بخشی از مقاله
مقدمه:
در سال های اخیر گردشگری به عنوان صنعت بدون دود، منبع درآمد سرشار در تجارت جهانی و عنصر مهمی در بهبود موازنه بازرگانی و تراز پرداخت های بسیاری از کشورها شده است.[14] و به طور بالقوه همچون یک وسیله ای برای کاهش نابرابری ها در توسعه ی منطقه ای و از طریق گسترش منابع از مناطق توسعه یافته تر به مناطق کمتر توسعه یافته در نظر گرفته می شود.[29]همچنین گردشگری یکی از صنایع در حال ظهور و روبه رشد سریع در جهان امروز است و به خوبی می توان گفت که ورود هر 12 گردشگر ایجاد یک کار
جدید است.[27] صنعت گردشگری فعالیت نسبتا پیچیده ای است که چندین بخش جامعه و اقتصاد را دربرمی گیرد. این امر، بدون برنامه ریزی های لازم و اتخاذ تدابیر کاربردی و علمی قطعا باعث ایجاد صدمات ناخواسته و غیرمنتظره ای خواهد شد. برخی از دولت ها و اغلب در بخش های خصوصی در چگونگی گسترش صنعت گردشگری به طور صحیح تجربه ای ندارند یا دارای تجربه کمی هستند.[15]در کشورهایی که گردشگری رونق زیادی ندارد برنامه ریزیهای لازم و سیستماتیک کردن اصول گردشگری می تواند رهنمون لازم را برای توسعه آن فراهم کند خصوصا برای مناطقی که مقصد گردشگری محسوب می شوند، برنامه ریزی اغلب برای حیات دوباره بخشیدن به این بخش و حفظ کارآیی آینده آن امری کاملا مشهود است و باعث خواهد شد تا ضمن توسعه صنعت گردشگری، گردشگری پایدار نیز حاصل گردد و همزمان با حفظ و افزایش فرصتها برای آینده نیازهای (اقتصادی، اجتماعی، زیباشناختی، تنوع زیستی و...) مناطق میزبان و گردشگران حاضر را تامین نماید.[3]
توسعه فراوانی صنعت گردشگری در دهه های اخیر،آن را به یکی از فعالیت های مهم اقتصادی ،اجتماعی،بسیاری از کشورهای جهان تبدیل کرده است.به طوری که بسیاری از برنامه ریزان و سیاست گذاران توسعه،آن را یکی از ارکان بنیادی توسعه پایدار می کنند.[5]همچنین اهمیت سیر و سفر جهانگردی در تعالی فرهنگی و تفاهم بین المللی سبب شده است که مجمع عمومی سازمان ملل متحد، روز 29 سپتامبر 5) مهر) هر سال را روز جهانی جهانگردی اعلام کند جا به جایی و حرکت انسان ها، به جز تاثیرات فرهنگی و روحی، ثمرات اقتصادی عظیمی به بار می آورد .[20] لویس ترنر،گردشگری را امید بخش ترین و پیچیده ترین صنعتی می داند که جهان سوم با آن روبروست و معتقد است که گردشگری بیشترین قابلیت را برای جانشینی دیگر صنایع درآمد زا دارد.[16]
بنابراین، این نکته حائز اهمیت می باشد که چه عواملی باعث خواهد گردید تا جزیره کیش از مواهب اقتصادی و فرهنگی گردشگری بهره جسته وتبدیل به یکی از مقاصد گردشگری مهم آسیا شود و چگونه میتوان این صنعت را در جزیره کیش توسعه داد؟
×تعاریف:
گردشگر: گردشگر عبارت است از کسی که مدتی بیش از یک شب و کمتر از یک سال متوالی را با هدفی غیر از کسب درآمد به سرزمینی به جز اقامتگاه معمول خود سفر می کند.[9]
گردشگری: مورفی،گردشگری را مسافرت افراد غیر ساکن به نواحی مقصد تعریف می کند،مادامی که اقامت آنها در مقصد طولانی نگردد که مقیم محسوب شوند.[18]
اهمیت و ضرورت تحقیق : جزیره کیش با توجه به دارا بودن مزیت های نسبی نسبت به سایر مقاصد گردشگری دیگر همچون، شرایط اقلیمی خاص، جاذبه های طبیعی، جاذبه های مصنوعی، تاریخ و تمدن کهن، آثار باستانی، معماری و صنایع دستی شایسته تبدیل شدن به قطب گردشگری آسیا و جهان را دارا می باشد. از این رو اهتمام و کوشش جدی در راستای مدیریت کارآمد در زمینه صنعت گردشگری و استفاده بهینه از راهکارهای استاندارد و آزمایش شده در سایر مناطق گردشگری تبعا باعث افزایش میزان بهروری در دستیابی به توسعه صنعت گردشگری منجر خواهد گردید. بنابراین شناخت و تحقیق در زمینه ی چالشهای موجود و ارائه راهکارهای موجود و عملی در صنعت گردشگری جزیره کیش، امری کاملا محسوس و ضروری می باشد.
اهداف تحقیق: صنعت گردشگری تاثیر بسزایی در مسایل اقتصادی، ترغیب سرمایه گذاری داخلی و خارجی در ایجاد زیرساختها، درآمد برای دولت و اشتغالزایی مستقیم و غیر مستقیم برای ساکنان مقاصد گردشگری در سراسر دنیا داشته است. همچنین این صنعت بر حوزه های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگـی مانند مبادلات خارجی، درآمدها، اشتغال- قیمتها- توزیع درآمدها، مهاجرت، تقسیم کار، آداب و رسوم و هنرها نقش کاملا مؤثری را دارد. با توجـه به اهمیت مطالب قید شده، هدف اصلی این مقاله تبیین نقش راهکارهای موثر با بررسی چالشها و ارائه راهکارهایی مدیریتی در صنعت گردشگری جزیره کیش می باشد.
بیان مساله:
از آنجا که صنعت گردشگری، صنعتی کاربر است، با وجود پیشرفت تکنولوژی و بهرهگیری از ماشین در فرآیند جهانگردی هنوز در این صنعت انسان حرف اول را میزند و دستهای پرتوان نیروی انسانی است که چرخ گردشگری را میچرخاند. طبق پیشبینی مؤسسه آیندهنگری و برآورد اقتصادسنجی »وارتون« در سراسر جهان از هر 16 نفر، یک نفر در صنعت جهانگردی به نحوی اشتغال دارد و از نظر میزان اشتغال، بزرگترین صنعت جهان است و ستون فقرات توسعه ملی شناخته میشود.[22] آمارهای سازمان جهانی گردشگری در سال 2010 حکایت از آن دارد که سهم ایران از درآمد گردشگران خارجی در سال 2009 کمتر از 1/5 میلیارد دلار بوده، در حالی که مقدار سرمایه خارج شده از کشور به دلیل فرستادن جهانگردان ایرانی فقط در همین سال بیش از 6 میلیارد دلار بوده است.[17] براندون (1982) معتقد است که، برنامه ریزی گردشگری به طور تنگاتنگی با برنامه ریزی توسعه مرتبط می باشد که آن را مستلزم لحاظ کردن عواملی نظیر اقتصاد، نیازگردشگران و ملاحظات مربوط به سکنه بومی تلقی می کند. در چارچوب برنامه ریزی گردشگری باید تمام فرایندها و روندهای حاکم و موثر بر آن به طور همه جانبه مورد بررسی و تحلیل قرار بگیرد. بر این اساس، قبل از هر گونه برنامه ریزی نخست باید اجزای موضوع مورد برنامه ریزی را شناسایی و تحلیل نمود.[9]
شکل شماره (1)
عوامل زیر بنایی
عوامل تشکیل دهنده صنعت گردشگری
عوامل
روبنایی
شکل شماره (1) عوامل تشکیل دهنده صنعت گردشگری را نشان می دهد که به دو بخش عوامل زیر بنایی و روبنایی تقسیم می گردد، بخش زیربنایی شامل تاسیسات گردشگری نظیر مراکز اقامتی و پذیرایی، جاده ها، فرودگاهها و هزاران فاکتور مهم دیگر می باشد و در بخش عوامل روبنایی می توان به عوامل منابع انسانی متخصص و کارشناسان گردشگری و فاکتورهای اعتماد خاطر و امنیتی گردشگران اشاره نمود. بعبارتی در راستای بهبود وضعیت صنعت گردشگری می بایستی همواره به دو عامل اساسی سخت افزاری و نرم افزاری آن توجه شایانی نمود. مایا لرد، برزت و مایکل بک من (2004) معتقدند که، کارآفرینی یکی از عوامل اساسی قابل توجه در توسعه اقتصادی است که منجر به رشد و توسعه خدماتی می شود که تغییر و نو آوری را به دنبال دارد. صنعت گردشگری یکی از بخش های اقتصادی است که تا حد زیادی نیاز به بخش های کارآفرین دارد.[27] اعرابی و یزدی (1387) معتقد هستند که، صنعت گردشگری ازسه ویژگی اصلی برخوردار است که عبارتند از: -1 ناملموس بودن خدمات؛ بدین معنی که در بیشتر اوقات، قبل از خرید، مشتری قادر به دیدن، لمس کردن و یا آزمودن محصول گردشگری (اقامت، تور و...) نیست. -2 خدمت در محل خرید مصرف می شود و قابل انتقال و جابه جایی نیست.-3 مردم و محل خدمت بخشی از آن خدمتند. از این رو گردشگری بسیاری از بخش های جامعه را دربرمی گیرد. این سه ویژگی نشان می دهند مردمی که در محلی خاص زندگی و کار می کنند، فقط کالا و خدمات تولید نمی کنند، بلکه بسیاری از آنها بخشی از کالا و خدمات تولیدی هستند.[2]
انوری و نساج (1386) معتقدند که، ترکیبی از فعالیت های ورزشی، تفریحی، فرهنگی و میراث طبیعی و... از میان تمامی فعالیت هایی که در مناطق ساحلی انجام می گیرند، هیچکدام به گستردگی و تنوع توریسم و تفریحات ساحلی نیستند. به طوری که طبیعت پویای این بخش و وسعت تقاضا، اغلب طرح های مربوطه را در زمره طرح های ملی و منطقه ای قرار می دهد و کل سواحل به صورت مستقیم
و غیرمستقیم تحت تأثیر آن قرار می گیرند. آب پاک، سکونت گاه های ساحلی سالم و محیطی ایمن و لذت بخش، نیازهای گردشگری ساحلی موفق است. به همین صورت آبزیان و منابع دریایی (ماهی ها، نرم-تنان، تپه های مرجانی و تالاب ها) نیز از اهمیت برخوردارند3] .[ماهیت متغیر این بخش و حجم آن، لزوم توجه به برنامه ها، سیاست ها و طرح های دولتی مربوط به گردشگری در سواحل را مورد تأکید قرار دهد. در واقع تمام مسائل مربوط به سواحل به صورت مستقیم و غیرمستقیم برگردشگری و تفریح در سواحل تأثیر می گذارند.[15]
