بخشی از مقاله
آتش سوزي
حادثه خبر نمي‌كندوهميشه بايد براي مقابله با آتش‌سوزي آماده باشيم آتش عامل مخرب مهمي است كه، در صورت عدم رعايت نكات ايمني، باعث خسارت‌هاي جانيو مالي فراوان مي‌شود و با بسياري از بلاياي طبيعي و سوانح همراه است
آتش‌سوزي‌هايي كه به دنبال زلزله، سيل، انفجار و يا ساير حوادث ايجاد مي‌شوند، اغلب بيش از فاجعه اصلي، ويراني به دنبال دارند
رعايت نکات ايمني قبل از وقوع آتش سوزي
- اصل دوري مواد قابل اشتعال از وسايل آتش زا را در تمام تأسيسات و مکان هاي مسکوني و حتي معابر عمومي رعايت کنيد.
- در ساختمان ها درهاي خروج اضطراري پيش بيني کنيد و وسايل اطفاي حريق را کنترل کنيد.
- حداقل دو راه براي خروج اضطراري از ساختمان تعيين کنيد.
- مکاني را در خارج از خانه تعيين کنيد تا، بعد از گريز، يکديگر را در آنجا بيابيد.
- برنامه خروج اضطراري و گريز از آتش را حداقل دو بار در سال تمرين کنيد.
- حتماً، هنگام خروج از محل، شير اصلي ورودي گاز به ساختمان را ببنديد.
- براي باخبر شدن از آتش سوزي احتمالي، از آشکارگرها (دود، حرارت يا شعله) استفاده کنيد و نسبت به نصب آن در منزل دقت لازم را به عمل آوريد.
- کپسول آتش نشاني مناسبي در منزل داشته باشيد و در مورد نحوه استفاده از آن، آموزش ببينيد و به اعضاي خانواده نيز آموزش دهيد. در ساختمان هاي بزرگ از سيستم خاموش کننده اتوماتيک استفاده کنيد.
-از انباشتن مواد آتش زا، به ويژه در نزديکي منابع حرارتي، خودداري کنيد.
- از نگهداري مايعات و گازهاي قابل اشتعال در منزل خودداري کنيد. در صورت لزوم اين مواد را در ظروف خاص خارج از ساختمان قرار دهيد.
- وسايل برقي و اتصالات آنها را به دقت کنترل کنيد تا از استاندارد بودن آنها مطمئن شويد.
- به محض مشاهده سيم هاي لخت، آنها را ترميم کنيد.
- در اين باره با هم بحث و تمرين کنيد که چگونه در هنگام آتش سوزي منزل را ترک خواهيد کرد و در صورت لرزم چگونه از ديگران کمک مي گيريد و يا به آتش نشاني خبر مي دهيد.
- در ساخت و انتخاب محل سکونت خود و خانواده تان ايمني ساختمان در برابر آتش سوزي، شامل نوع مصالح ساختماني، اسکلت ساختمان و اجزاي ساختماني بنا را مورد توجه قرار دهيد. چوب و عايق ها، مواد پلاستيکي، فايبرگلاس و نظير آنها قابل اشتعال هستند، فلزات، گچ و شيشه دير اشتعال هستند و شن، خاک، سنگ و آجرنسوز غير قابل اشتعال هستند.
- خانه، خانواده و اموالتان را در برابر آتش سوزي بيمه نماييد.
برنامه‌ريزى كنيد و آماده باشيد (چك ليست)
آتش‌سوزي يكي از حوادثي است كه بيش از هر حادثه طبيعي ديگر موجب مرگ مي‌شود. با رعايت نكات ايمني قبل، حين و بعد از وقوع آتش‌سوزي مي‌توانيد خسارت‌هاي مالي و جاني حادثه را كاهش دهيد. همراه با اعضاي خانواده دور هم جمع شويد و در مورد چگونگي انجام اقدامات لازم به شرح زير، قبل و هنگام وقوع آتش‌سوزي، با هم مشورت كنيد
ـآشكارگرهاي دود (دستگاه‌هاي نشانگر دود) را خارج از هر اتاق خواب در جاهاي ديگر محل اقامت خود نصب كنيد و باتري‌هاي جديد در دسترس داشته باشيد
براي باخبر شدن از آتش سوزي احتمالي، از آشکارگرها (دود، حرارت يا شعله) استفاده کنيد و نسبت به نصب آن در منزل دقت لازم را به عمل آوريد.
ـ آشكارگرهاي دود را ماهي يك بار امتحان كنيد. نموداري رسم كنيد وبعد از انجام آزمايش‌هاي هر دوره روي آن علامت بگذاريد
ـ به كپسول آتش‌نشاني خود توجه كنيد. مطمئن شويد كپسول آتش‌نشاني به اندازه كافي پر شده است. از درجه يا دكمه آزمايش استفاده كنيد. اگر فشار دستگاه كم يادستگاه خراب است آن را تعويض و يا تعمير كنيد. در مورد نحوه استفاده از كپسولآتشنشاني آموزش ببينيد و به اعضاي خانواده و دوستان نيز آموزش دهيد
ـ محلي امن در خارج از خانه يا محل زندگي انتخاب كنيد تا، بعد از گريز از آتش، يكديگر را در آنجا ببينيد
ـ تصميم بگيريد خانواده به هنگام تخليه كجا بروند. تمرين گريز از آتش را حداقل دو بار در سال انجام دهيد
نكات ايمنى هنگام وقوع آتش‌سوزى
ـ سرعت عمل هنگام روبرو شدن با آتش‌سوزي، براي نجات جان خود و مصدومان احمالي، كاملاً حياتي است
همان‌طور كه مي‌دانيم آتش خيلي سريع انتشار مي‌يابد، بنابراين بلافاصله آتش‌نشاني و اورژانس را خبر كنيد و تا آنجا كهميتوانيد، اطلاعات كاملي در مورد بروز حادثه به آنها بدهيد
- سعي كنيد كه افراد را از ساختمان بيرون ببريد
ـ با رعايت جوانب احتياط به خاموش كردن آتش بپردازيد
- براي نجات جان مصدوم از اتاق آتش گرفته اي که در آن بسته است بايد قبل از ورود، با لمس در اتاق، حرارت را بسنجيد. اگر داغ باشد وارد اتاق نشويد و اگر داغ نباشد، قبل از ورود به اتاق چند نفس عميق بکشيد تا خون شما پر اکسيژن شود. سپس با شانه خود از پهلو به در ضربه بزنيد. آن را باز کنيد و در همين حال صورت خود را برگردانيد. اتاق ممکن است پر از هواي سوخته فشرده باشد و احتمال دارد هر لحظه انفجاري رخ دهد. اگر دود کاملاً متراکم باشد روي زمين سينه خيز برويد زيرا با توجه به اين که هواي داغ بالا مي رود، ممکن است لايه اي از هواي تميز در کف اتاق وجود داشته باشد.
ـ به هيچ وجه وارد ساختمان آتش گرفته نشويد مگر آن كه مجهز به ماسك تنفسي باشيد و كاربرد آن را بدانيد
ـ اگر به هر دليل ناچار هستيد وارد اتاق پر از دود شويد ابتدا مطمئن شويد جانتان به خطر نخواهد افتاد
ـ قبل از فرار از اتاقي كه در آن بسته است، در را لمس نماييد. اگر در داغ باشد از خروجي‌هاي ديگر استفاده كنيد
ـ اگر در ساختمان آتش گرفته گرفتار شده‌ايد فوراً به اتاقي كه داراي پنجره است برويد و در را ببنديد. سپس پتو يا فرش را طوري زير در قرار دهيد كهدود وارد اتاق نشود و آن گاه، از طريق پنجره، تقاضاي كمك كنيد
ـ اگر دود،حرارت يا شعله‌هاي آتش مسيرهاي خروجي شما را مسدود كرده است در را ببنديد و در اتاق بمانيد. تنها با استفاده از پارچه سفيد از طريق پنجره كمك بخواهيد. اگر در اتاقتلفن وجود دارد با اداره آتش نشاني تماس بگيريد و موقعيت خود را خبر دهيد
ـزماني كه در جريان حريق واقع مي‌شويد، با حفظ خونسردي تمام تهويه‌هاي ساختمان را خاموش كنيد تا به اين ترتيب از ورود اكسيژن به داخل ساختمان جلوگيري شود
ـ در صورت امكان فوراً مواد سالم و قابل استفاده را از محل خارج كنيد
ـ امدادگران و يا افرادي كه در جريان حريق واقع شده‌اند بايد لباس‌هاي داراي الياف مصنوعي و پلاستيكي را از خود دور كنيد
ـ در فرو نشاندن آتش‌سوزي سوخت‌هاي نفتي از آب استفاده نكنيد
ـ ظرف مشتعل را حركت ندهيد. شعله را با شن، نمك، پتوي نمناك يا پوشش‌هاي ديگر خفه كنيد
نكات ايمنى بعد از وقوع آتش‌سوزى و نجات مصدوم از اتاق پر دود
ـ ابتدا مطمئن شويد براي نجات مصدوم جان خود را به خطر نمي‌اندازيد
ـ طناب نجات را به كمر خود ببنديد و آن را به دست يكي از حاضران بدهيد
ـ روشي از نشانه‌هاي قراردادي بين خود و كسي كه طناب را در دست دارد برقرار كنيد تا زماني كه علامت داديد شما راب يرون بكشد. بهترين روش اين است كه طناب را به صورت دائم در حالت كشيده نگه داريد و در هنگام خطر آن را شل كنيد تا فرد متوجه خطر شود و شما را بيرون بكشد
توجه: بستن دستمال خيس به دور دهان و بيني باعث محافظت شما در برابر گاز يا دودهاي سمي خواهد شد.
ـ مصدوم را بگيريد و با توجه به رعايت تمام جنبه‌هاي ايمني به سرعت به سمت در خروجي بكشيد. لباس سوخته مصدوم را با استفاده از پتو، گليم و يا كت خاموش كنيد.
ـ اگر مصدوم هشيار باشد كاملاً ا زاو مراقبت كنيد زيرا ممكن است، بر اثر نيم سوز شدن اشيايداخل اتاق، گاز منواكسيد كربن در هواي اتاق پراكنده شده باشد و اين امر بر هوشياري مصدوم به تدريج تأثير مي‌گذارد.
ـ اگر تنفس مصدوم قطع شود بلافاصله تنفس مصنوعي را شروع كنيد وسپس مصدوم را به بيمارستانبرسانيد.
ـ‌اگر مصدوم در پاركينگ بسته‌اي كه ماشين يا موتور در آن روشن است گرفتار شده است در پاركينگ را باز كنيد تا دود از پاركينگ خارج و هواز تازه به اندازه كافي وارد شود. نبايد وارد چنين محل‌هايي شويد مگر آنكه مطمئن شويد خطري جان شما را تهديد نخواهد كرد
شيمي و آتش نشانی
چه نوع مواد شيميايي در ساختمــــان يك دستگاه آتش نشاني، استفاده مي شوند؟ اين مــواد چگونه به خاموش شدن آتش كمك ميكنند؟
آتش خاموش كن ها بسته به كاربردي كه دارند ، شامل مواد شيميايي مختلفي هستند .خاموش كننده هاي دستي كه اغلب درفروشگاه هاي ابزارالات عرضه مي شوند وبراي استفاده در آشپزخانه ها و گاراژها مورد استفاده قرار مي گيرند ، با نيتروژن يا كربن دي اكسيد تحت فشار مشخص، تنظيم شده و به منظور ايجاد جريــاني از عامل اطفاء حريق از گسترش آتش سوزي جلوگيري مي كنند. در اينجا ماده ي موثر ممكن است پودري مانند پتاسيم هيدروژن كربنات، آب مايع ، يك عامل پيشران مانند فلوئوروكربن يا … باشد. مؤثرترين و معروفترين فلوئوروكربن به كار رفته تاكنون برومو كلرو دي فلوئوروكربن بوده است كه با عنوان هالون 1211 شناخته مي شود.
بر اساس يك توافقنامه ي بين المللي ،از سال 1994 توليد همه ي انواع هـــالونها متوقف شده است . زيرا اتمهاي برم و كلر موجود در اين مواد شيميـايي مي توانند با مهاجرت به لايه ي استراتوسفر هواكــــره با ايجــاد يك چرخه ي بسيار مؤثركاتاليزي ، با لايه ي اوزون واكنش داده آن را تخريب كنند . بسياري از آتش خاموش كن ها نيز براي محافظت از ساختمانها و ساير اماكن بزرگ تر مورد استفاده قرا ر مي گيرند . آب پاشهاي سقفي و ديواري رايجترين نوع سيستم ثابت هستند زيرا ارزان و قابل اطمينان تر بوده و براي مردم عوارض جانبي به همراه
ندارند . اما خسارت هاي ناشي از خود آب را هم نبايد ناديده گرفت ، مثلاً در يك اتاق كامپيوتر ؛ يا خــــاموش كردن مخزن سوخت ؛ يا در جايي كه فضاي قابل توجهي ندارد و نگهداري مقادير زياد آب امكان پذير نيست ( مثلاً در هواپيما)، نبايد از آب براي اطفاء حريق استفاده كرد.دراين حالات ، درتركيب شيميـــــــايي آتش خاموش كن ها از مواد متفاوتي استفاده مي شود . برخي از آتش خاموش كنها با كمك يك گاز به مقابله با آتش مي روند ولي اين گاز در غلظتهاي بالا سمي است ، بنابراين در محلي كه افراد حضور دارند نمي توان از اين گاز استفاده كرد .
