بخشی از مقاله
چکیده
هدف این تحقیق بررسی رابطهی بین استفاده معلمان راهنمای کارورزی از سبک مدیریت تعامل گرا با پیشرفت تحصیلی دانشآموزان از دیدگاه دانشجویان کارورز دانشگاه فرهنگیان بوده است . مطالعه حاضر بهصورت موردی در دانشگاه فرهنگیان استان چهارمحال و بختیاری انجام شد . روش پژوهش از نوع توصیفی - پیمایشی بوده است . جامعه آماری شامل کلیه دانشجویان کارورز مقطع کارشناسی پیوسته دانشگاه فرهنگیان استان چهارمحال و بختیاری - 879 نفر - بوده که با روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای 200نفر - از دانشجویان پردیس شهید رجایی فرخشهر - به عنوان نمونه انتخاب شدند .
ابزار این پژوهش پرسشنامه بسته پاسخ محقق ساخته با مقیاس 5 درجه ای لیکرت بوده است ، روایی ای ن ایزار توسط متخصصان دانشگاهی تأیید و پایایی آن با محاسبه ضریب آلفای کرونباخ 0/91 به دست آمد . داده های گردآوری شده با استفاده از نرم افزار spss در دو سطح توصیفی - حجم نمونه ، میانگین و انحراف استاندارد - و استنباطی - آزمون t تک نمونهای - مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است . یافته ها ی این پژوهش بیانگر این است که از دیدگاه دانشجومعلمان کارورز دانشگاه فرهنگیان ، بین استفاده معلمان راهنمای کارورزی از سبک مدیریت تعامل گرا و پیشرفت تحصیلی دانشآموزان ارتباط مثبت و معناداری وجود دارد .
مقدمه
تغییر و نوآوری جزء لاینفک زندگی در دنیای پیچیده و سریع امروزی محسوب میشود . آموزش و پرورش به همراه تمام ضمائمش نیز از این قاعده به دور نبودهاند و دچار تغییرات چشمگیری شدند تغییرات در آموزش و پرورش باعث شد که روشهای سنتی و یکسویهی تدریس جای خود را به روشهای نوین و تعاملی دهند ، ولی موفقیت و کارآیی این روشها مستلزم فراهم بودن شرایط مناسب کلاسی است ، یعنی فراهم بودن حد مطلوبی از آرامش ، پذیرش و همراهی دانشآموزان با معلم . [1] یکی از عوامل مؤثر در ایجاد جو مطلوب کلاسی ، مدیریت کلاس درس میباشد . مسئولیت تصمیمگیری درباره نحوه مدیریت کلاس درس برعهده معلم است ، معلمان موفق به شیوههای گوناگونی عمل میکنند اما در یک رویکرد باهم مشترکند ، و آن توانایی اداره کلاس خود بهطور مؤثر و کارآمد است .
[2] لوپو 4 اعتقاد دارد که مدیریت و سبکهای گوناگون آن از مهمترین عوامل تعیین کننده کارآیی و اثربخشی میباشد و از بین انواع مدیریت ، مدیریت آموزشی و پرورشی از اهمیت ویژهای برخوردار است . [3] نورتون 5 اعتقاد دارد که یکی از عواملی که سبب بروز تفاوتهای فردی در یادگیری میشود و توجه به آن در طراحی آموزشی اهمیت زیادی دارد ، سبک مدیریت کلاس است . [4] اورت سون 6 براین باور است که اهمیت مدیریت کلاس درس تاحدی است که نباید مدیریت کلاس درس و آموزش را جداگانه بررسی کرد ، چرا که این دو متغیر تأثیر همزمان در ایجاد جو مطلوب کلاسی دارند .
[ 5] ناکامورا 7 بیان داشته است که مدیریت کلاس درس سالم و مفید فرآیندی است که به دانشآموز در همهی زمینههای فیزیکی ، اجتماعی ، معنوی ، هیجانی ، عقلی و محیطی کمک و یاری میرساند و فرصت رشد و پیشرفت را برای او فراهم میکند . [6 ] بروفی 8 نیز بیان داشته است که یک نظام مدیریتی جامع میتواند کلاسهای سازمان یافته ایجاد کند ، یعنی جایی بهاری اعتقاد دارد که معلم میتواند با شناخت و اجرای مدیریت که یادگیری بهینه انجام شود . [7]
صحیح ، تأثیر و کارآیی تدریس را افزایش و مشکلات رفتاری دانشآموزان را کاهش دهد . [8] بخشایش نیز بر این باور است که از بین متغیرهای مختلف ، مدیریت کلاس بیشترین تأثیر مستقیم را بر پیشرفت تحصیلی دانشآموزان دارد ، وی نیز بیان داشت که در تدریس ، ایجاد جو کلاسی مناسب بسیار اهمیت دارد و برای انجام این کار معلم باید براساس یک سبک مدیریتی کلاس درس که مبتنی بر روابط سازنده و مولد با دانشآموز است عمل کند .[9] صمدی و همکاران بیان داشتند که جو روانی کلاس رابطه مستقیمی با سبک مدیریتی معلم دارد ، معلم با به کارگیری مهارتهای مدیریتی مناسب ، کلاسی جذاب میآفریند و بین او و شاگردان روابطی مثبت و پویا برای یادگیری حاکم میشود . [10]
بدنه اصلی مقاله طرح مسئله
رهبری و مدیریت کلاس یکی از کارکردهای ضروری و مهم معلم است . صفوی بیان داشته است که معلم بهعنوان رهبر کلاس باید با استفاده از امکانات موجود زمینه تحقق اهداف آموزشی را فراهم کند . [11] لانگ9 ، فرای10 و ویناستین11 نیز بر این باورند که مدیریت کلاس ، اولین اولویت در مسئولیتهای معلم میباشد . [12] مدیریت کلاس درس به یک محیط امن و تحریک کننده یادگیری اشاره دارد . [9] باردون12 معتقد است که مدیریت کلاس باید رابطه اجتماعی مثبت و مشغولیت فعال در یادگیری را تشویق کند . [13]
برای مفهوم مدیریت کلاس تعاریف متعددی ارایه شده است . ولفگانگ و گلیکمن13 بیان داشتند مدیریت کلاس عبارت است از کلیه تلاشهای معلم برای سرپرستی فعالیت های کلاس که شامل تعاملات اجتماعی ، رفتار دانشآموزان و یادگیری میشود . [14] به نظر صفوی مدیریت کلاس درس ، هدایت دانشآموزان از طریق بهکارگیری کارکردهای مدیریت ، یعنی برنامهریزی ، سازماندهی ، رهبری ، نظارت و کنترل و ارزشیابی جهت تحقق اهداف آموزشی است .
[11] ادیتا و بانشی 14 سبکهای مدیریت کلاس را همان شیوههایی دانستند که معلمان در کلاس درس بر سایر شیوهها ترجیح میدهند . [15 ] نیلسون مدیریت کلاس درس را تهیه تدارکات و اتخاذ شیوههای لازم برای ایجاد و حفظ محیطی اثربخش برای آموزش و یادگیری دانست . [ 16 ] راسل و راواف 15 مدیریت کلاس را شامل مهارتهایی دانستند که معلم برای نیل به حفظ نظم و هدایت یادگیری فراگیران در کلاس درس انجام میدهد . [17] رودهاوس 16 بیان داشته است که معلمان در نقش مدیران کلاس باید تلاش کنند تا تعاملی سازنده را در کلاس درس ایجاد کنند. [18] نیئتو و بود 17 معتقدند که هدف مدیریت کلاس درس ، ایجاد محیطی است که در آن دانشآموزان نه بر مبنای انگیزه اجتنابی ، برای احتراز از تنبیه و یا به صرف کسب تشویق ، بلکه بنا بر حس مسئولیت پذیری و اشتیاق به یادگیری رفتار کنند . [19]
برای مفهوم پیشرفت تحصیلی نیز چندین تعریف ارایه شده است که این تعاریف همپوشانی زیادی دارند . پیشرفت تحصیلی به توانایی آموخته شده یا اکتسابی فرد در موضوعات آموزشگاهی اطلاق میشود که به وسیلهی آزمونهای فراگیری استاندارد شده یا آزمونهای معلم ساخته اندازه گیری میشود . بهطور کلی این اصطلاح به مقدار یادگیریها ی آموزشگاهی فرد ، به صورتی که بهوسیلهی آزمونهای مختلف پیشرفت درسی مثل دیکته ، علوم و .... سنجیده میشود ، اشاره میکند .
[20] سلیمان نژاد و شهرآرای نیز بیان داشتند که پیشرفت تحصیلی به معنای مقدار یادگیری آموزشگاهی فرد است . [21 ] نقطه مقابل پیشرفت تحصیلی ، افت تحصیلی است که بر اساس مطالعات متعدد تأثیر بهسزایی در سرنوشت فرد داشته و همچنین هزینه گزافی به خانواده و جامعه تحمیل میکند . [22] ولفگانگ [ 1] سه نوع سبک برای مدیریت کلاس درس پیشنهاد داده است ، این سه سبک عبارتند از :
-1 سبک غیرمداخله گرا: 18 این سبک مدیریت دانشآموز محور است ، در این سبک اعتقاد بر این است که باید به دانشآموز فرصت داد تا یادگیری خود را مدیریت کند ، البته این به معنای آزادی کامل نیست ، بلکه به دانشآموز اجازه داده میشود تا در انتخاب مواد مطالعه ، تعیین روش مطالعه و حفظ نظم کلاس مشارکت داشته باشد.
-2 سبک مداخله گرا: 19 این سبک مدیریت معلم محور است ، در این سبک معلم تلاش میکند که با اعمال نظارت بر فعالیت ها و رفتار دانشآموزان و تأکید بر قوانین و انضباط کلاس ، به اهداف آموزشی برسد.
-3 سبک مدیریت تعامل گرا: 20 در این سبک اعتقاد بر " همکاری " بین معلم و دانشآموز است و اعتقاد بر این است که مدیریت رفتار دانشآموزان مسئولیت مشترک معلم و فراگیر است .اندرسون21 و همکاران دریافتند که اگر قوانین با همکاری دانشآموز تدوین نشود ، نمیتواند آنها را به پیروی کردن مجبور کند . [23] آریاپوران ، عزیزی و دیناروند در پژوهشی با عنوان رابطه سبک مدیریت کلاس معلمان با انگیزش و پیشرفت ریاضی دانش آموزان پنجم ابتدایی نشان دادند که مدیریت تعامل گرا مؤثرترین سبک مدیریت در کلاسهای ریاضی است و میتواند در افزایش انگیزه و پیشرفت تحصیلی دانشآموزان نقش مهمی ایفا کند . [24] دیجیک و استوجیلیویک22 به این نتیجه رسیدند زمانی که معلمان سبک مدیریت کلاس تعامل گرا را به کار میبرند پیشرفت تحصیلی دانشآموزان بیشتر میشود . [25] کایکسی23 نشان داد که بین ابعاد مهارتهای مدیریت کلاس معلمان و بی انضباطی دانشآموزان ارتباط وجود دارد . [26 ]
آدیمو در پژوهشی که بر روی 20 معلم و 80 دانشآموز انجام داد به این نتیجه رسید که بین مهارتهای مدیریت کلاس اثربخش معلمان با پیشرفت تحصیلی دانشآموزان ارتباط معناداری وجود دارد . [ 27] امین یزدی و عالی در مطالعهای که بر روی 60 نفر معلم و 307 نفر دانشآموز انجام دادند ، دریافتند دانشآموزانی که از سبک مدیریت تعامل گرا بهرهمند هستند ، از مهارتهای فراشناختی بالاتری برخوردارند . [1] ساعتچی اشاره به نتایج تحقیقات واینز میکند که نشان داد اگر بین معلم و دانشآموز فضای دوستانه حاکم باشد ، زمینه بروز خلاقیت در دانشآموز فراهم میشود . [28] مک لیود 24 دریافت که توجه به تعامل در کلاس درس به پیشرفت تحصیلی دانشآموزان منجر میشود .
[29] نتایج مطالعات شمشیری حاکی از این است که بین مؤلفه فعال نگهداشتن دانشآموزان با سبک مدیریت تعامل گرا همبستگی مثبت و معنادار وجود دارد . [30] باتوجه به مطالب بیان شده هدف از انجام این پژوهش بررسی رابطهی بین استفاده معلمان راهنمای کارورزی از سبک مدیریت تعامل گرا با پیشرفت تحصیلی دانشآموزان از دیدگاه دانشجویان کارورز دانشگاه فرهنگیان میباشد و فرضیات پژوهش به شرح زیر گزارش میشود :
-1 به نظر دانشجویان کارورز دانشگاه فرهنگیان بین استفاده معلمان راهنمای کارورزی از سبک مدیریت تعامل گرا با کاهش مسائل انضباطی دانشآموزان و پیروی با رغبت دانشآموزان از مقررات کلاس همبستگی مثبت وجود دارد.
-2 به نظر دانشجویان کارورز دانشگاه فرهنگیان بین استفاده معلمان راهنمای کارورزی از سبک مدیریت تعامل گرا با افزایش مشارکت و انگیزه دانشآموزان همبستگی مثبت وجود دارد .
-3 به نظر دانشجویان کارورز دانشگاه فرهنگیان بین استفاده معلمان راهنمای کارورزی از سبک مدیریت تعامل گرا با رشد مهارتهای فراشناختی ، خلاقیت و پیشرفت تحصیلی دانشآموزان همبستگی مثبت وجود دارد .
روش پژوهش
هدف این تحقیق بررسی رابطهی بین استفاده معلمان راهنمای کارورزی از سبک مدیریت تعامل گرا با پیشرفت تحصیلی دانش آموزان از نظر دانشجویان کارورز دانشگاه فرهنگیان بوده است . مطالعه حاضر بهصورت موردی در دانشگاه فرهنگیان استان چهارمحال و بختیاری انجام شد . روش پژوهش از نوع توصیفی - پیمایشی بوده است . جامعه آماری شامل کلیه دانشجویان کارورز مقطع کارشناسی پیوسته دانشگاه فرهنگیان استان چهارمحال و بختیاری - 879 نفر - بوده که با روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای 200نفر - از دانشجویان پردیس شهید رجایی فرخشهر - به عنوان نمونه انتخاب شدند .
ابزار این پژوهش پرسشنامه محقق ساخته بوده است . برای ساخت پرسشنامه پژوهشگران پس از مطالعه کتابها ، منابع و پژوهشهای مرتبط اقدام به تدوین یک پرسشنامه بسته پاسخ در مقیاس 5 درجهای لیکرت نمودند . روایی این ایزار توسط 3 نفر از اساتید دانشگاه فرهنگیان استان چهارمحال و بختیاری تأئید شد . پس از اینکه پرسشنامه با هدف اجرای مقدماتی در اختیار 35 نفر از افراد نمونه آماری قرار گرفت ، ضریب پایایی گویههای پرسشنامه از طریق نرم افزار تحلیل آماری spss و با اجرای آزمون آلفای کرونباخ /91 گزارش شده است .
پرسشنامه بهصورت حضوری و توسط پژوهشگران تحویل افراد گروه نمونه آماری شد و سپس توسط خود آنان جمع آوری شد . داده های گردآوری شده با استفاده از نرم افزار spss در دو سطح توصیفی - حجم نمونه ، میانگین و انحراف استاندارد - و استنباطی - آزمون t تک نمونهای - مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است . تجزیه و تحلیل آماری به گونهای طراحی شد که اگر در گزارش آزمون مقدار سطح معناداری کمتر از /05 گزارش شود دلالت بر پذیرش فرضیه دارد .
