بخشی از مقاله
چکیده
تحقیق حاضر با هدف چالش ها و راهکارهای ورود باشگاه های لیگ برتر فوتبال به بازار سرمایه - مطالعه مورد ی سایپا - طراحی شده است. نوع تحقیق حاضر از نظر هدف، کاربردی و از لحاظ استراتژی، توصیفی-پزوهشی است و روش میدانی و کتابخانه ای انجام شده است. جامعه آماری شامل کارشناسان بورس ، مدیر عامل و هیئت رئیسه باشگاه و خبرگان آشنا به موضوع به تعداد 45 نفر می باشند که بر حسب انتخاب کل شمار تمامی این افراد به عنوان نمونه تحقیق مشخص گردیدند. ابزار مورد استفاده برای جمع آوری اطلاعات در این تحقیق شامل پرسشنامه محقق ساخته ای بود. به منظور تجزیه و تحلیل داده های تحقیق حاضر از آزمون کلوموگراف-اسمیرنف جهت تعیین نرمال بودن داده ها، به منظور رتبه بندی عوامل از آزمون رتبه بندی فریدمن استفاده شد. کلیه روند تجزیه و تحلیل داده های تحقیق حاضر در غالب نرم افزار SPSS نسخه 22 انجام گردید. نتایج تحقیق حاضر نشان داد که مهمترین چالش در ورود باشگاه های لیگ برتر فوتبال کشور چالش های اقتصادی با میانگین رتبه 3/70 می باشد که در این بین گویه وجود امنیت اقتصادی ضعیف و ریسک بالایی سرمایه گذاری در ورزش حرفه ای فوتبال کشور با میانگین رتبه 8/74 مهمترین چالش اقتصادی مشخص گردید.
کلمات کلیدی: بازار سرمایه، چالش های اقتصادی، بورس، ریسک، باشگاه های لیگ برتر فوتبال کشور
مقدمه
شرایط اقتصادی حاکم بر کشور ایجاب می کند که تمام بخش ها و فعالان اقتصادی با حداکثر توان به فعالیت بپردازند. فعالیت بخش های مذکور زمانی مثمرثمر خواهد بود که با انضباط مالی و پاسخگویی مدیران آنها همراه باشد. از جمله مهمترین موارد در فعالیت واحدهای اقتصادی، درآمدزایی، کنترل هزینه ها و افزایش بهره وری است که در سایه استفاده از نیروی انسانی کارامد و نظم دادن به فرایند درآمدها و هزینه های واحدهای مذکور تأمین می شود . در دنیای امروز بخش ورزش از نظر اقتصادی اهمیت زیادی داشته و فعالیت های اقتصادی در این بخش تأثیر زیادی بر شاخص های اقتصادی کشورها از جمله اشتغال و رشد اقتصادی دارد. در کشور ما نیز اگرچه هنوز ورزش جایگاه اقتصادی خود را نیافته، تأثیر آن بر اقتصاد کشور انکارناپذیر است. در ایران ورزش فوتبال نسبت به سایر رشته های ورزشی شاخص تر بوده و گردش مالی که در آن جریان دارد، دارای ابعاد وسیعی است.
این مسئله ضرورت ایجاد انضباط مالی، افزایش کارایی و سودآوری و توسعه بخش فوتبال را که از آثار آن افزایش اشتغال است، عیان می سازد. برای رسیدن به این هدف ضروری است زمینه های لازم برای تأمین شرایط ورود به بازار سرمایه توسط باشگاه های فوتبال حرفه-ای فراهم شده و این باشگاه ها وارد این بازار شوند. با توجه به شاخص های مربوطه می توان گفت بهترین راه کنترل هزینه ها و افزایش درآمدهای باشگاهها، ورود آنها به بورس است. باشگاههای حرفه ای فوتبال با ورود به بازار سرمایه ضمن تأمین نیازهای مالی خود در زمینه های توسعه استادیوم های اختصاصی، تقویت مالی بازیکنان، توسعه فعالیت ها و تسهیلات جاری، سرمایه گذاری در پرورش جوانان، افزایش نقدینگی سهامداران، کاهش استقراض ها و تهیه سرمایه مورد نیاز، به اقتصاد کشور نیز کمک می کنند.
نقش بارز فعالیت های اقتصادی در عرصه ورزش که فوتبال نیز جزئی از آن است، در کل اقتصاد کشورها انکارناپذیر است. از آثار مستقیم اقتصادی ورزش می توان به تولید کالاها و خدمات ورزشی، صادرات و واردات کالاها و خدمات ورزشی، ایجاد اماکن و تسهیلات ورزشی، مشارکت در بازار بورس، تبلیغات، پخش رسانه ای، جذب گردشگر و از همه مهم تر ایجاد اشتغال اشاره کرد. مطالعات انجام گرفته در سال 2004 نشان می دهد، بخش ورزش حدود 800 هزار فرصت شغلی را در اروپا ایجاد کرده است. از این مقدار انگلیس به تنهایی30 درصد از کل اشتغال را به خود اختصاص داده است و پس از آن، آلمان با 13درصد و فرانسه با 12 درصد قرار دارند - کمیسیون اروپا، . - 2012
علاوه بر آثار مستقیم اقتصادی، ورزش می تواند آثار اقتصادی غیرمستقیمی نیز داشته باشد. داشتن جامعه ای سالم و تندرست یکی از شاخص های مهم توسعه یافتگی یک کشور است. امروزه ورزش به دلیل داشتن تأثیر چشمگیر بر افزایش تندرستی افراد، موجب کاهش هزینه های درمان، توسعه برنامه های ملی سلامت و افزایش نسبت نیروی کار به کل جمعیت شده است. با نگاهی به صنعت فوتبال و باشگاه های حرفه ای فوتبال، درمی-یابیم که گردش مالی زیادی در آنها جریان دارد. این باشگاه ها نیازمند نقدینگی برای سرمایه گذاری هستند و بهترین محل برای تهیه آن بازار بورس است.
اما حضور در بازار بورس و استفاده از امکانات آن مستلزم ایجاد شرایط خاصی است که مهمترین آنها انضباط و شفافیت مالی است. خصوصی شدن و ورود این باشگاهها به بورس علاوه بر رونق و وسعت در بازار بورس به عنوان یکی از پایه های مهم اقتصاد کشور، شرایط باشگاه ها را بهبود می بخشد و مسیر آنها را برای سرمایه گذاری، درآمدزایی و پیشرفت و توسعه در زمینه های مالی و عملکرد ورزشی هموار می کند. با توجه به ماهیت باشگاه های حرفه ای فوتبال و نوع خدماتی که آنها به جامعه ارائه می دهند، براساس اصل خصوصی سازی که در قانون اساسی آمده، این باشگاه ها جزء بخش هایی هستند که باید به بخش خصوصی واگذار شوند.
بنابراین در اصل خصوصی سازی آنها شکی وجود ندارد، نکته حائز اهمیت نحوه طی این فرایند است. بهترین روش برای خصوصی سازی و اداره مشارکتی باشگاه های فوتبال، ورود آنها به بازار بورس و عرضه سهام آنها در این بازار است. در صورت ورود باشگاه ها به بورس، افراد، به ویژه هواداران می توانند با خرید سهام باشگاه در تأمین مالی باشگاه سهیم شوند و در مدیریت آن مشارکت داشته باشند. پس از ورود به بازار بورس، قیمت گذاری سهام باشگاه و تغییرات قیمت آن از موارد بسیار مهم است که می تواند بر کیفیت تداوم حضور باشگاه در بورس آثار تعیین-کننده ای داشته باشد. علت این تغییرات در بعضی موارد مشابه با دیگر شرکت های حاضر در بازار بورس است، اما عوامل اثرگذار بسیاری وجود دارند که خاص صنعت فوتبال هستند.
تأثیرگذارترین عوامل بر قیمت سهام باشگاههای فوتبال نوسانات برد و باخت، تصمیمات مدیریتی، جذب بازیکنان معروف و نامی و رفتارهای غیرحرفه ای سهامداران است - الهی و همکاران، . - 1385 در سال 2000 ، ارکوئز و مارتین ، طی تحقیقی در زمینه وضعیت فوتبال اروپا که در آن تغییرات صنعت فوتبال اروپا در سطح باشگاه ها بررسی شد، عمده ترین پیشنهاد برای بهبود وضعیت اقتصادی باشگاه های حرفه ای فوتبال، ورود آنها به بازار بورس بود. میچی و آگتون در پژوهشی که در سال 2005 در مورد باشگاه هایی که به روش شرکتی اداره می شدند، انجام دادند، نتیجه گرفتندکه برای مقابله با شرایط اقتصادی دشواری که صنعت فوتبال را احاطه کرده است، اداره باشگاه ها به صورت شرکت تجاری می تواند به منزله یک راهکار اساسی مدنظر قرار گیرد.
بررسی های محققان نشان داد که اداره شرکتی باشگاه های فوتبال، علاوه بر بهبود معیارهای اداره باشگاه ها، در عین حال باشگاه ها توانسته اند با شفاف سازی اطلاعات مدیریتی و مالی خود، سود بیشتری را به دست آورند. دلیل این موضوع آن است که حامیان مالی و هواداران از باشگاهی که اطلاعات شفاف و روشن تری داشته باشد، حمایت مالی بیشتری به عمل می آورند. همچنین باروس در تحقیقی که در سال2006 در مورد وضعیت فوتبال کشور پرتغال انجام داد، اظهار کرد که به منظور افزایش پاسخگویی و مسئولیت پذیری مالی و اداری باشگاه ها، بهبود شفافیت مالی و اداره حرفه ای باشگاه ها، لازم است که تمامی باشگاه های حرفه ای فوتبال به بازار بورس وارد شوند .
بنکرایم و همکاران در پژوهشی که در سال 2009 با عنوان "عکس العمل بازار به نتایج ورزشی" انجام دادند، نتیجه گرفتندکه نتایج ورزشی که باشگاه های فوتبال حاضر در بازار بورس به دست می آورند، هم بر بازدهی غیرعادی سهام و هم بر میزان معاملات زمان انجام مسابقه تأثیر میگذارد. تیری و همکاران - 2012 - تحقیقی را با موضوع تأثیرتبدیل وضعیت باشگاه های ورزشی به شرکت تجاری روی باشگاه های مذکور انجام دادند. جامعه آماری این تحقیق 17باشگاه حرفه ای فوتبال حاضر در بورس انگلستان بود. از جمله نتایج به دست آمده این بود که حضور باشگاه ها در بورس، نه تنها یک منبع در دسترس برای تأمین مالی باشگاه های فوتبال است، بلکه راهی است برای نظم بخشیدن و ایجاد تعادل در ساختار مالی باشگاه هایی که در مورد بدهکاری و تعادل مالی خود نگرانی دارند.
در ایران یکی از دغدغه های اصلی باشگاه های حرفه ای فوتبال لیگ برتر، تأمین نیازهای مالی است. ورود به بازار بورس با پذیرش و تأمین شرایط آن و ایجاد تغییرات سازنده در باشگاه ها، می تواند کمک شایانی به رفع مشکلات این باشگاه ها کند . با اینکه در حال حاضر بازارهای فعال بورس در کشور وجود داشته و مسئولان نیز بر ورود باشگاه های حرفه ای فوتبال به بازار بورس تأکید دارند، هنوز هیچکدام از باشگاه های مذکور وارد بورس نشده اند. پژوهش جامعی نیز در زمینه ارزیابی وضعیت این باشگاه ها برای ورود به بازار بورس و چالش ها و راهکارهایی برای ورود به این بازار، انجام نگرفته است. از جمله این باشگاه های حاضر در لیگ برتر، باشگاه سایپا می باشد.
باشگاه فوتبال سایپای تهران یکی از باشگاه های فوتبال ایران میباشد. نام باشگاه ابتدا سایپا کرج بود اما در سال 1389 با ایجاد استان البرز به مرکزیت کرج نام باشگاه به سایپای البرز تغییر کرد. در سال 94، این تیم دوباره به تهران بازگشت و نام آن به سایپا تهران تغییر یافت. مالک باشگاه شرکت خودروسازی سایپا است و این باشگاه در حقیقت بخشی است از باشگاه فرهنگی ورزشی سایپا - الهی و همکاران، . - 1385 مسلما ورود این باشگاه به بازار سرمایه، می تواند منافع زیادی برای تیم به همراه داشته باشد . ولی چالش هایی در این مسیر وجود دارد که این پژوهش درصدد شناسایی چالش های موجود و ارائه راهکارهایی برای ورود به بازار سرمایه برای این تیم باسابقه می باشد. از این رو سوال تحقیق حاضر این می باشد که رتبه بندی چالش های ورود باشگاه های لیگ برتر فوتبال به بازار سرمایه - مطالعه موردی سایپا - کدامند؟
روش بررسی
نوع تحقیق حاضر از نظر هدف، کاربردی و از لحاظ استراتژی، آمیخته است و روش میدانی و کتابخانه ای انجام شده است و به تعیین چالش ها و راهکارهای ورود باشگاه های لیگ برتر فوتبال به بازار سرمایه - مطالعه موردی سایپا - می پردازد. جامعه آماری شامل کارشناسان بورس به تعداد 20 نفر و مدیر عامل و هیئت رئیسه باشگاه و خبرگان آشنا به موضوع به تعداد 25 نفر می باشند و نمونه آماری برابر با جامعه آماری بود. در نهایت تعداد 16 پرسشنامه از کارشناسان بورس و تعداد 22 پرسشنامه از میان مدیر عامل و هیئت رئیسه باشگاه و خبرگان آشنا به موضوع عدوت داده شد. در این پژوهش از
