده است.[3 ] شاید وقتی از افراد در مورد رسانهها صحبت به میان میآید. تلویزیون، رادیو و مطبوعات و اینترنت از انواع رسانههای شناخته شده برای آنان میباشد .[4]
1
برای رسانه تقسیم بندی های مختلفی صورت گرفته که در ذیل به برخی از آنها پردازیم: -1 رسانه های گروهی (MASS MEDIA)
یکی از وسایل ارتباطی خاص نظیر روزنامه، رادیو، سینما و تلویزیون برای توده مردم به این منظور که در آنها معیارها، افکار و نظرات خاص ایجاد کند. رسانه گروهی مخفف برای MAGNAVOX ELECTRONIC DATA IMAGE APPARTUS (وسایل داده های تصویری الکترونیکی)
-2 مگناوس یک نوع سیستم بازیابی اطلاعات -3 وسایل ارتباطی چاپی یا دید و شنودی به اضافه اسباب و لوازمی که برای استفاده از این وسایل ضروری است و آن به معنی رسانه است .(MEDIA)
-4 وسایل دید و شنودی ( (AUDIO-VISUAL LAIDS :وسایلی مانند صفحه، گرامافون، نوار و موارد دیداری مختلف که برای آموزش مورد استفاده قرار میگیرد.
رسانهها کارکردهای متقاوتی دارند. کارکردهای آموزشی، تفریحی، سرگرمی، اطلاعاتی، علمی و از جنبهها و ابعاد مختلف اجتماعی، سیاسی، فرهنگی، آموزشی و .... ایفای نقش میکنند.[5 ]
رسانهها همچون کتابخانهای هستند که کل دانش بشری را در موضوعات مختلف دارند، رسانهها هم به همانسان عمل میکنند. رسانهها ابزار قدرتمندی هستند چرا که توانایی هدایت افکار عمومی، جهت دادن به برخی اهداف سازمان مادر، کمک به همسان سازی افراد از لحاظ فکری، تغییر دادن نگرشها، کمک به آموزش هدایت نگرشها و حتی نحوه نگرشها را دارند. مثالی که برای تغییر نگرش داده میشود. این است که: فردی قاتل را در نظر بگیرید که در گذشته همه از آن به عنوان فردی خطرناک یاد می کردهاند. اما امروزه نگرش افراد به چنین فردی به بیمار روانی تبدیل شده است. در هر صورت نمی خواهند جای وی باشند اما با تغییرات فرهنگی و تاثیر رسانهها نگرش افراد تغییر کرده است .[6]
مردم آگاهانه، ناآگاهانه یا غیرمستقیم تحت تاثیر رسانهها قرار میگیرند. نمونه بارز آن تلویزیون است که مخاطبین را طوری تحت تاثیر قرار میدهد که تقریبا برای یک سریال مخاطبین دید مشترکی و احساسات یکسانی را از خود نشان میدهند. گاهی شیوه یکسانی را در مقابل صحنههای غمناک و یا شاد آن سریال ابراز میدارند .[7]
رسانهها از لحاظ میزان ارائه دادهها به 2 نوع گرم و سرد تقسیم میشوند. سنگ و الواحیها در زمانهای قدیم و قبل استفاده از کاغذ از آن استفاده شده است. نوع سرد بوده اما تلویزیون رسانهای گرم محسوب میشود از لحاظ نوع دادههایی که به مخاطب میدهد. امروز رسانهها اشکال جدیدتر و متنوعتری نسبت به گذشته پیدا کردهاند و سرعت انتقال پیامها، ابزار و اشکال جدید بسیار سرعت پیدا کرده است. وبلاگها، وب سایتها، شبکه اینترنت، انواع وسایل ارتباط جمعی، مطبوعات در هر شکلی، موبایلها، خطوط تلفن و... دهها نوع از رسانهها در طی زمان دچار تغییر و تحول میشوند و شکلهای نوین رسانهها همچنان مطرح میشوند. رسانهها در انواع فرمتها، کیفیتها و... دیده میشوند.[8]
رسانه در معماری
معماران در دههی 1970 در پروژههای خود، رسانه را به کار گرفتند؛ یک رویکرد در ژرژ پمپیدو بود که پوستهی ساختمان، خود یک رسانه است .[9] رویکرد دیگر، رویکرد برنارد چومی، ژان نوول و هرتزوگ و دمورن است که از رسانههای شهری استفاده کردهاند و تصویری بر بدنهها نمایش دادهاند، پوستههای حساس به نور و قابل برنامهریزی و همچنین پوستههای هوشمند را در طرح خود داشته اند. در دههی 1970، با ابداع کنترل از راه دور، رسانهها به سمت شخصی شدن رفتند. در همین دهه وسایل ضبط ویدیویی، امکان تبدیل کاربر را به »تدوینگر« حرفهای مهیا کردند؛ کامپیوترهای شخصی، باعث
2
ایجاد تسلط بر صفحهی تلویزیون (نمایشگر) شدند؛ رسانههای خصوصی، امکان دسترسی همگانی به درون افراد و بالعکس را به وجود آوردند.[10]
در سال های اخیر نیز با ظهور موبایل، بلوتوث، وب و وبلاگ این ویژگی ها بیشتر در رسانه ها ظهور پیدا کرده اند. اکنون رسانه ها بر دیگر حوزه ها نیز تاثیر می گذارند، مثلا بر هنر (مشخصا بر Mix Media Installation و Video Installation ، (Computer Art , Digital Art رسانه تعامل اجتماعی را با خود به همراه دارد، چه تعامل مجازی و چه تعامل واقعی .[11 ]
نمونه های موردی:
-1 مدیا تک سندایی، ژاپن
از نظر شماتیکی این طرح نسخه بدل ساختمانهای سنتی تیری ژاپنی است، ساختمانهایی که قسمتهای قابل جابهجایی و مرزهای نفوذپذیری دارند. »ایتو« به فکر یک فضای محصور آبی بود که ستونهای آن شبیه رشتههای جلبکهای دریایی باشند و از میان آکواریوم بگذرند و حس ظرافت یک اثر هنری را در ذهن ایجاد کنند. همچون ساختارهای موقتی که برای پیشبرد عملیات و نمایش الکتروگرافیک (با سنتز کامپیوتری) در نمایشگاه مناظر ژاپن در سال 1991 و در موزه ویکتوریا و آلبرت، به نمایش گذاشته شده بود.[12] مدیاتک نیز در نظر داشت پویایی سیالگونهای از این شهر مدرن را ارائه کند که در آن نور و حرکت ماورای ساختار فیزیکی و گرداگرد حلقههای انرژی در نوسان باشد.[13] برای » ایتو « این طرح پلی بین واقعیت و تخیل بود. تحقق فیزیکی یک هزاره الکترونیکی که هم اکنون به ویژه نسل جوان ژاپن را در خود جای داده است. در ابتدا دو تناقض وجود داشت. برنامهای که برای کاربرد »ایتو« طراحی شده بود بسیار دور از انتظار او بود. »سندای« یک شهر محافظهکار است. مسئولان کتابخانههای این شهر نگران سازماندهی مجموعه کتاب رو به گسترش و هنرمندان محلی آن در جستوجوی فضای مناسب برای به نمایش گذاشتن نقاشیهای آکادمیک هستند و هیچ علاقهای به طرحهای باز یا واقعیت مجازی نشان نمیدهند. ناسازگاریها بلافاصله پس از اعلام برنده مسابقه طراحی آغاز شد. ستونها باید برای همخوانی با قوانین سخت ژاپن در خصوص حفاظت در برابر زلزله تقویت میشدند و چالشی که مقابل مهندس سازه »موتوس روساساکی« وجود داشت همراهی با شعر و در عین حال برآوردن نیازهای عملی بود. برخلاف همه این مسائل عجیب، پس از 6 سال مشاجره و کشمکش، همچنان بیشتر ذهنیتهای »ایتو« و نیاز به سازهای (که البته قسمتی از آن توسط کارخانههای کشتیسازی ساخته شدهاند) باقی ماند که بیشتر شبیه یک اقیانوسپیماست تا یک آکواریوم. از بلوار وسیع به سمت جنوب، ساختمان به شکل یک مستطیل شیشهای درخشنده به نظر میرسد که با نقطه و شیب شکلدهی شده که در نتیجه آن یک پوسته با درخشندگی دوگانه و تابش نور کاهشیافتهای ایجاد میشود. در داخل ساختمان جنگلی از تیوبهای سفید چرخان مشاهده میشود که از زیر سقف گذشته و سایهبانی مشبک را حمایت میکند و یادآور شاخههای درخت زلکو است که از وسط خیابان عبور میکند.[14]
شبهنگام، سردر جنوبی ناپدید میشود و تنها ساختار اسکلتی ساختمان قابل رؤیت است که به جهت درخشش چراغهای سقف و نور خیرهکننده وسایل کنار شیشه حالت پویایی به خود میگیرد.
مدیاتک با سردی و آرامش خود به جنگ آلودگی بصری یک شهر ژاپنی میرود (قبلاً یک مهمانپذیر پاچینکو در این محل قرار داشت). حتی گرافیکهایی که درون شیشه چاپ شدهاند صامت به نظر میرسند.[15 ] فروشگاهها، کافهها و مراکز
3
اجتماع که به طور وسیعی اطراف یک گالری محصور و فضاهای سرویس در حدود یکچهارم شمال غربی قرار گرفتهاند از جمله دلایل شکلگیری این طرح هستند. چهار ستون متقارن با تیوپهایی به قطر 240 میلیمتر بیشتر بار را تحمل و در برابر زلزله مقاومت میکنند. نٌه ستون با تیوپهایی به قطر 160 میلیمتر در فضای داخلی پراکنده هستند؛ پنج ستون از این ستونها صاف بوده و آسانسورها را در خود جای میدهند، بقیه کج و شکسته هستند و آسانسورها را در خود جای میدهند، بقیه کج و شکسته هستند و کانالها را حمل میکنند. ستونهای توخالی نور را از بالا به پایین هدایت میکنند و بیشترشان دارای پوششی از شیشهاند که خود لایه دیگری از نور را در کف مرمری صیقل خورده بازتاب میدهند و سازه عریان را شگفتانگیز میکنند. یک میز پذیرش پلاستیکی با رنگ قرمز براق به دور یک ستون میپیچد و اشکال مشابه دیگری به رنگ زرد و سفید قسمت بار و کتابفروشی را تزئین میکند.[16]
»ایتو« سه طرح را انتخاب کرده تا نقش خود را بر کفهای طبقات مختلف ترسیم کند. بخش اطلاعات و کتابخانه کودکان در طبقه اول توسط »کازویو سجیما« با ترکیب تکرنگی کاشیهای سفید لینوسیوم، کانالهای معلق دیواره کناری سیاهرنگ نقرهنشان تزیین شده. »سجیما«که قبلاً برای »ایتو« کار میکرد نیمکتهای اسفنجی خاکستریرنگی را طراحی کرد که شبیه برگ شبدر است و ظاهری عجیب دارد. او منطقه مطالعه کودکان و دفاتر اداری را با پردههای توری موجدار از هم جدا کرد. میزهای مطالعه گرد و قفسههای مجلات پیرامون این دیوارههای نفوذناپذیر پراکنده هستند. کتابخانه 10BTY طبقه دوم که با معماری K.T طراحی شده دارای طرح سنتی زی است. ردیفهای مجزای قفسههای کتاب در قسمت عقب، میزهای مستطیلی در قسمت جلو و اتاقکهای مطالعه در یک سالن میان طبقهای. در این کتابخانه آویزها، روشنایی پراکنده یکنواختی از سقف سفید معلق تامین میکنند. در دو طبقه بعدی که دارای کف و نوارهای چوبی هستند، نمایشگاههای متنوعی برگزار میشود. این دو طبقه دارای شبکههای جداشدنی سفیدرنگ و صندلیهایی به رنگهای براق است که توسط »کریم رشید« طراحی شده، همان کسی که صندلیهای پلاستیکی کافه طبقه همکف را نیز طراحی کرده است. برخی از نمایشگاهها، ایدههای جدید را به مردم معرفی میکنند، مدیاتک باید محتاط عمل کند زیرا بسیار بزرگ است و بخش اعظم بودجه شهرداری را به خود اختصاص میدهد (حدود 75 میلیون پوند) و در نتیجه عملکرد اصلی آن قابل اغماض و چشمپوشی نیست. طبقه فوقانی بهترین پیوند ظرف و مظروف را نشان میدهد. طرح »راس لاوگراو« به قول خود او »باغ آگاهی« است تا کتابخانه مدیا را در خود جای دهد. صندلیهای پلاستیکی، میزها و قفسههای بیومورفیک به رنگ سبز آهکی مثل گیاهان کمنظیر روی یک فرش آهکی آرایش یافتهاند و مونیتورهای ویدئویی توسط غلافهای کشیده، مشبک شدهاند. این لوازم فضای محیط را اشغال میکنند. برای ژاپن، مدیاتک به ویژه با کارمندان جوان صمیمیاش فوقالعاده غیررسمی است و تبدیل به یک منبع محلی مردمی شده است. البته با وجود این فضا، به سنگینی یک کتابخانه جدی است .[17] مدیر کتابخانه »امی کواکویوما« میگوید: »هنگامی که این پروژه را معرفی کردیم، مخالفان تصور میکردند مدیاتک یک غول خطرناک خواهد بود. در حقیقت مردم به جو دوستانه و رنگهای شاداب اینجا پاسخ دادهاند. تعداد مراجعهکنندگان بیشتر و سنوسال آنان جوانتر از آن است که پیشبینی میکردیم.« با گذشت زمان، میتوان امیدوار بود دیدگاههای اولیه ایتو به طور کامل تحقق یابد.[18]
