بخشی از مقاله
چکیده :
مناطقی که در آنها برش نمونه سازندهای زمین شناسی معرفی شده است، مورد توجه زمینشناسان داخلی و خارجی قرار دارند. این رخنمونها از نظر آموزشی و پژوهشی ارزشمند بوده و قابلیت معرفی به عنوان جاذبههای ژئوتوریسمی را دارا می باشند. در این مقاله برش نمونه سازند های زمین شناسی ایران در محدوده زمانی ژوراسیک، معرفی و ارزش ژئوتوریسمی آنها نشان داده شده است. طبق تقسیم بندی های مختلفی که صورت گرفته است، این مناطق در گروه پدیدههای بی همتا، الگو و شناساگر - نبوی، - 1378، گروه بین المللی - امری کاظمی، - 1391و رسوب شناسی ، چشماندازهای زمینشناختی - امری کاظمی، - 1388 قرار می گیرند.
مقدمه :
ژئوتوریسم یکی از روشهای نو در ارایه جاذبهای گردشگری است که کاملاً از اصول توریسم پایدار تبعیت میکند. توریسم پایدار به معنای آن نوع از برنامهریزی برای گردشگری است که به جذب جهانگردان با استفاده از منابع موجود میپردازد، به گونه ای که ضمن پاسخ دادن به نیازهای اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و ضوابط قانونی جامعه و انتظارات جهانگردان بتوان وحدت و یکپارچگی و هویت فرهنگی، سلامت محیط زیست، تعادل اقتصادی و رفاه مردم کشور و میهمانان آنها را بهطور متوازن و پیوسته در حد بهینه تأمین کرد.
[7] ژئوتوریسم نیز عبارت از گردشگری دانش محوری است که از تلفیق میان رشتهای صنعت توریسم با حفظ و تفسیر جاذبههای طبیعی بیجان در قالب ژئوسایت، همراه با تبیین مسایل فرهنگی مرتبط با آن به عموم مردم، بهوجود میآید.[16] طرح رابطه مسائل ژئومورفولوژیک با توریسم از جمله حیطههای مطالعاتی بین رشتهای مطرح در سالهای اخیر است. با برقراری چنین ارتباطی، مکانهای توریستی ژئومورفولوژیکی بهصورت اشکال و فرایندهای ژئومورفولوژیکی تعریف میشوند که بنا بر درک انسان از عوامل تأثیرگذار زمینشناسی، ژئومورفولوژیکی، تاریخی و اجتماعی این مکانها، ارزش زیباییشناختی، علمی، فرهنگی- تاریخی و یا اجتماعی- اقتصادی پیدا میکنند.[12]
کشور ایران بهدلیل موقعیت خاص زمینشناسی ، دربرگیرنده پدیدههای متنوع زمینشناسی و زمینریختشناسی است. برخی از این پدیده ها از نظر زیبایی شناختی و برخی از نظر پژوهشی دارای ارزش هستند. با توجه به ارزش علمی، فرهنگی- تاریخی، زیباییشناختی و اجتماعی- اقتصادی، از آنها میتوان به عنوان مکانهای ژئومورفیک نام برد. گروهی از پدیده های زیبا و جالب زمین شناختی ایران در اثر رویدادهای زمین شناسی ژوراسیک پایه گذاری و شکل گرفته است.
مناطقی که در آنها برش نمونه سازندهای زمین شناسی ژوراسیک معرفی شده است، قابلیت گردشگری پژوهشی و آموزشی دارند. یک سازند در محل برش نمونه ، بیشترین ضخامت و بهترین رخنمون را دارد و از نظر تغییرات لیتولوژیک بیشترین تغییرات را داراست. در نتیجه مطالعات رسوب شناسی و فسیل شناسی در این مناطق، میتوان اطلاعاتی در زمینه پالئوکلیماتولوژی، پالئواکولوژی و پالئوژئوگرافی ایران و جهان به دست آورد. در ارتباط با پژوهش حاضر، مقالهای با عنوان "ژئوتوریسم سازند های زمین شناسی زاگرس" توسط رحمانی - - 1388 ارائه و به معرفی برش نمونه سازندهایی که فقط در منطقه زاگرس رخنمون دارند، پرداخته شد.
بحث و روش تحقیق:
پژوهش حاضر از نوع توصیفی و از لحاظ هدف کاربردی است. در راستای اجرای این پژوهش، جایگاه برش نمونه سازندهای زمین شناسی در گروه بندی های مختلف پدیده های ژئوتوریسمی، مشخص شده است. در مرحله دوم، سازندهای زمینشناسی در محدوده زمانی ژوراسیک ایران گردآوری و موقعیت مکانی برش الگوی آنها معرفی شده است.
- گروهبندی های مختلف پدیدههای زمینشناختی دارای ارزش زمین گردشگری عبارتند از:
الف - طبقهبندی بر پایه ارزش و میزان گیرایی آنها برای گردشگران - نبوی، . - 1378
