بخشی از مقاله
مقدمه
یکی از بزرگترین گروههای خانوادهی براکونیده زیرخانوادهی Aphidiinae است .(Barahoeie H., 2012) اعضای این زیرخانوادهی پارازیت انفرادی داخلی شتهها هستند. این زیرخانواده با داشتن تعداد زیاد و پراکندگی درسرتاسر دنیا نقش مهمی در کنترل جمعیت شتهها که درواقع کاهش جمعیت شتههای موجود بر روی گیاهان زراعی و غیر زراعی مختلف است، ایفا میکنند .(Rakhshani E.,2012) شتهها با تغذیه از گیاه باعث کاهش پروتئین غلات و زردرنگشدن برگ گیاه و کوچک شدن اندازهی بذر آن میشود و با تزریق ویروس به درون گیاه در هنگام تغذیه از آن باعث آسیبزدن به گیاه مورد تغذیه میشوند ( Rakhshani
.(E., 2008
دشمنان زیادی برای شته ثبت شده است که در بین آنها زیرخانوادهی Aphidiinae از اهمیت بیشتری برخوردار است ( Tazerouni Z., 2011 و .(Alikhani M., 2013 مطالعات زیادی بر روی طبقهبندی و روابط غذایی این زیرخانواده انجام شده است .(Barahoeie H., 2014) در پژوهشی 49 گونه از زیرخانوادهی Aphidiinaeگزارش شده است پژوهشهای بعدی به منظور به-روزرسانی این پژوهش تعداد دیگری Aphidiinae را گزارش کردهاند که درمجموع تعداد آنها به 66 گونه رسیدهاست
.(Barahoeie H., 2013)
تحقیقات پراکندهای در زمینهی شناسایی گونههای Aphidiinae استان فارس صورت گرفته است. این پژوهش به منظور تکمیل پژوهشهای گذشته به بررسی این زیرخانواده در بخشی از استان فارس میپردازد. به این منظور از مناطق قلات، کفترک، داراب، سپیدان، شهرک گلستان، کیانآباد، آب باریک و مهارلو نمونهها به روش تورزنی و پرورشی از روی یونجه، خاکشیر، گندم، بادامو کانولاجمعآوری شدند و در اتانول نگهداری شدند و پس از شناسایی مورد تأیید رخشانی از دانشکده کشاورزی دانشگاه زابل قرار گرفتند.
روش و مواد
در این پژوهش نمونهها از 11 منطقه استان فارس شامل قلات 29 49 N 52 19 E، کفترک 29 34 N 52 41 E، قصرقمشه 26 E
29 46 N 52، کیانآباد 52 29 E 29 34 N، خیابان خلیلی33 E 52 38 N 29، مهارلو 20 N 52 49 E 29 ، آب باریک
30 42 N 52 28 E، داراب 29 E 34 N 52 29، سپیدان 29 E 52 34 N 29، خیابان خلیلی شیراز 33 E 29 38 N 52،
قصرقمشه 46 N 52 26 E 29 به روش تورزنی جمعآوری شد و به کمک آسپیراتور از تور خارج گردید و سپس در ظروف
شیشهای حاوی اتانول 96 درصد برچسبداری که بر روی برچسب آنها اطلاعات زمان و مکان جمعآوری نمونه نوشته شد و به آزمایشگاه متقل گردید. در برخی از مکانها قطعهای از گیاه که شتههای مومیایی شده بر روی آن دیدهمیشدند، قطع گردید و در ظروف پلاستیکی که دارای درپوش منفذدار بودند قرار داده شد و به آزمایشگاه برده شد. در آزمایشگاه ظرفها در دمای 20-25 درجه سانتیگراد به مدت 2 هفته نگهداری شد تا تخمهای پارازیت چرخهی زندگی خود را کامل کنند واز بدن شته خارج شوند. پس از 6-5 روز زنبورهای پارازیت خارج شده در شیشههای برچسبزدهی حاوی اتانول نگهداری شد. سپس نمونههای موجود بر اساس شکل شاخک، قطعات سینهای و شکمی، رگبالها و سایر خصوصیات زوائد حرکتی بدن حشره با کمک کلید شناسایی (Bahrollahi H. et al. 2013, Rakhshani E., 2012) طبقهبندی شد و برای تأیید شناسایی گونهها نزد رخشانی از دانشگاه زابل دانشکده کشاورزی، فرستاده شد.
2
نتایج
مکان جمعآوری: قلات 29 49 N 52 19 E، قصر قمشه 29 46 N 52 26 E، کیان آباد 29 34 N 52 29 E
توصیف گونه: در این گونه رگبال Rs به انتها نمیرسد. بر روی پروپودئوم آرئولهای پنجضلعیشکل باریک دیده میشود. طول رگبال R1 برابر طول استیگما است. رگبال M & m-cu کامل است.
گیاه: گندم، یونجه، خاکشیر میزبان:
Amegosiphon platicaudum (Narzikulov); Aphis affinis del Guercio; Aphis craccivora Koch; Aphis dlabolai Holman; Aphis euphorbiae Kaltenbach; Aphis fabae Scopoli; Aphis gossypii Glover ; Aphis intybi Koch; Aphis nasturtii Kaltenbach; Aphis plantaginis Goeze; Aphis pomi DeGeer; Aphis punicae Passerini; Aphis solanella Theobald; Aphis spiraecola Patch; Aphis umbrella Börner; Brachycaudus amygdalinus (Schouteden) ;Brachycaudus cardui (L.); Brachycaudus divaricatae Shaposhnikov ; Brachycaudus helichrysi (Kaltenbach); Brachycaudus persicae (Passerini); Brachycaudus tragopogonis (Kaltenbach); Capitophorus similis van der Goot; Diuraphis noxia (Kurdjumov); Dysaphis devecta (Walker); Dysaphis plantaginea (Passerini); Dysaphis pyri (Boyer de Fonscolombe); Eucarazzia elegans (Ferrari) ; Hyalopterus amygdali (Blanchard) ; Hyalopterus pruni (Geoffroy); Hyperomyzus lactucae ( L.); Lipaphis erysmi (Kaltenbach); Lipaphis lepidii Nevsky; Lipaphis pseudobrassicae (Davis); Metopolophium dirhodum (Walker); Myzus ascalonicus Doncaster; Myzus beybienkoi (Narzykulov); Myzus cerasi (F.); Myzus certus (Walker ); Myzus persicae (Sulzer); Ovatus insitus (Walker); Phorodon humuli (Schrank);Rhopalomyzus sp.; Rhopalosiphum maidis
(Fitch); Rhopalosiphum nymphaeae(L.) Rhopalosiphum padi (L.); Schizaphis graminum (Rondani); Sitobion
avenae (F.); Sitobion fragariae (Walker); Wahlgreniella nervata (Gillette) ( Barahoeie H., 2014) .
پراکندگی در ایران:
البرز، آذربایجان شرقی، فارس، گیلان، همدان، اصفهان، کهکیلویه بویراحمد، مرکزی، قم، کرمان، کرمانشاه، خراسان شمالی، خراسان رضوی، خوزستان، مازندران، سیستان و بلوچستان، تهران . (Barahoeie H., 2014 )
پراکندگی در جهان: در سرتاسر دنیا پراکنده است .(Barahoeie H., 2014)
شکل Aphidius matricariae Haliday - 1
3
مکان جمعآوری: کفترک 29 34 N 52 41 E
توصیف گونه: F1 زردرنگ است. در بال جلویی رگبال m-cu به صورت لوله کمرنگی دیده میشود.قسمت وسیعی از بخشهای کناری مزونوتوم بدون مو است. آنتن 18 قطعه است. پروپودئوم صاف است و در قسمت پتیول خار دیده میشود.
گیاه:یونجه
میزبان: Therioaphis trifolii (Monell), Therioaphis riehmi (Börner).
پراکندگی در ایران:
البرز، سیستان و بلوچستان، اصفهان، همدان، کردستان، کرمانشاه خراسان شمالی، تهران، سمنان، قزوین است (Barahoeie H.,
.2014)
در این پژوهش برای اولین بار از منطقهی کفترک شیراز گزارش میشود. پراکندگی در جهان:
منطقهی پالئارکتیک غربی، منطقهی نئارکتیک . (Barahoeie H., 2014 )
شکل Praon exsoletum (Nees) -2
مکان: خیابان خلیلی شیراز 29 38 N 52 33 E، آب باریک 30 42 N 52 28 E، داراب 29 34 N 52 29 E
توصیف گونه: در قسمت پتیول خارها به طور متراکم وجود دارند. F1 تیره است و پایهی آن زردرنگ است. در بال جلوئی رگبال m- cu دیده میشود. آنتن 16دارای قطعه است.
