بخشی از مقاله
چکیده
شرکت بهره برداری نفت و گاز کارون با تولید %26 از نفت کل کشور به عنوان بزرگترین شرکت تولیدکننده نفت و گاز تابعه مناطق نفتخیز جنوب به شمار می رود. مجموعه صنعتی شماره 1 که ایمنی، بهداشت و محیط زیست آن در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفته است دارای واحدهای بهره برداری، نمکزدایی، تقویت فشار و تزریق گاز، گاز و گاز مایع، تقویت فشار نفت و پالایشگاه شیرین سازی گاز می باشد.
نظام مدیریت HSE در این شرکت از سال 1382 کار خود را با دنبال نمودن سه هدف عمده حذف آسیبها و بیماریهای شغلی پرسنلی، حفظ سرمایه حفظ محیط زیست و در نهایت کسب رتبه و جایگاه متعالی از عملکرد، آغاز نموده است.
پژوهش حاضر در جهت توانمندسازی هرچه بیشتر شرکت نفت و گاز کارون در مدیریت صحیح سامانه HSE انجام شده است. به منظور تدوین و اجرای الزامات HSE در مجموعه صنعتی شماره 1 شرکت بهره برداری نفت و گاز کارون و نیز به منظور ارائه راهکارهای مدیریتی و تدوین استراتژی های مناسب، با استفاده از اقدامات میدانی، مصاحبه با پرسنل ذی صلاح و مطالعه پژوهش های مرتبط نسبت به شناسایی و تحلیل عوامل درونی - نقاط قوت و نقاط ضعف - و عوامل بیرونی - فرصت ها و تهدیدها - موثر بر سامانه HSE و نیز اولویت بندی این عوامل اقدام گردید.
در پایان از الگوی مدیریتی SWOT به منظور تقابل کلیه عوامل درونی و بیرونی در جهت استخراج و تدوین استراتژی های مناسب مدیریتی در جهت تقویت فرصتها و نقاط قوت و نیز تحلیل و کاهش نقاط ضعف و تهدیدها استفاده شد.
حاصل جمع عوامل داخلی 2/68 و جمع عوامل خارجی 2/54 شد که نشان می دهد وضعیت فعلی مجموعه در موقعیت مناسبی است که البته می تواند نقاط ضعف خود را بهبود بخشیده، نقاط قوت خود را افزایش داده و از فرصت ها بهره بیشتری ببردو با استفاده از قوت ها و فرصت ها بر تهدیدات غلبه کند. با بهره گیری از ماتریس QSPM، ترغیب تامین کنندگان به ارائه محصولات با کیفیت از طریق اعمال الزامات HSE، دراولویت سایراستراتژی ها قرار گرفت.
مقدمه
تدوین و استقرار سیستم مدیریت بهداشت، ایمنی و محیط زیست به منظور افزایش بهره وری و همچنین ایجاد بستر لازم جهت اجرای کلیه فعالیتها در محیطی ایمن، بدون حادثه و حذف صدمات انسانی و زیست محیطی از مهمترین اهداف مدیریتی هر سازمان محسوب می شود. چرا که سازمانها هر ساله با میلیاردها دلار خسارات انسانی، تجهیزاتی و حیثیتی ناشی از حوادث و بیماریهای حاصل از کار و رفع آلودگی های زیست محیطی منبعث از فعالیتهای خود مواجه می باشند.
با استقرار نظام مدیریتی بهداشت، ایمنی و محیط زیست و همچنین رعایت همه جانبه اصول و عناصر آن شاهد کاهش هزینه هایی خواهیم بود که بدلیل بروز بیماریهای شغلی، حوادث و خسارتهای زیست محیطی به صنعت تحمیل می شود. هدف از ایجاد نظام مدیریت بهداشت، ایمنی و محیط زیست دست یابی به نوعی ابزار مدیریتی هدفمند بر پایه استانداردهای موجود می باشد که بتواند مخاطرات بالقوه و بالفعل موجود در زمینه بهداشت حرفه ای، ایمنی و محیط زیست را به گونه ای دقیق تعیین و به طور موثر کنترل کند
دستیابی به توسعه پایدار امری جهانی و فراگیر می باشد و هر یک از بخشهای جامعه شامل نظامهای آموزشی، اجتماعی، اقتصادی و صنعتی برای این حرکت وظایفی دارند.بخش صنعت نیز که یکی از عناصر اصلی جامعه می باشد، وظیفه تولید و برآورده شدن نیازهای جامعه را به منظور افزایش آرامش و آسایش برای انسان را بر عهده دارد.صنعت می بایست بدون صدمه زدن به انسانها و محیطاین وظیفه را انجام دهد.
توسعه بشر از زمان شروع انقلاب صنایع را نسبت به عواملی چون انسانها، محیط، نظام اقتصادی و اجتماع تعیین می کرد.از نظر آنها انسان، اجتماع و محیط ابزاری برای رسیدن به سود بیشتر بود.رواج انواع بیماری های شغلی و معلولیتهای جسمی در بین کارگران، نرخ ریالی حوادث مرگبار و... همگی بیانگر این نگرش صاحبان صنایع و سرمایه داران به دنیای اطراف خویش بود.هر کدام از عناصر HSE بصورت مستقیم یا غیر مستقیم روی عناصر توسعه پایدارتاثیر می گذارند.رعایت مسائل ایمنی و بهداشتی در صنایع می تواند از بروز حوادث جلوگیری کند.یک حادثه گذرا مانند حریق، انفجار،نشت مواد شیمیایی، علاوه بر پیامدهای کیفی می تواند تاثیرات طولانی مدت نیز داشته باشد
امروزه به منظور ایجاد و توسعه ساختارهای مناسب جهت حفظ محیط زیست و گسترش محیط های کاری بدون حادثه، بدون آسیب و بدون آلاینده های زیست محیطی از سیستم یکپارچه ایمنی، بهداشت و محیط زیست استفاده می شود.
مقوله های مدیریت ایمنی، بهداشت و محیط زیست شاخه های اصلی نظام - Healt , Safety, Environment - HSE محسوب می شوند. هر یک از این مدیریت ها در قالب یک سیستم اختصاصی عمل می کنند تا ضمن کاهش هزینه ها و مخاطرات امکان بهبود مستمر را نیز فراهم آورد. مدیران HSE باید توجه داشته باشند که - در هر شرایط خاص، اعمال یک شیوه مقتضی آن شرایط - کارسازتر است و اگر مدیران به آن شیوه مناسب دست یابند و در طراحی و اداره امور شیوه مبتنی بر اقتضا را به کار بندند، سازمان های خود را به سوی اثر بخشی و کارایی بیشتر سوق می دهند
ماتریس نقاط قوت، نقاط ضعف، فرصتها و تهدیدها - Strength , Weakness , opportunity , Treats - SWOT یکی از الگوهای معروف برنامه ریزی و مدیریت استراتژیک می باشد.
SWOT تحلیلی منظم برای شناسایی عوامل درونی - نقاط ضعف و قوت - و عوامل بیرونی - فرصت ها وتهدیدات - هر شرکت و سازمانی است و می تواند یک استراتژی که بهترین تطابق و تعامل بین این عوامل را ایجاد می کند ارائه و تدوین نماید. در این الگو سعی می گردد تا با شناخت روندهای محیطی یک نظام، تهدیدات و فرصتهای محیط خارجی تشخیص داده شود و نیز با شناخت نقاط قوت و ضعف محیط داخلی، استراتژی های مناسب جهت استفاده از فرصتها و آماده شدن برای برطرف کردن تهدیدات با توجه به نقاط قوت و ضعف داخل نظام تدوین و اجرا گردد
بنابراین با توجه به مباحث مذکور، این تحقیق بر آن است که با استفاده از تجزیه و تحلیلSWOT جنبه های اصلی مانند مهمترین عوامل درونی شرکت و نیز مهمترین عوامل بیرونی آن را شناسایی کند تا بر اساس آن بتوان نسبت به تدوین دقیق تر سیستم مدیریت استراتژیک HSE اقدام نمود.
روش تحقیق:
منطقه مورد مطالعه
مجموعه صنعتی شماره 1 شرکت بهره برداری نفت و گاز کارون، در 30 کیلومتری جنوب شرقی شهرستان اهواز واقع شده است، که شامل واحدهای بهره برداری، نمکزدایی، تقویت فشار و تزریق گاز، گاز و گاز مایع، پالایشگاه شیرین سازی گاز و تقویت فشار نفت می باشد.
تشریح الگوی :SWOT
SWOT یک ابزار برنامه ریزی، برای تشخیص عوامل موثر بر یک سازمان و ادامه حیات تجاری آن است و همچنین در تهیه استراتژی هایی که یک سازمان می تواند برای به حداکثر رساندن مزیت رقابتی و سودآور کردن خود به کار می گیرد، موثر می باشد. این تحلیل شامل اثرات کنونی - نقاط قوت و نقاط ضعف - و اثرات توسعه در آینده - فرصت ها و تهدیدها - در هر بخش یا هر نوع تجارت است. هدف روش تحلیلی SWOT تعیین نقاط قوت و ضعف و فرصت ها و تهدیدهاست.
