مقاله در مورد استفاده از کود های شیمایی در کشاورزی

بخشی از مقاله

استفاده از کود های شیمایی در کشاورزی

مقدمه
يكي از عوامل مؤثر در بالا بردن سطح توليد كشاورزي استفاده از كودهاي شيميايي است پس از اينكه در مركز تحقيقات كشاورزي طرح آبياري در آزمايشهاي متعددي بر روي آثار مثبت كودهاي سه گانه اصلي ( ازت ، فسفر و پتاس ) انجام گرفت اين نتيجه عايد شد كه خاكهاي خوزستان از لحاظ پتاس غني و از لحاظ ذخيره مواد آلي و تركيبات ازته بسيار ضعيف مي باشند و اضافه كردن كود پتاس به اين خاكها چندان تأثيري در بالا بردن محصول اكثر گياهان ندارد . لذا در چند سال اخير عملاً از كودهاي پتاس هيچگونه استفاده نشده است ولي براي رفع نيازمندي گياهان از كودهاي شيميايي ازت دار استفاده مي گردد .

چون كودهاي مختلف ازت كه بخاك اضافه مي گردند بسهولت در اب حل مي شوند بنابراين نسبت به جذب ازت بوسيله گياه چندان اشكالي پيش نمي آيد و در آينده فقط برروي نحوه جلوگيري از شستشوي و اتلاف ازت در دوران آبياري مطالعه گردد .

بر خلاف ازت ، مشكل اساسي استفاده از كودهاي فسفر قلت قابليت انحلال فسفاتها در شرايط خاكهاي خوزستان است آزمايشگاهاي گلداني نشان داد كه حركت فسفر در خاك با پنج نوبت آبياري فقط تا 6 سانتيمتر عمق خاك بوده كه بيش از 60% اين فسفر در عمق 2 تا 4 سانتيمتري خاك حركت مي كند .
اطلاعات فوق و كنترل مداوم فسفر در خاك قطعات اراضي استفاده تحقيقات كشاورزي ، توجه را بر آن داشت كه امكان دارد قسمت اعظم كود فسفر پخش شده در زميني در دسترسي گياه قرار نگرفته ومورد استفاده قرار نگيرد بخصوص درمورد كشتهاي رديفي براي اينكه بتوان

حداكثر استفاده را از كود فسفر نمود ، بايستي كود را تا سر حد امكان در مجاورد رديف بذر كاشته شده قرار داد اين طريقه توزيع كود در خاك براي اولين بار در مورد گياه ذرت طراحي آزمايش شد ونتايج جالب توجهي بدست آمد . در اين گزارش طريقه آزمايش و نتايجي كه بدست آمد ، است تشريح شده و با تكرار اين آزمايش و رفع نواقصي كه احياناً وجود دارد و همچنين تعميم اين روش در مورد گياهان ديگر اين اميد وجود دارد كه بتوان در راه حداكثر استفاده از فسفر وبالا بردن سطح محصولات كشاورزي گام مثبتي برداشت .

فصل اول

آشنايي كلي با مكان كار آموزي
اين مركز در ابتدا به صورت يك آزمايشگاه به نام ، آزمايشگاه بررسي آفات و بيماريهاي گياهي در سال 1338 وابسته به مؤسسة تحقيقات آفات و بيماريهاي گياهي در اهواز در محل فعلي تأسيس گرديد بعداً ادلرات اصلاح و تهية نهال و بذر ، وابسته به مؤسسة تحقيقات و اصلاح و تهية نهال و بذر به آن اضافه شد و سرانجام در سال 1364 با نام ، مركز تحقيقات كشاورزي و منابع طبيعي خوزستان ، شكل گرفت . بخش تحقيقات منابع طبيعي در سال 1369 از وزارت كشاورزي جدا و به وزارت جهادسازندگي واگذار گرديد مجدداً پس از ادغام دو وزارت و تشكيل وزارت جهادكشاورزي در سال 1381 اين بخش ، بار ديگر به مركز تحقيقات كشاورزي بازگشت و نام آن مجدداً به مركز تحقيقات كشاورزي و منابع طبيعي خوزستان تغيير يافت.
اين مركز داراي تعداد 10 بخش تحقيقات به شرح زيرمي باشد :
1- بخش تحقيقات آفات و بيماريهاي گياهي
2- بخش تحقيقات اصلاح و تهيه نهال و بذر

3- بخش تحقيقات منابع طبيعي
4- بخش تحقيقات علوم دامي
5- بخش تحقيقات خاك و آب
6- بخش تحقيقات فني و مهندسي
7- بخش تحقيقات حفاظت خاك و آب خيز داري

8- بخش تحقيقات برنج
9- بخش تحقيقات توسعة روستايي
10-بخش تحقيقات اقتصادي و اجتماعي
و همچنين تعدادي ايستگاه تحقيقاتي و نهاستان و قرق در برخي شهرستانهاي استان
كاركنان آن شامل اعضاي هيئت علمي ، كارشناسان ، تكنسينها و كاركنان امور اداري ، مالي وخدماتي مي باشد. اين مركز داري چندين آزمايشگاه نيز مي باشد.

فصل دوم

بررسي بخشهاي مرتبط با رشته هاي علمي كارآموز
برآورد نياز به فسفر
كمبود فسفر اندازه پيازرا كاهش داده و مي تواند رسيدگي را به تأخير اندازد ماكزيمم شدت جذب فسفر 34/0 تا 56/0 كيلو گرم در هكتار در طول رشد سوخ مي باشد فاكتورها و بررسي زير رادر تعيين روش و ميزان مصرف كودهاي فسفاتي بايد در نظر گرفت به مقادير آزمون خاك به غلظت كربنات كلسيم آزاد خاك . ضد عفوني كردن جهت تجزيه فسفر نمونه برداري خاك از عمق 0 تا 120 سانتيمتر انجام شود . روشهاي مختلف آزمون خاك براي ارزيابي فسفر قابل استفاده يا اسيدي و

قليايي بودن خاك ، مورد استفاده قرار مي گيرد روش اولين ( سديم بي كربنات ) براي تمامي خاكها مناسب مي باشد ضد عفوني كردن قبل از بذر كاري در پياز ممكن است نياز به كود فسفر را افزايش دهد . ضد عفوني باعث كشته شدن قارچهاي مايكو يزا Mycorrbiza Fungi) ) كه به گياه پياز در جذب فسفر كمك مي كند مي شود.
روش و توسعة ريشه
مقدار مناسب فسفر بدون ضد عفوني كردن خاك در شرايط حداكثرعملكرد 10 ميلي گرم در كيل

و گرم خاك مي باشد .
روشهاي مصرف كود فسفاتي
در ايالت رگان غربي كاربرد كود فسفر به صورت نواري ، نسبت به حالتي كه در همة قسمتها پخش مي شود . تأثير زيادي داشت . ولي در درة‌ نوارهاي فسفر و در زير و اطراف بذر نسبت به حالتي كه فسفر به طور وسيع پاشيده مي شود خيلي مؤثر نبود . بنابراين فسفات آمونيوم را به خاطر سميت به حالت نواري در كنار بذر و پياز مصرف كردند نياز سوخ پياز به فسفر خيلي بيشتر از مقداري است كه بوسيله بافت برگ جذب مي شود.
برآورد و تخمين نياز به پتاسيم
پياز تقريباً مقدار مشابهي ازت و پتاسيم جذب مي كند پياز در مقايسه با سيب زميني پتاسيم كمتري جابجا مي كند . پتاسيم بون با بار مثبت مي باشد كه در مكان هاي قابل تبادل در خاك نگهداري مي شود ظرفيت نگهداري پتاسيم معمولاً‌براي خاكهاي با ظرفيت تبادل كاتيوني (CEC ) بالا ، بيشتر مي باشد . كودهاي پتاسيم اغلب در خاكهاي زراعي كه ظرفيت تبادل كاتيوني پايين دارند و يا پتاسيم قابل استفاده در آنها كمتر باشد ، مورد نياز هستند.
كنترل و تنظيم پتاسيم در گياه
داده هاي كافي جهت ارائة توصيه هاي كودي بر پايه مقادير مختلف پتاسيم بافت گياهي موجود نمي باشد . بافت برگي پياز محتوي 5/2 تا 5/3 درصد (بر پايه وزن خشك ) پتاسيم مرحله 3تا8 برگي رشد مي باشد (اين داده ها از دوايستگاه در كلمبيا بدست آمده اند كه در آنها بقدر كافي از كود استفاده شده است.
برآورد نياز پياز به كود
گوگرد يك عنصر غذايي ضروري براي گياه است و طعم مخصوص پياز وابسته به وجود اين عنصر مي باشد . زماني كه پياز بريده مي شود تركيبات فرار گوگرد در اثر عكس العمل آنزيم آليناز آزاد مي گردند واريته هاي پياز از لحاظ درصد تركيبات گوگرد در سوخ با همديگر تفاوت دارند برخي از تركيبات گوگرد دار باعث تندي پياز شده يك خصومت منفي در بازار پسندي محصول مي باشد . سوخ هاي پياز در مطالعات دشت كلمبيا حاوي 3/0 تا 6/0 درصد گوگرد بودند (درصد وزن خشك ) نسبت ازت به گوگرد 3به1 تا 5به1 مي باشد ماكزيمم شدت جذب گوگرد در دورة‌رشد سوخ (6تا1 كيلو گرم در هكتار) در روز مي باشد . استفاده از كود گوگرد در بسياري از مناطق نياز نمي باشد چرا كه از منابع ديگر به مقدار كافي نأمين مي شود كه اين منابع عبارتند از سولفات خاك كه قبل از كشت وجود دارد تجزية بقاياي گياهي و مواد آلي در طول فصل رشد و آب آبياري خاكهاي جاري آهك مي توانند گوگرد رابه صورت گچ (سولفات كلسيم )‌جدا كرده و ذخيره كنند . گچ موجوددر عمق 60 سانتي متري خاك مي تواند بعنوان منبعي ديگر براي فراهم كردن گوگرد در دسترس گياه مطرح

باشد

روش استفاده از كودهاي محتوي گوگرد
اگر در آزمون خاك مقدار گوگرد كمتراز 15 ميلي گرم در كيلو گرم و گوگرد موجود در آبياري كمتر از 5 ميلي گرم در كيلو گرم باشد ، بايد از كودهاي گوگرد آلي يا ساري كود استفاده كرد . براي ح

صول به راندمان بالا بايد از منابع محصول گوگرد و آن هم دقيقاً و يا در طولدوره اي كه شدت جذب گياه بالا است استفاده كرد نمكهاي حاوي گوگرد مثل سولفات پتاسيم يا سولفات آمونيوم مي توانند گوگرد را تأمين كنند .براي اينكه گوگرد مصرفي براي انواع سبزي و صيفي قابل جذب باشد بايستي از مايع تلقيح تيوباسيلوس نيزاستفاده شود.(مصرف سالانه گوگرد 500 كيلو گرم در هكتار است ).
اندازه گيري فسفر گل در خاك
براي اندازه گيري فسفر گل در خاك بايد تركيبات غير محلول را به محلول تبديل نموده به طوريكه بتوان با روش رنگ سنجي فسفر را مورد سنجش قرار داد، و روشي براي عصاره گيري فسفر گل از خاك بطور وسيعي مورد استفاده قرار مي گيرد (استفاده از اسيد پركلريك و ذوب قليايي مي باشد)
روش اسيد پر كلريك در كانيهايي كه خيلي هوا ديده شده اند و نمونه هايي كه شامل كاني آپاتيت در كانيهاي اوليه باشند، مقادير كمتر نشان مي دهد قليايي بقاياي مواد بدست آمده از هضم با اسيد پركلريك مي تواند تمام فسفر گل را از خاك استخراج نمايد . مورد در سال 1953 دريافت كه روش اسيد پركلريك مي تواند 50تا 70 درصد فسفر را از خاك نسبت به روش اسيد هيدروفلور

يك استخراج نمايد روشهاي ديگر براي اندازه گيري فسفر گل در خاك توصيه مي شود از جمله اندازه گيري فسفر گل در هضم خاك براي اندازه گيري ازت گل ، روش هضم خاكبا اسيدسولفوريك آب اكسيژنه و اسيد فلئوريدريك كه در اين نشريه به صورت مفصل ارئه مي شود .
((اندازه گيري فسفر گل در عصاره خاك هضم شده براي اندازه گيري ازت گل ))
مواد شيميايي مورد نياز :

مخلوط اسيد سولفوريك و سلنيوم – 5/3 گرم بور سلنيوم خاكستري را در يك ليتر ايسد سولفوريك غليظ (وزن مخصوص 84/1 ) با حرارت دادن حل نمائيد ، بعد از اتمام فعل و انفعالات مخلوط به رنگ زرد كمرنگ شفاف تبديل مي گردد (از سلنيوم سياه استفاده نشود )
پودر اسيد ساليسيليك :
آب اكسيژنه 30 درصد (توجه كنيد به احتمال آلودگي آب اكسيژنه به فسفر )
مخلوط براي عمليات هضم :
72 گرم اسيد ساليسيليك را در يك ليتر مخلوط سلنيوم و اسيد سولفوريك حل نمائيد ( بيشتر از 48 ساعت نمي توان از اين محلو ل استفاده كرد )
روش كار :
براي هضم نمونه خاك مقدار 4/0 گرم خاك كوبيده و از الك 5/0 ميلي ليتر رد شده را در لوله هضم ريخته و 5/2 ميلي ليتر مخلوط هضم به آن اضافه و كاملاً مخلوط نمائيد و به مدت 2 ساعت بگذاريد بماند سپس در لوله ها را در بلوك هضم بيرون آورده و به فواصل تقريباً‌ده ثانيه سه بار مقدار يك ميلي ليتر آب اكسيژنه اضافه كرده و كاملاً با احتياط مخلوط نمائيد . لوله رادر بلوك هضم در درجه حرارت 330 در جه سانتيگراد قرار داده ( در حرارت زير نقطه جوش مخلوط ، نمونه در حال هضم

باشد ) و بعد ازاينكه عصاره شفاف شد (حدود دو ساعت ) نمونه را از بلوك هضم برداشته بعد از خنك شدن با آب مقطر به حجم پنجاه ميلي ليتر برسانيد و بعد از بهم زدن صاف نماييد . در عصاره بدست‌ آمده مي توانيد اندازه فسفر گل و ازت را انجام دهيد . با هر سري نمونه شاهد تهيه گردد . اگر بلوك هضم در اختيار نداريد عمليات زير را مي توانيد در بالن ژوژه پيركس ميلي

ليتر روي اجاق برقي انجام دهيد يادآوري مي شود در چنين شرايطي هر دفعه 6 قطره آباكسيژنه اضافه شده به نمونه و شاهد بايد يكسان باشد .
اندازه گيري فسفر در عصاره خاك
مواد شيميايي موردنياز

اسيد سولفوريك يك مول
مقدار 56 ميلي ليتر اسيد سولفوريك (وزن مخصوص = 84/1 ) در 500 ليتر آب مقطر در بالن ژوژه يك ليتر بريزيد بعد از بهم زدن به حجم يك ليتر برسانيد.
آمونيوم موليبدات :
مقدرا 40 گرم آمونيوم موليبدات ( 4H 2O و 6MO7O (NH4 ) را در بالن ژوژه يك ليتر حل نماييد و به حجم برسانيد و در ظرف پيركس نگهداري كنيد.
پتاسيم آنيتموني تارتارات
مقدار 3715/1 گرم پتاسيم آنيتموني تارتارات را در بالن ژوژه ، پانصد ميلي ليتر حل و به حجم برسانيد .
محلول مخلوط شماره يك – داروهاي زير را به ترتيب با مرور در بشر بريزيد و بعد از هر افزايش محلول را بهم بزنيد
-صد ميلي ليتر اسيد سولفوريك يك مول
-سي ميلي ليتر آمونيوم موليبدات
-ده ميلي ليتر آنيتموني تارتارات

محلول مخلوط رقيق شده شماره يك :
مقدار 6/0 ميلي ليتر از محلول مخلوط را با 250 ميلي ليتر آب مقطر مخلوط نمائيد
محلول مخلوط شماره دو:
مقدار 6/0 گرم اسيد آسكوربيك را در بالن ژوژه صد ميلي ليتر بريزيد بعد از انحلال ب

ه حجم برسانيد.
(اين محلول بايد روزانه تهيه شود )
محلول استاندارد 1- 500mgl فسفر – مقدار 19/2 گرم KH2PO4 را در بالن ژوژه يك ليتري بريزيد بعد از انحلا ل به حجم برسانيد .
محلول استاندارد رقيق شده 1- 50mgl فسفر – مقدار ده ميلي ليتر از استاندارد پانصد پي بي ام را در بالن ژوژه صد ميلي ليتر يريزيد و به حجم برسانيد

سري استانداردها
در بالن ژوژه صد ميلي ليتر 50 ميلي گرم در ليتر آب مقطر بريزيد سپس 5 ميلي ليتر مخلوط هضم (H2OSO4 –Se )به آن اضافه كنيد بعد از سرد شدن به ترتيب مقادير 0 ، 2 ، 4 ، 6 ، 8 ، 10 ، ميلي ليتر از استاندارد پنجاه ميلي گرم را در بالن ژوژه ها بريزيد بعد از بهم زدن با آب مقطر به حجم برسانيد اين محلولها شامل 0 ، 1، 2، 3، 4، 5، ميلي گرم در ليتر فسفر مي باشد.

روش انجام مرحله رنگ سنجي :
مقدار يك ميلي ليتر به ترتيب از سري استاندارد ها ، نمونه و شاهد را در لوله آزمايش ريخته و مقدار سه ميلي ليتر از محلول رقيق شده شماره يك به آن بيفزائيد و كاملاً مخلوط نمائيد پسپ مقدار يك ميلي ليتر از محلول شماره 2 در آنها بريزيد و مخلوط نمائيد بعد از حداقل يك ساعت شدت رنگ آبي را در طول موج 880 نانومتر با دستگاه اسپكتر و فتومتر مورد سنجش قرار دهيد.
محاسبه :

فسفر گل
غلضت فسفر در نمونه رقيق رژه ميلي گرم در ليتر =a ) غلظت فسفر در نمونه شاهد ميلي گرم در ليتر =b )
تذكرات :
در مرحله رنگ سنجي يونهاي و مثل فسفر توليد كمپلكس رنگي مي نمايد و ايجاد مزاحمت مي كنند همچنين آنيون هاي آلي (or

gaxic axiox )مثل اكزالات و سيترات در مرحله احياء‌ايجاد مزاحمت مي نمايند با بررسيهايي كه در بخش تحقيقات شيمي خاك در موسسه انجام گرفته بازيافت فسفر گل در ابن روش نسبت به روش ذوب قليايي 88 درصد بوده است.
اندازه گيري فسفر گل در روش هضم با اسيد سولفوريك ، آب اكسيژنه و اسيد فلورئيدريك
(وسايل مورد نياز) مواد شيميايي مورد نياز
بشر صد ميلي ليتر تفلون اسيد سولفوريك غليظ96 درصد(18 مول)
نرور يا پي پت تفلون آب اكسيژنه 30 درصد
(اسيد هيدروفلوريك (HF )غليظ (6/27 مول با
درجه خلوط 48)
روش هضم نمونه خاك :
مقدار 2/0 تا 5/0 گرم خاك(از الك صدمش رد شود ) را توزين كرده در بشر تفلون (Fluoropolymey ) صد ميلي ليتر بريزيد مقدار 5 ميلي ليتر اسيد سولفوريك غليظ به آن اضافه كنيد و به آرامي تكان دهيد تا كاملاً خاك بااسيد مخلوط شود (در زير هود انجام شود ) به آرامي مقدار 3 ميلي ليتر آب اكسيژنه در دفعات 5/0 ميلي ليتر به آن بيفزائيد و بعد از هر افزايش نمونه راتكان دهيد تا كاملاً مخلوط شود در نمونه هايي كه مقدار كربن آلي زياد است افزايش آب اكسيژنه براي جلوگيري از كف كردن با دقت بيشتري انجام شود ) بعد از اينكه فعل و انفعالات با آب اكسيژنه به اتمام رسيد با دقت زياد يك ميلي ليتر اسيد فلورئيدريك (با پي پت يا مزورتفلون )‌را در دفعات 5/0 ميلي ليتري به نمونه بيفزائيد و مخلوط نمائيد (دقت شود از ظروف شيشه اي براي ريختن اسيد فلورئيدريك استفاده نشود زيرا اين اسيدخاصيت خوردگي شيشه را دارد.)
نمونه ها را روي اجاق برقي در 150 درجه سانتيگراد (423 درجه كلوين ) به مدت 10 تا 12 دقيقه حرارت دهيد تا زيادي آب اكسيژنه حذف شود )‌نمونه ها رااز روي اجاق برداريد و در حالي كه هنوز گرم است با 20 ميلي ليتر آب مقطر اطراف بشررا شستشو دهيد بعد از سرد شدن محتويات بشر را با بالن ژوژه 50 ميلي ليتر انتقال دهيد و با آب مقطر به حجم برسانيد .
بعد از مخلوط نمودن باكاغذ صافي (خلل و فرج ريز)‌نومنه ها را صاف نماييد . با نمونه هاي خاك نمونه شاهد تهيه شود . وقتي ميزان كربن آلي در خاك زياد باشد بايد مقدار كمتري نمونه خاك توزين نمود.

اندازه گيري فسفر در عصاره (7)
كمپلكس موليبد و فسفات در محيط اسيد سولفوريك تشكيل مي شود و توسط اسيد آسكوربيك احياء مي گردد . شدت رنگ آبي ايجاد شده در طول موج 840 تا 888 نانومتر مورد سنجش قرار مي گيرد ، رنگ ايجاد شده از ده تا 24 ساعت پايدار است.

مواد شيميايي مورد نياز
محلول A – مقدار 12 گرم آمونيوم موليبدات (
را در 250 ميلي ليتر آب مقطر حل نمائيد . مقدار 2908/0 گرم پتاسيم آنتيموني تارتارات (C4H2O6 وksbo ) درصد ميلي ليتر آب مقطر حل شود ، اين محلولرا به هزار ميلي ليتر اسيد سولفوريك 5 نرمال (141 ميلي ليتر ) اسيد سولفوريك غليظ در ليتر اضافه و كاملاًمخلوط نماييد و تمام محلول بدست آمده را به 2 ليتر برسانيد . اين محلول در ظرف پيركس در جاي تار

ك و خنك نگهداري شود .
- اسيد آسكوربيك (محلول B ) – مقدار056/1 گرم اسيد آسكوربيك در 200 ميلي ليتر محلول A حل و مخلوط نماييد اين محلولبه اندازه مورد نياز تهيه شود زيرا بيشتر از 24 ساعت نمي توان مورد استفاده قرار داد ).
-معرف Nitrophemol (C6HSNO3 ) (25/0 درصد WT/VOL )‌در آب مقطر ( به شماره 6798 ساخت كمپاني مرگ )
-سود (NaoH ) 5 نرمال
-اسيد كلرئيدريك 5 نرمال
- سري استانداردها 0، 5 ، 10 ، 20 ، 40 ، ميلي گرم در ليتر مقدار 0، 2، 4، 8، 16 ميلي ليتر از استاندارد پانصد پي پي ام فسفر را در بالن ژوژه دويست ميلي ليتر بريزيد و به حجم برسانيد.

روش كار :
مقداري از عصاره خاك كه حاوي 1تا 40 ميكرو گرم فسفر باشد (5 ميلي ليتر ) از عصاره ، استاندارد و شاهد ) را در بالن ژوژه 50 ميلي ليتر بريزيد اگر محيط بيشتر از 2 ميلي اكي والان يون H يا يون OH داشت 5 قطره از معرف نيترو فنل به آن بيفزاييد و بااسيد كلوئيدريك6 نرمال و يا سود 5 نرمال محيط را خنثي نمائيد نمونه راتا حجم 40 ميلي ليتر برسانيد و 8 ميلي ليتر از محلول B به آن بيفزاييد و به هم بزنيد سپس به حجم برسانيد و مجدداً‌ محلول را به هم بزنيد تا كاملاً يكنواخت شود .
مقدار جذب رنگ آبي را در طول موج 840 تا 880 نانومتر با دستگاه اسپكتر و فتومتر مورد سنجش قرار دهيد . با سري نمونه ها شاهد تهيه شود.

محاسبه:
P mga ميلي ليتر عصاره

فسفر كل

a ═ عدد به دست آمده از منحني براي نمونه
b ═ عدد به دست آمده از منحني شاهد
w ═ عدد وزن خاك توزين شده گرم

اندازه گيري ازت آمونياكي و نيتراته در خاك
اندازه گيري ازت نيتراته (عصاره گيري با آب مقطر ) در خاك مورد بررسي قرار گرفت و نتايج خوبي حاصل گرديد.
اندازه گيري ازت نيتراته و آمونياكي مستقيماً روي خاك
در اين روش مقداري خاك در بالن تقطيراز لوله جانبي حباب بالن به داخل بالن ريخته مي شود سپس باافزايش مقداري كلرورپتاسيم يك مول يا دو مول و افزايش اكسيد منيزيم و دوآرد آلوي ميزان ازن آمونياكي و نيتراته مورد سنجش قرار مي گيرد.

مواد شيميايي مورد نياز :
1-اكسيد منيزيم (Heavy mgo ) مقداري از نمك اكسيد منيزيم را در 700-600 درجه سانتي گراد در كوره الكتريكي به مدت دو ساعت حرارت داده سپس آن را به دسيكاتور حاوي هيدروكسيد پتاسيم است سرد و در بطري درب بسته نگهداري نمائيد).
2-محلول اسيد بوريك و معرف – مقدار بيست گرم اسيد بوريك خالص (H3BO3 )را در حدود هفتصد ميلي ليتر آب مقطر گرم حل كرده سپس به بالن ژوژه يك ليتري كه محتوي دويست ميل

ي ليتر الكل اتيليك و دويست ميلي ليتر معرف 3/0 گرم بروموكروزل كرين و 156/0 گرم ميتيل رد د ر پانصد ميلي ليتر اتانول ) مي باشد انتقال دهيم پس از مخلوط نمودن به محتويات بالن قطره قطره سود 5% نرمال با دقت اضافه تا رنگ از صورتي به سبز كمرنگ تبديل شود (اين رتگ شبيه رنگي است كه با مخلوط نمودن به محتويات بالن قطره قطره سود 5% نرمال با دقت اضافه تا رنگ از صورتي به سبز كمرنگ تبديل شود ( اين رنگ شبيه رنگي است كه با مخلوط نمودن يك ميلي ليتر از معرف با ميلي ليتر اب ايجاد مي گردد) سپس بالن رابه حجم رسانده كاملاً مخلوط نمائ

يد ) اين معرف رابدون افزايش سود نيز مي توانيد مورد استفاده قرار دهيد (با توجه به مقدار كم ازت نيتراته و آمونياكي در اكثر خاكهاي ايران ، در تهيه محلول اسيد بوريك و معرف ، سود اضافه نگردد.)
دوارد آلوي (Devarda alloy ) مس 50 درصد و آلومينيم 45 درصد وروي 5 درصد)
– اين ماده شيميايي بايد از الك صد مشي (15/0 ميلي ليتر ) رد و حداقل 75 درصد آن از الك سيصد مشي 5% ميلي ليتر ) بايد عبور داده و در ظرف در بسته اي نگهداري شود )
1- محلول استاندارد ) اسيد سولفوريك 005/0 نرمال
براي تهيه اين استاندارد از تيترازول 1/0 نرمال اسيد سولفوريك استفاده شود
2- محلول استاندارد N (– NO3 +NH4 ) مقدار 236/0 گرم سولفات آمونيوم SO4 (NH4) و 361/0 گرم نيترات پتاسيم (KNO3 ) را در آب مقطرحل ، سپس در بالن ژوژه به حجم يك ليتر برسانيد . اين محلول حاوي پنجاه ميكرو گرم ازت به صورت آمونياك (NH4-N) و پنجاه ميكروگرم ازت به صورت نيترات (NO3-N ) در ميلي ليتر مي باشد اين محلول را در يخچال نگهدارينماييد).

روش كار :
شعله گاز دستگاه سمي ميكروكجرال را طوري تنظيم كنيد كه در هر دقيقه 6تا 8 ميلي ليتر تقطير شود ، سپس مقدار 5 ميلي ليتر از استاندار پنجاه ميلي گرم در ليتر ازت نيتراته و آمونياكي را در بالن تقطير دستگاه بريزيد و مقدار 2/0 گرم اكسيد منيزيم (از راه لوله جانبي ) به آن بيفزائيد آمونياك متصاعد شده در ارلن ناير 50 ميلي ليتر محتوي 5 ميلي ليتر معرف و اسيد بوريك كه در زير برد قرار دارد ، جذب مي گردد وقتي حجم محتويات ارلن به سي ميلي ليتر رسيد ، ارلن را از

زيرمبرد برداريد وارلن جديدي كه محتوي 5 ميلي ليتر اسيد بوريك و معرفاست زير آن قرار دهيد سپس 2/0 گرم دواردآلوي به ارلن از راه لوله جانبي اضافه كرده و چوب پنبه راسريعاً روي لوله قرار دهيد ، آمونياك متصاعد شده جذب ارلن ماير زير مبرد مي گردد ، بعد از اينكه حجم محتويات ارلن ماير به 30 ميلي ليتر رسيد عمليات تقطير متوقف ، ارلن مايررا از زير برد برداريد . محتويات ارلن ماير اولي را با اسيد سولفوريك 005/0 نرمال با استفاده از ميكرو بورت تيتر نمائيد تا رنگ محلول از سبز

به صورتي تبديل شود ، مقدار اسيد مصرفي را اگر در عدد 14 ضرب نمائيد مقدار ازت نيتراته در محلول استاندارد بر حسب ميلي گرم در ليتر حاصل مي شود وقتي استاندارد را به دستگاه مي دهيد از صحت كار دستگاه سمي ميكرو كجدال مطمئن مي شويد براي نمونه شاهد استاندارد از 5 ميلي ليتر آب مقطر استفاده كنيد نمونه شاهد براي استاندارد را قبل از دادن نمونه استاندارد به دستگاه مورد سنجش قرار دهيد.
بعد از اطمينان از صحت كار دستگاه ، 5 گرم خاك را توزين نمونه ، و از لوله جانبي حب

اب بالن كجلدال به داخل بالن بريزيد سپس مقدار 40 ميلي ليتر كلرورپتاسيم يك مول يا دو مول

به آن طوري بيفزائيد كه اگر خاك به جداره بالن چسبيده بود شسته شود وكاملاً در ته بالن قرار گيرد سپس 2/0 گرم اكسيد منيزيم به آن بيفزائيد و فوراً با چوب پنبه لوله جانبي راببنديد تا عمليات تقطير شروع شود . آمونياك متصاعد شده به داخل ارلن ماير 50 ميلي ليتر ( محتوي 5 ميلي ليتر اسيد بوريك ومعرف كه در زير برد قرار دارد جذب مي گردد وقتي حجم محتويات ارلنزير برد به سي ميلي ليتر رسيد ، ارلن را اززير مبرد برداريد و ارلن جديدي كه محتوي 5 ميلي ليتر اسيد بوريك و معرف است زير آن قرار دهيد ، سپس 2/0 گرم دوارد آلوي به بالن ازراه لوله قرار دهيد ، آمونياك متصاعد شده جذب ارلن ماير زير برد مي گردد ، بعد از اينكه حجم محتويات ارلن ماير به 30 ميلي ليتر رسيد عمليات تقطير متوقف ، ارلن ماير را از زيرمبرد برداريد . محتويات ارلن ماير اولي بااسيد سولفوريك 005/0 نرمال با استفاده از ميكروبورت تيتر نماييد تا رنگ محلولاز سبز به صورتي تبديل شود و مقدار اسيد مصرفي معادل با آمونياك متصاعد شده مي باشد.

(محاسبه براي ازت آمونياكي )

مقدار اسيد مصرفي باي نمونه به ميلي ليتر =a
مقدار اسيد مصرفي براي بلانك به ميلي ليتر =b

محتويات ارلن مايردومي نيز با اسيد سولفوريك 005/0 نرمال تيتر نماييد تا رنگ محلول از سبزبه صورتي تبديل شود .
محاسبه براي ازت نيتراته

مقدار اسيد مصرفي براي نمونه به ميلي لتر =a
مقدار اسيد مصرفي براي بلانك به ميلي ليتر=b

توجه كنيد قبل از اينكه نمونه خاك را جهت اندازه گيري به دستگاه بدهيد بايد اندازه گيري ازت آمونياكي ونيتراته روي نمونه بلانك انجام دهيد ، بدين صورت كه چهل ميلي ليتر از محلول KCL را به داخل بالن تقطير بريزيد و عمليات تقطير مثل روش ( ذكر شده روي آن انجام شود ).
تذكر:
اندازه گيري ازت نيتراته و آمونياكي روي عصاره خاك
با توجه به ميزات كم ازت نيتراته و ازت آمونياكي در اكثر خاك هاي ايران ضريب 35 در محاسبه ازت نيتراته و آمونياكي در خاك ايجاد خطا مي نمود لذا با بررسيهايي كه انجام شد توصيه مي شود كه مقدار 40 ميلي ليتر از محلول عصاره خاك را به جاي 20 ميلي ليتر جهت اندازه گيري ازت نيتراته و آمونياكي در بالن تقطير ريخته شود و بقيه عيناً در نشريه ذكر شده است در اين حالت ضريب محاسبه از 35 به 5/17 كاهش مي يابد.

اندازه گيري ازت نيتراته (NO3-N ) در عصاره خاك با استفاده از نيتراور
در اين روش عنصر كادميوم يون نيتراته رابه نيتريت احياء مي نمايد ، سپس يون نيتريت در محيط اسيدي باسولفانيليك اسيد رانمك ديازونيوم را ايجاد مي نمايدكه در مجاورت جنستيسيك اسيد ، رنگ زرد كهربايي توليدي آورده كه شدت اين رنگ در طول موج 400 نانومتر با دستگاه اسپكتر و فتومتر مورد سنجش قرار مي گيرد.
مواد مورد استفاده در اين روش به صورت پودر دربسته هاي بكوچكي قرار مي گيرد كه هر بسته براي يك نمونه عصاره مورد استفاده قرار مي گيرد و فعلاً به اسم نيتراور پنج (Nitra

ver 5 ) در بازار ارائه مي گردد.
مواد موردنياز :
1- نيتراور پنج
محلو ل استاندارد 10O P.Pm-NO3-N – مقدار 7221/0 گرم نيترات پتاسيم (KNO3 ) رادقيقاً باترازوي حساس توزين نمائيد سپس در بالن ژوژه يك ليتري بعد از انحلال به حجم برسانيد ، اين محلولشامل صد پي پي ام ازت بصورت نيترات مي باشد . اين محلول در يخچال نگهداري شود.
- محلول استاندارد 10 OP.P.mNO3-N – مقدار 20 ميلي ليتر از استاندارد صد پي پي ام رادر بالن ژوژه 200 ميلي ليتر بريزيد و به حجم برسانيد ودر يخچال نگهداري كنيد .
- سري استانداردها – مقادير 2، 4، 6، 8، 10 ، 30 ، ميلي ليتر از استاندارد ده پي پي ام را در بالن ژوژه صد ميلي ليتر به حجم برسانيد ، اين محلولها شامل 2/0 ، 4/0 ، 6/0 ، 8/0، 1، 2، پي پي ام ازت نيتراته (NO3-N ) مي باشد.
روش كار : مقدار ده گرم خاك را توزين نموده در ارلن ماير 250 ميلي ليتر بريزيد ومقدار 1/0 گرم سولفات كلسيم دو آب و صد ميلي ليتر يكي از عوامل مؤثر در بالا بردن سطح توليدات كشاورزي استفاده از كودهاي شيميايي است . پس از اينكه در مركز تحقيقات كشاورزي طرح آبياري در آزمايشهاي متعددي بر روي آثار مثبت كودهاي سه گانه اصلي (ازت ، فسفر ، پتاس ) انجام گرفت اين نتيجه عايد شد كه خاكهاي خوزستان از لحاظ پتاس غني و از لحاظ ذخيره مواد آلي و تركيبات ازته بسيار ضعيف مي باشند و اضافه كردن پتاس به اين خاكها چندان تأثيري در بالا بردن محصول اكثر گياهان ندارد . لذا در چند سال اخير عملاً از كودهاي پتاس هيچگونه استفاده اي نشد است ولي براي رفع نيازمندي گياهان از كودهاي شيميايي ازت دار استفاده گردد.

چون كودهاي مختلف ازت كه به خاك اضافه مي گردند بسهولت در آب حل مي شوند بنابراين نسبت به جذب ازت بوسيله گياهچندان اشكال پيش نمي آيد و در آينده فقط بايد بر روي نحوه جلوگيري از شستشوي و اتلاف ازت در درون آبياري مطالعه گردد بر خلاف ازت ،مشكل اساسي استفاده از كودهاي فسفر و قلت قابليت انحلال فسفاتها در شرايط خاكهاي خوزستان است . آزمايشهاي گلداني نشان داد كه حركت فسفر در خاك با پنج نوبت آبياري فقط تا 6 سانتيمتر عمق خاك بوده كه بيش از 60 درصد اين فسفر در عمق 2 تا4 سانتيمتري خاك حركت مي كند .

اطلاعات فوق و آب مقطر به آن بيفزائيد و به مدت يك ساعت با شكر دوراني آن را بهم بزنيد سپس آن را سانتر پفوژ يا صاف نمائيد ( محلول عصاره در يخچال نگهداري شود ) مقدار 25 ميلي ليتر از شاهد و استانداردها و عصاره را در شيشه عصاره گيري 50 ميلي ليتر بريزيد و يك بسته پودر نيتراور پنج به داخل عصاره بريزيد و به مدت سه دقيقه با دست تكان دهيد (‌در صورت نياز سريعاً صاف نماييد ) و شدت رنگ كهربائي ايجاد شده را در طول موج 400 نانومتر با دستگاه اسپكتر و فتومتر مورد سنجش قرار دهيد .نمونه شاهد با نمونه ها تهيه شود .

عدد بدست آمده از منحني براي نمونه عصاره = a
عدد بدست آمده از منحني براي نمونه شاهد = b

تهيه عصاره اشباع خاك
مواد شيميايي مورد نياز :
محلول هگزا متافسفات سديم 1/0 درصد مقدار 1/0 گرم از هگزا متافسفات سديم را توزين در بالن ژوژه صد ميلي ليتر به حجم برسانيد .

حدود 200 تا 400 گرم خاك كوبيده و از الك دو ميليمتري رد شده را در ليوان پلاستيكي گل اشباع بريزيد