بخشی از مقاله
چکیده
به منظور مطالعه اثر کودهاي ارگانیک بر افزایش عملکرد در برنج،یک آزمایش در سال 1388 در طرح بلوك کاملا تصادفی با 4 تکراربر روي رقم طارم محلی انجام شد.کود مرغی ، کود گاوي و کاه وکلش برنج به نسبت 1:1:0,5 با هم مخلوط شدند و در 5 سطح کود ارگانیک 2,5 - و 2 ، 1,5 ،1 ، - 0,5 تن در هکتارو یک سطح کود شیمیایی K50 - ،P50، - N100 و یک سطح هم ترکیب کود شیمیایی - K25،P25،1,5 + - N50 تن در هکتار کود ارگانیک و یک سطح هم شاهد یعنی بدون استفاده هیچ کودي مورد بررسی قرار گرفتند که در مجموع 8 کرت در هر تکرار وجود داشت.
عملکرد دانه و اجزاي عملکرد در تمام تیمارها افزایش معنی داري را نسبت به شاهد داشتند.بیشترین عملکرد دانه 4662,71 کیلوگرم در هکتار براي ترکیب کود شیمیایی1,5 + تن در هکتار کود ارگانیک بدست آمد.افزایش عملکرد دانه در تیمار ذکر شده بالا به خاطر افزایش وزن 1000 دانه ، تعداد خوشه ، تعداد پنجه بارور ، طول برگ پرچم ، تعداد خوشچه در خوشه و طول خوشه و کاهش تعداد خوشچه خالی در خوشه می باشد.
مقدمه
در چند دهه اخیر کودهاي شیمیایی بصورت همه گیر در همه جهان به میزان زیاد مورد استفاده قرار میگیرند و این مسئله مشکلاتی براي حاصلخیزي خاك بوجود آورده است به هر حال الان تشخیص داده شده که مزرعه اي که زیر کشت تک محصولی است ومقادیر سنگینی کودهاي شیمیایی دریافت میکند باعث کاهش در عملکرد میشود و این کاهش حتی در مرزعه هاي برنج نیز اتفاق می افتد˓ تجربه نشان داده است که در مناطق استوایی کشورهاي آسیایی، کشاورزي ارگانیک به تنهایی تامین مواد مغذي را براي گیاه نمیکند و کودهاي ارگانیک به یک مکمل با یک مقدار مناسب از کود شیمیایی نیاز دارند. به هر حال مدت طولانی استفاده مواد ارگانیک مثل کودهاي چهار پایان و باقیمانده گیاه براي افزایش تدریجی در حاصل خیزي خاك و سطح کارایی گیاه استفاده می شدند . یک مطالعه در ژاپن روي 5 گیاه نشان داد که مصرف مواد ارگانیک باعث افزایش رشد ریشه وجذب مواد مغذي و درنتیجه افزایش افزایش عملکرد می شود
یکی از فایده هاي افزایش استفاده از مواد ارگانیک این است که به حل مشکلات آلودگی که توسط بقایاي کشاورزي صنعتی بوجود می آید میتواند کمک کند .همچنین خاك نباید حاوي مقدار زیادي از باقیمانده مواد ارگانیک باشد. در صورت مصرف زیاد کود نیتروژن چه به صورت ماده ارگانیک یا کود شیمیایی، مقداري از نیتروژن اضافی تبدیل به نیترات ها میشود ٫ که براي سلامتی انسان مضر هستند.
استفاده نادرست کودهاي نیتروژن باعث تجمع نیترات در آب زیرزمینی و همچنین در گیاهان میشود.
براي روشن شدن این مشکلات مطالعه تاثیر کودهاي ارگانیک بر پایه کود مرغی ، کود گاوي و کاه وکلش برنج روي افزایش عملکرد در برنج برنامه ریزي شده بود .
مواد و روش ها
این آزمایش در مرکز تحقیقات بایع کلا – نکا – مازندران واقع در - ' 60 ٫ - 36 ° شمالی و - '13 ٫ - 53 ° شرقی و 4 متر بالا تر از سطح دریا در سال 1388 روي طارم محلی انجام شد .در مجموع هشت تیمار با شاهد وجود داشت
. تیمارها با طرح بلوك هاي کاملا تصادفی با 4 تکرار مرتب شدند و اندازه کرت ها 10 متر مربع بودند.
کود مرغی ، کود گاوي و کاه وکلش برنج به نسبت 1:1 :0,5 با هم مخلوط شدند. کودهاي ارگانیک با 5 سطح کود ارگانیک 2,5 - و 2 ، 1,5 ،1 ، - 0,5 تن در هکتارو یک سطح کود شیمیایی - K50،P50، - N100 و یک سطح هم ترکیب کود شیمیایی K25 - ،P25،1,5 + - N50 تن در هکتار کود ارگانیک و یک سطح هم شاهد یعنی بدون استفاده هیچ کودي مورد بررسی قرار گرفت.
در زمان برداشت 8 بوته به صورت اتفاقی از هر کرت براي مشخص شدن تعداد پنجه در بوته و تعداد پنجه هاي بارور انتخاب شده بود.براي اندازه گیري ارتفاع بوته ، طول برگ پرچم ، طول خوشه و تعداد خوشه 8 بوته کف بر شده بود.براي اندازه گیري عملکرد دانه ، وزن 1000 دانه و عملکرد بیولوژیکی، نمونه از یک متر مربع از وسط هر کرت برداشت شده بود. براي شمردن تعداد خوشچه در خوشه و تعداد خوشچه خالی در خوشه٫ 10 خوشه به صورت تصادفی از هر کرت گرفته شد.
نتایج
بالاترین ارتفاع گیاه در تیمار ترکیب کود شیمیایی1,5 + تن در هکتار کود ارگانیک، 139,44 سانتیمتر مشاهده شدکه8,14 ℅ افزایش ارتفاع نسبت به شاهد داشت.
بیشترین تعداد پنجه در کپه در تیمار کود شیمیایی 1 ,5 + تن در هکتار کود ارگانیک، 13,1 بود که18,91 ℅ افزایش تعداد پنجه نسبت به شاهد را نشان داد.
بلند ترین برگ پرچم در تیمار کود شیمیایی1,5 + تن در هکتار کود ارگانیک، 29,97 سانتی متر مشاهده شد که 5,31 ℅ افزایش نسبت به شاهد داشت .
بیشترین ماده خشک در ترکیب کود شیمیایی1,5 + تن درهکتار کود ارگانیک٫ 54,20 گرم بر گیاه، اندازه گیري شد که16,41 ℅ افزایش نسبت به شاهد داشت.
بیشترین تعداد پنجه بارور در بوته، در تیمار ترکیب 1,5 تن کود ارگانیک + کود شیمیایی٫ 10,63 بدست آمد که افزایش12,02 ℅ نسبت به شاهد را نشان داد.
بیشترین تعداد خوشه در متر مربع مربوط به 1,5 تن در هکتار کود ارگانیک + کود شیمیایی به مقدار 343,28 بود که11,27 ℅ نسبت به کنترل افزایش داشت.
بلندترین طول خوشه بوسیله تیمار 1 ,5 تن در هکتار کود ارگانیک + کود شیمیایی به میزان 25,50 سانتی متر نشان داده شد که 3,83 ℅ نسبت به شاهد افزایش نشان داد.
بیشترین تعداد خوشچه در خوشه در تیمار کود شیمیایی 1,5+ تن در هکتار کود ارگانیک ،به مقدار 99,40دیده شد که15,12 ℅ افزایش نسبت به کنترل نشان میدهد.
کمترین تعداد خوشچه خالی در خوشه در تیمار کود شیمیایی 1 ,5 + تن در هکتار کود ارگانیک٫ به میزان 7,90 بود که 11,98 ℅ کاهش نسبت به کنترل را نشان میدهد.
بیشترین وزن 1000 دانه در تیمار کود شیمیایی 1,5 + تن در هکتار کود ارگانیک، به مقدار 27,16 گرم بود که17,82℅ افزایش نسبت به شاهد داشت.
بالاترین عملکرد دانه مربوط به تیمار کود شیمیایی 1 ,5 + تن در هکتار کود ارگانیک٫ به میزان 4662,71 کیلوگرم در هکتار نشان داده شد که17,66 ℅ افزایش نسبت به کنترل داشت.
بیشترین عملکرد بیولوژیکی در تیمار کود شیمیایی 1 ,5 + تن در هکتار کود ارگانیک٫ به مقدار 8207,59 کیلوگرم در هکتار بود که 26,03℅ افزایش نسبت به شاهد نشان داد.
داده ها نشان میدهند که خواص خاك در نتیجه مصرف کودهاي ارگانیک در حال بهبود هستند.
نتایج و بحث
مصرف کودهاي ارگانیک + کود شیمیایی باعث افزایش در ارتفاع گیاه ، تعداد پنجه در بوته ، تعداد خوشچه در خوشه ، عملکرد دانه و وزن 1000 دانه میشود که این به دلیل در دسترس بودن بیشتر مواد مغذي می باشد. تغییرات در ارتفاع گیاه به خاطر متفاوت بودن منابع مواد مغذي در دسترس گیاه بوده است
در دسترس بودن مواد مغذي به افزایش طول برگ پرچم در نتیجه جذب بیشتر نور و همچنین افزایش ماده خشک در گیاه کمک می کند
پنجه دهی یکی از مهم ترین ویژگی ها براي تولید دانه و همچنین افزایش عملکرد دانه می باشد.افزایش در تعداد پنجه در گیاه برنج به خاطر تاثیر ترکیب مختلف کودهاي ارگانیک هستند.طبق این نتایج افزایش تعداد پنجه در متر مربع ممکن است به خاطر دسترسی بیشتر نیتروژن باشد که یک نقش حیاتی در تقسیم سلولی دارد
منابع ارگانیک٫ مواد مغذي ثابت شده بیشتري به گیاه می دهند مخصوصا مواد ریز مغذي که به طور مثبت تاثیرروي تعداد پنچه درگیاه را دارند
براي رسیدن به بالاترین عملکرد، طول برگ پرچم یکی از مهمترین عوامل است . در بررسی حاضر کود شیمیایی + 1,5 تن در هکتار کود ارگانیک٫ افزایش معنی داري در طول برگ پرچم نسبت به شاهد نشان داد که هم، چنین نتایجی بدست آورد.
تولید گیاه برنج بطور زیاد بستگی به تعداد خوشه بارور در بوته نسبت به تعداد کل خوشه در بوته دارد˓ کاهش خوشچه خالی یعنی افزایش خوشچه پر، باعث افزایش عملکردهدانبا مصرف کودهاي اُرگانیک را - 2005 ٫Heong - Luong and گزا رش کردند.
افزایش عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیکی می تواند به دلیل افزایش اجزاي عملکرد مثل ارتفاع گیاه ، تعداد پنجه بارور در بوته ، تعداد خوشه و وزن 1000 دانه باشد˓ افزایش در اجزاي عملکرد به دلیل در دسترس بودن بیشتر مواد مغذي است که باعث در دسترس بودن نیتروژن و عناصر دیگر میکرو و ماکرو و همچنین افزایش تولید می شود که منجر به جا به جایی محتویات ماده خشک از منبع به مخزن می گردد
بحث هاي بالا به طور واضح روشن می کند که کود ارگانیک + کود شیمیایی افزایش معنی داري در رشد و باروري در برنج دارد.کود ارگانیک و کود شیمیایی می توانند مکمل خوبی براي رشد و تولید بهتر باشند
