بخشی از مقاله
چکیده
هدف این مقاله بررسی حوزه مدیریت ریسک و ارتباط آن با مدیریت دانش میباشد. این مقاله میکوشد تا یک چارچوب مدیریت ریسک مبتنی بر دانش ارائه کند که از فرایندهای مدیریت دانش برای بهبود کارایی و افزایش احتمال موفقیت در پروژههای فناوری اطلاعات استفاده میکند. این نوشتار از طریق مرور و ترجمه ادبیات موضوع مرتبط با فعالیتهایی که سبب به کارگیری فرایندهای مدیریت دانش در فرایندهای مدیریت ریسک هستند، تلاش میکند تا مسیر تلفیق مدیریت ریسک با پروژههای فناوری اطلاعات را روشنتر سازد.
این پژوهش جهت نیل به این هدف، یکسری از مولفههای مرتبط مورد نیاز برای ساختن چارچوب مدیریت ریسک مبتنی بر دانش را برای پروژههای فناوری اطلاعات بیان میکند. همچنین برخی ابزارهای مورد نیاز برای یکپارچهسازی فرایندهای مدیریت ریسک و مدیریت دانش را پیشنهاد میدهد تا کارایی فرایند برنامهریزی پاسخ به ریسک را افزایش دهد. این مقاله با استفاده از ادبیات موضوع و مشاهدات تجربی با فراهم کردن روشی روشن، از مدیریت ریسک مبتنی بر دانش، به عنوان چارچوبی جهت نگهداری قابلیت رقابتی سازمان در محیط کسب و کار استفاده میکند.
.1 مقدمه
از آنجاکه مدیریت ریسک قادر به کاهش اثر و احتمال تهدیدات فناوری اطلاعات و حفظ فرصتهایی است که ممکن است در طول چرخه پروژههای فناوری اطلاعات رخ دهند، به عنوان فاکتوری کلیدی در سازمان مطرح میشود. هولساپل و جوشی 1 - 2002 - به تعدادی از انجمنهای آکادمیک و تجاری که جهت حفظ مزیت رقابتی سازمان مجبور هستند تا مبتنی بر دانش باشند اشاره کرده-اند. رفته رفته فرایندهای مدیریت دانش در حال تبدیل به یکی از منابع استراتژیک برای سازمانها هستند. مدیریت دانش میتواند تاثیری شگرف در کاهش ریسک سازمانها داشته باشد - کارادشه و همکاران، . - 2 2008 هرچند استفاده از فرایندهای مدیریت دانش جهت ارتقاء کارکرد مدیریت ریسک حوزه نوین و قابل توجهی است، تاکنون این حوزه از تحقیقات به خوبی پوشش داده نشده است.
با توجه به مشکلات عدیدهی به وجود آمده در مقیاس جهانی، ریسکهای جدیدی نیز در این محیط ناپایدار پدیدار شدهاند - کارادشه و همکاران، . - 2008 برخی شرکتها اقدام به تغییر ساختار خود کردهاند، برخی با دیگر شرکتها تلفیق شدهاند و در هنگام ورشکستگی نیازمند یک شرکت دیگر هستند، برخی نیز به اخراج شدید کارکنان روی آوردهاند. این موارد سبب کاهش منابع در دسترس و به تبع آن افزایش ریسک در کسب و کار شدهاند - برنانکه، . - 32009
مسئله دیگری که سازمانها با آن مواجه هستند، مسئلهای جهانی شده است که چالشهای جدیدی برای آنها مطرح میکند. برای مواجهه با این چالشها سازمانها باید خلاقانه تر عمل کنند و ایدههای جدیدی را مطرح کنند . نیاز به تغییر باعث میشود که سازمانها پروژهها و سیستمهای خود را سازماندهی کنند. اکثر سازمانها برای بهتر مهیا شدن در چنین شرایطی از منابع داخلی و یا حتی خارجی استفاده میکنند - کارادشه و همکاران، . - 2008 معمولا شرکتها برای پیادهسازی راهحلهای مبتکرانه خود از فناوری اطلاعات استفاده میکنند. علاوه بر آن محققی به نام هولساپل - 42005 - اذعان کرده است که مدیریت دانش نمیتواند از تکنولوژی مبتنی بر کامپیوتر جدا باشد. سیستمهای مبتنی بر فناوری اطلاعات تلاش میکنند تا کسب و کار را سادهتر کرده و هزینهها را کاهش دهند.
.2 ادبیات موضوع : مدیریت ریسک، مدیریت دانش
.1,2 مدیریت ریسک
این روزها نگرش به مدیریت ریسک از نگاهی حاشیهای به طوریکه به آن به صورت مجزا و سیلویی5 نگریسته شود بیرون آمده و با دیدگاهی جامع نگرانه تاثیرات محیط را نیز در نظر میگیرد. مدیریت هر کلاس ریسک در یک سیلوی مجزا سبب ایجاد کاستی-هایی میشود که این امر باعث ایجاد نقص در هماهنگی بین دپارتمانهای مختلف مدیریت ریسک خواهد شد. بروز یکسری از شکستهای سازمان6، رسواییهای شرکت7 و تقلب8 از دلایلی است که سازمانها را موظف به پایهریزی برنامههای مدیریت ریسک میکند. این شکستهای سازمانها به دلیل پیادهسازی ضعیف مدیریت ریسک و حاکمیت سازمان9 است.
علاوه بر اینها، ریسک به تمام رویدادها، وقایع و اقداماتی اطلاق میشود که ممکن است از رسیدن شما یا سازمانتان به خواستهها، برنامهها و اهدافتان جلوگیری کند. ریسک ما را در زندگی شخصی و حرفهای احاطه میکند و مشکلی بالقوه است که ممکن است روی دهد. پدایاچی، 10 2002، ریسک را به عنوان هر متغیری که وقوع آن در پروژه باعث شکست در پروژه میشود مطرح میکند. هرچند، توافقی تقریبا کلی بین محققان وجود دارد که ریسک یک ویژگی از نوع "احتمال" دارد که به آن "احتمال وقوع" و فرکانس وقوع میگویند - کربن و تیپت، . - 112004
به طور کلی، ریسک میتواند حاوی دو معنا باشد، رویدادهایی که منفی یا مثبت نامیده میشوند - اولسون، . - 122008 جعفری، 132001، ریسک را احتمال از دست دادن یا رخ دادن رویداد ضرب در نتیجه مورد انتظار تعریف کرده است. 14PMBOK، 2004، ریسک را به عنوان رویدادی خاص مطرح کرده که دارای اثرات مثبت یا منفی در پروژه است. دیگر محققان معتقدند که ریسک به مشکلات و خطرات پروژه بستگی دارد.
به عنوان مثال ویلسون و همکاران 151998، ریسک را به عنوان مشکلی در برابر موفقیت تعریف کردهاند. از نظر کروز، 200216، مدیریت ریسک، شامل فرایندهایی است که در برنامهریزی مدیریت ریسک، شناسایی، تحلیل، پاسخها و مانیتور و کنترل روی پروژه دخیلند. هدف مدیریت ریسک این است که تمام ریسکهای ممکن در پروژه، کسب و کار و یا محصول را شناسایی کند. مدیریت ریسک، شامل رتبه بندی مولفهها براساس اهمیت، فرکانس وقوع، سطح اثر و سپس ایجاد فعالیتهایی است که برای کنترل ریسک های شناسایی شده مورد نیازند. میتوان هر جنبه از ریسک را مستند کرد - کوله و همکاران، . - 172000 اگر هرگونه خسارتی وارد شود، مدیریت ریسک در هدف خود با شکست مواجه شده است - الهواری و همکاران، . - 2012
