تحقیق در مورد بررسی مجموعه های مسکونی در مشهد

بخشی از مقاله

از آنجائي كه براي طراحي يك مجموعة مسكوني، آگاهي نسبت به وضعيت مجموعه هايي كه تاكنون در اين شهر به وجود آمده اند و تأثيراتي كه از مرحله طراحي تا زمان استفاده ، از محيط گرفته يا بر آن مي گذارند، ضروري مي نمايد. با عنايت به اين مهم، در اين بخش از رسالة حاضر، چند نمونة شاخص و تأثير گذار در بخشهاي مختلف شهر انتخاب شده اند تا به ترتيب زماني و با بررسي نكات مثبت و منفي آنها، شناخت دقيق تري از وضعيت اين پديده ها در سطح شهر به دست آيد.

ارائه اطلاعات در مورد اين مجموعه ها در قالب: نمايش موقعيت قرارگيري در شهر، ديدهاي گوناگون در وضعيت موجود از آنها، تصويري بازسازي شده از مجموعه ( برايدرك بهتر بيان معماري آنها) ، همچنين نقشه ها و ساير مشخصات. در موارد لازم، اطلاعات نقشه ها و ساير توضيحات ضروري در ارتباط با بنا اين بررسي را كاملتر ميكند.

1- مجتمع مسكوني فيروزه:
علت انتخاب:‌اين مجموعه يكي از معدود مجتمعهاي مسكوني مشهد است كه پس از آپارتمانهاي مرتفع در عرصه ساخت و ساز مسكن، به بلند مرتبه سازي روي آورده و امكان زندگي در ارتفاع بيش از 56 طبقه را براي ساكنين، فراهم نموده است.
1- بررسي ويژيگيهاي كالبدي - فضايي مجموعه:
مجتمع مسكوني فيروزه با تعداد 1400 واحد مسكوني در قسمتي از شهر واقع شده كه بيشترين كابري اراضي آن مسكوني است.
موقعيت شهري و كاربريهاي بافت پيراموني و بلافصل:

اين مجموعه در محدوده بين بلوار شهيد قرني ( بلوار فردوسي) ، بلوار شهيد صادقي (بلوار سازمان آب) و بلوار قاضي طباطبايي واقع شده است. كاربريهاي اطراف آن در حوزه پيراموني عبارتند از:
1- اورژانس   2- مجموعه فني و حرفه اي 3- هتل صبا
4- پمپ بنزين   5- بيمارستان خاتم الانبياء 6- مجموعه ورزشي كارگران و مجموعه تفريحي 7- مجموعه هاي مسكوني با قدمت زياد نظير 600 دستگاه،512 دستگاه مجموعه مسكوني شركت گاز و مجموعه مسكوني فرهنگيان

كاربريهاي داخل مجموعه و در حوزه بلافصل آن عبارتند از :
1- مسكوني 2- مركز تجاري 3- درمانگاه 4- مسجد

نظام دسترسيها و الگوي حركت سواره و پياده:
كل مجموعه به 6 فاز مجزا از يكديگر تقسيم شده كه هر كدام داراي هيات مديره مختص به خود مي باشد و هيچگونه ارتباطي بين فازهاي مختلف وجود ندارد. تفكيك حركت سواره و پياده بدين ترتيب است كه حركت سواره در فضاهاي ارتباطي كه در بين فازهاي مختلف ايجاد شده اند، صورت مي گيرد و هيچگونه تداخل حركتي سواره در داخل محوطه هاي دروني مجتمع وجود ندارد، مگر در موارد اضطراري.

بررسي نحوه همگني مجموعه با بافت اطراف و محيط:
در اين زمينه مي توان به نكات زير اشاره نمود:
1- برجها طوري طراحي شده اند كه حداقل سايه اندازي را بر هم داشته باشند.
2- اگر چه ريتم افقي- عمودي و نيز شكستگيهايي در نما ديده مي شود، وليعدم استفاده از مصالح متنوع، موجب بوجو آمدن سيمايي يكنواخت در بدنه شده است كه البته وجود تراسها وفضاهاي باز در طبقات و نيز ريتم نما، از تأثير آن كاسته است.
3- وجود فضاهاي باز در طبقات بالاي برجها، نكته اي قابل توجه است كه تنها در مورد تعداد واحدهاي معدودي استفاده گشته است و در جاي خود قابل تقدير و تأمل است.
4- مسأله اشراف مجمع بر منازل مسكوني اطراف و نيز طراحي تراسها رو به فضاي خصوصي بافت مسكوني مجاور، يكي از نكات منفي پروژه است. چرا كه با توجه به نظر خواهي صورت گرفته از ساكنين، يكي از كابريهاي عمده تراسها، مسأله چشم انداز ذكر شده است كه با درنظر گرفتن اشراف بوجود آمده بر منازل اطراف، مطلوب نمي باشد.
5- بهتر بود كه حجم برجها با افزايش ارتفاع پلكاني مي شد تا از تأثير ارتفاع زياد آنها بر بافت مجاور بكاهد.
6- غلبه توده بر فضا، بجاي فضا بر توده از معضلات مجموعه است.
7- فازهاي مختلف مجتمع با. نرده از محيط پيراموني خود تفكيك شده اند.
8- كمبود فضاهاي سبز ونشيمن و نيز مكانهاي جمعي مناسب كه بصورتي شايسته تجهيز شده باشند، باعث انرواي ساكنين شده و از بعد اجتماعي مجتمع كاسته است.
9- فضاي باز مجموعه نيز، عموماً‌ با موزائيك فرش شده است و فضاهاي تجمع جهت گذران اوقات فراغت ونيز ايجاد همبستگي اجتماعي در ساكنين، متناسب با جمعيت مجموعه وجود ندارد.
10- مجتمع تجاري مجموعه در مكاني قرار گرفته كه علاوه بر پاسخگويي به نياز مجتمع با بيرون هم ارتباط كند.
11-سلسله مراتب دسترسي به داخل مجتمع از فضاي باز (محوطه)، به فضاي نيمه باز ( سرپوشيده ) و سپس فضاي بسته صورت مي گيرد كه تركيب مناسبي بنظر مي رسد. همچنين فضاي نيمه باز سرپوشيده مجموعه كه شامل پيلوت ساختمانها مي شود، با قرار گرفتن در سطحي بالاتر از محوطه شخص گشته است. اين فضا شايد بتواند در صورت ساماندهي مناسب، بعنوان يك فضاي اجتماع مطلوب براي ساكنين بخصوص در فصول سرد و باراني، مورد استفاده قرار گيرد و تا حدي كمبود اينگونه فضاها در مجتمع را، جبران نمايد
12- پاركينگهاي مجتمع با قرار گرفتن در زير محوطه باز و داشتن دسترسي از طريق رامپ، از تداخل سواره و پياده جلوگيري كرد هو كاملا نيز كنترل مي شود. ايجاد نورگير در فضاي باز مجموعه كه امكان ورود نور به فضاي پاركينگ در طبقه1- را ايجاد مي كند، قابل توجه است.

بررسي واحدهاي مسكوني و فضاهاي دروني آنها: ( بطور كلي)
1- واحدها بصورت1،2و3 خوابه طراحي شده اند.
2- متراژ واحدهاي مسكوني ( در فاز 4 مجتمع) از تنوع جالب توجهي برخوردار است و در 7 تيپ با متراژهاي 170،160،140،125،110،92،80 متر مربعي قرار مي گيرند.
3- فضاهاي ارتباط عمودي، عموماً از سه بخش تشكيل شده است:
الف) آسانسور حمل افراد
ج) آسانسور حمل بار( خدماتي) كه اغلب بسته مي باشد و در موقع اسباب كشي استفاده مي شود.
4- نوع سيستم سازه اي بتن آرمه است كه بعلت ارتفاع زياد، موجب افزايش ابعاد ستونها گشته است.
5- سيستم گرمايشي- سرمايشي مجتمع بصورت سيستم حرارت مركزي است.
6- عدم تطابق ميان سازه و فضا در بعضي از واحدها، موجب ايجاد مشكلاتي گشته است
7- تراس در ارتباط با آشپزخانه، نشيمن و خوابها، مناسب شكل گرفته است.

2- بررسي ويژگيهاي اجتماعي- ساكنين:
به لحاظ ويژگيهاي اجتماعي- ساكنين( با توجه به ارزيابي فرمهاي نظر خواهي) ، نكات زير بطور خلاصه بيان مي شوند:
1- تعداد افراد خانوار در اين مجتمع به لحاظ تنوع پلاتي كه در آن ديده مي شود، از 2 نفر تا 5 متغير مي باشد.
2- بر اساس بررسي هاي صورت گرفته، اغلب خانوارها از ميزان درآمدي خوبي برخور دارند. ( در مورد سطح درآمدي،معمولاً ساكنين اطلاعات درستي ارائه نمي كنند. ولي با وجود اين مسائل و نظرات مندرج در فرم
3- سطح تحصيلات سرپرست خانوار عموما بالاتر از ديلپلم ( يا حداقل ديپلم) بوده و داراي تحصيلات عالي مي باشند.
4- سابقه سكونت در مجتمع به لحاظ نوساز بودن آن، كم بوده و از 2ماه تا 3 سال متغير است.( در فاز4مجموعه )
5- نوع مالكيت واحدها، اغلب ملكي است و 80 درصد خانوارها داراي اتومبيل مي باشند
6- در اظهارات ساكنين، 87 درصد با بافت اطراف و نيز همسايگان خود، احساس به لحاظ سطح اقتصادي - اجتماعي مي نمايند.
7- در نظر سنجي از ساكنان، اغلب مايل به استفاده از منزل حياطدار مستقل هستند. درعين حال زندگي در يك محتمع مسكوني را به زندگي دريك مجموعه چند واحدي آپارتماني، به جهت امكانات و تسهيلات آن ترجيح مي دهند.
8- كابري تراسها، بيشتر به چشم انداز و پهن كردن لباسها تعلق يافته است واغلب ساكنين مايل يه استفاده از انبار در داخل منزل خود هستند و نه در پيلوت.
9- بيشتر نارضايتي از فضاي مسكوني مربوط به آشپزخانه، پذيرايي و عدم وجود باغ و گل و گياه و حياط مي باشد. ابراز تمايل به فضاي باز خصوصي و نيز نگهداري گياهان و داشتن باغچه شخصي ، زياد مي باشد.
10- مايحتاج اغلب ساكنين، بيشتر از سطح شهر تأمين مي گردد و اين امر شايد بيان كننده عدم كارايي مركز تجاري مجتمع به لحاظ تأمين ضروري ساكنين باشد.
11- نحوه كنترل و تأمين امنيت مجموعه، مناسب ارزيابي مي شود.

ارتباط اجتماعي ساكنين:
ارتباط افراد مجتمع در حد احوالپرسي مي باشد و عدم وجود فضاي جمعي سامان يافته، همچنين فضاي سبز مناسب و بطور كلي عدم تدارك فضاهاي باز كه تأمين كننده آسايش روحي و رواني ساكنين پس از گذراندن يك روز كاري باشد، از مشكلات عمده مجتمع است. دور هم جمع شدن بچه ها نيز در فضاي باز محوطه ها شكل مي گيرد.

جمع بندي:

1- با توجه به نظر سنجي صورت گرفته، از عوامل مثبت مجتمع مي توان به امنيت و امكانات و تسهيلات آن ( نظير تنوع واحدها، وجود هيات مديره ساكنين در هر فاز، وجود بخش اداري درهر بلوك، وجود فضاهاي باز خصوصي در تعدادي از واحدهاو ...)
اشاره نمود. همچنين از عوامل ناراحت كننده محيطي در اطراف ساكنين مي توان بطور نسبي از مزاحمت و رفت و آمد همسايگان نام برد.
2- از مشكلات و نارساييهاي مجتمع مي توان به زود خراب شدن آسانسورها وتعداد كم آنها، نبودن روشنايي در فضاي پله ها و عدم ارائه اطلاعات شناساي طبقات و نامشخص بودن طبقات در پاگرد پله ها، عدم راه اندازي سيستم تهويه سرويسهاس بهداشتي و نيز عدم راه اندازي سيستم دفع زباله(shooting) همچنين عدم وجود فضاهاي سبز و نيز فضاهاي جمعي سامان يافته در مجتمع اشاره كرد.

در مجموع و با ارزيابي نظرات ساكنين، افراد در مورد سكونت در اين مجتمع نظر خوبي دارند و نتيجه نهايي، مثبت ارزيابي مي شود ( با توجه به شرايط ساير مجتمعهاي مسكوني شهر مشهد)

نام: ساختمان« زيست خاور»
مكان: مجاور ميدان شريعتي (تقي آباد)
زمان: اواخر پهلوي دوم(طراحي شده توسط شركتS.O.M. ) - تكميل شده پس از انقلاب.