بخشی از مقاله
چکیده
نظام پیشنهادات علاوه بر اینکه با فعال نمودن کارکنان در شناسایی و رفع مشکلات، زمینهساز صرفهجوییهاي اقتصادي چشمگیر براي سازمان میباشد، بهعنوان ابزاري براي ارتقاء منابع انسانی نیز بشمار میرود. چرا که این نظام، کارکنان را از عادت کردن به روش هاي قدیمی کاري و تکرار مستمر آنها باز میدارد و چشمهاي آنان را در مشاهده مشکلات و عارضهیابی و مغز و ذهن آنان را در تحلیل مشکلات و راه حلیابی فعال میگرداند.
هدف تحقیق حاضر، ارائه الگوي مناسب نظام پیشنهادات جهت برقراري در بانک هاي خصوصی اصفهان با توجه به الگوي نظام پیشنهادات دیگر بانک ها(مطالعه موردي ژاپن و آمریکا)است. پژوهش از نوع مطالعه تطبیقی است. جهت بررسی سوالات تحقیق با استفاده از مطالعه تطبیقی الگوهاي نظام پیشنهادات در ژاپن و آمریکا، الگوي مناسب جهت برقراري در بانک ها ارایه گردیده است. همچنین داده ها به کمک پرسشنامه و با استفاده از نمونه گیري تصادفی جمع آوري شده و اطلاعات به دست آمده با استفاده از نرم افزار spss و آزمون هاي کولموگروف و آلفاي کرونباخ مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد. نتایج بیانگر این مطلب هستند که تعهد لازم در بین مدیران براي اجراي نظام پیشنهادات و فرایندهاي لازم براي اجراي نظام پیشنهادات در بانک وجود ندارد. همجنین سیاستهاي منابع انسانی بانک با طرح نظام پیشنهادات در یک راستا نمی باشد. استنباط بر این است که مدیران با جان و دل مدیریت مشارکتی را نمی پذیرند و به شایستگی زیردستان اعتقاد ندارند.
واژه هاي کلیدي: نظام پیشنهادات، مدیریت مشارکتی، عوامل ساختاري، عوامل رفتاري
مقدمه
امروز مدیران باید پیش از آنکه دست کارکنان خود را بفشارند، قلب آنان را تسخیر کنند. در این راستا بایستی از نوعی توجه هدایت شده نسبت به کارکنان خود استفاده کنند. بدین ترتیب اجازه دهند که کارکنان خودشان در مورد مشکلات فکر کنند، تصمیم بگیرند و راه حل ارائه دهندواز دیدگاهها و پیشنهادهاي رهبران گمنام سطوح پایین سازمان حمایت کرده و به جاي تضعیف آنان بر توانائی ها و نقاط قوتشان انگشت گذارده و به آنان کمک کنند تا استعدادهاي نهفته خود رابه کار گیرند. از این روست که بسیاري از آینده بینان نامدار جهان سده بیست و یک میلادي را "سده مشارکت " نام نهادهاند. آنان بر این باورند که در این سده میزان دانش، شناخت و اطلاعات مردم به میزان زیادي افزایش یافته و انسان مطلع و داراي معرفت و فرهیخته بیش از هر چیز نیاز به آن دارد که به نظرهاواندیشههایش احترام گذارند و او را در هدایت امور زندگی شریک و سهیم گردانند. نظام مدیریت مشارکتی یکی از نظا م-هاي مدیریتی پویاست که نقش مهمی در توسعه منابع انسانی سازما نها ایفا میکند و عبارت است از به وجود آوردن فضا و نظامی توسط مدیریت که تمام کارکنان و مشتریان و مشاوران یک سازمان در روند تصمیم گیري و حل مسائل و مشکلات سازمان با مدیریت، همکاري و مشارکت جویند .این نوع مدیریت میخواهد از ایده ها، پیشنهادها، ابتکارات، خلاقیتها و توان فنی و علمی کارکنان و مشتریان در حل مسائل و مشکلات سازمان و بهبود مستمر فعالیتهاي آن استفاده کند .در این میان نظام پذیرش و بررسی پیشنهادها به عنوان یک ابزار اجرایی مدیریت مشارکتی است .در این نظام همه افراد سازمان درباره رو شها و حل مسائل و ارتقاي بهرهوري فعالانه اندیشه می کنند و حاصل آن را در قالب طرحها و پیشنهادها به سازمان ارائه می کنند( کردرستمی و نعمتی،.(1390
در نظام جمهورياسلامی،مشارکت به عنوان یک شأن و کرامت انسانی پذیرفته شده وارائه نظر و پیشنهاد، حق انسانها دانسته شده است. نظام پذیرش و بررسی پیشنهادها در ساختار شبکه ملی فرهنگ با چنین رویکرد و نگرشی استقراریافتهواز طریق تواناسازي مجموعه افراد دست اندر کار(کارکنان مستقر در ستاد شبکه و نیروهاي مستقر در مراکز فرهنگی دیجیتال سراسر کشور)، رشدو تعالی سازمان را در سایه تعالی انسانها، هدف گذاري نموده است. مدیران سازمان ما به خوبی میدانند که براي حصول این اهداف، باید مشارکت کارکنان در مدیریت را به عنوان ضرورتی جایگزین ناپذیر به رسمیت شناختهو با پیشنهادهاي اصلاحی آنان به مثابه هدایایی ارزشمند برخورد نمودهواز آن استقبال نمایند. لذا تمام مدیران و کارکنان مراکز فرهنگی دیجیتال و پرسنل مستقر در ستاد شبکه ، که همواره شاهد کار و تلاش صادقانه آنان بودهایم، انتظار می رود با حضور فعال و مستمر خود در نظام پیشنهادها و با ارائه پیشنهادهاي ارزشمند خود، در جهت بهبود و تعالی سازمان، بیش از پیش مشارکت نمایند(شبکه ملی فرهنگ،.(1393
از این رو هدف این تحقیق، ارائه الگوي مناسب نظام پیشنهادات جهت برقراري در بانک ها،از طریق مطالعه تطبیقی، می باشد. جهت رسیدن به هدف تحقیق، در بخش دوم به مبانی نظري موضوع پرداخته می شود. بخش سوم به اهداف تحقیق، بخش چهارمو پنجم به سوالات و فرضیات تحقیق می پردازد.در بخش ششم روش تحقیق، در بخش هفتم نتایج تجربی در نهایت نتیجه گیري ارائه می گردد.
مبانی نظري
نظام پذیرش و بررسی پیشنهادها یکی از ساز و کارهاي قدرتمند و اساسی شیوه مدیریت مشارکتی است که در بسیاري از سازمانهاي صنعتی، بازرگانی و خدماتی بخشهاي خصوصی جهان به صورت گسترده کاربرد پیدا کرده است. در ایران اما توسعه نظام مشارکت کارکنان با تضاد بین دو ویژگی عمده فرهنگی و اجتماعی جامعه ایرانی روبهرو است .در فرهنگ ایرانیان احترام به افکار دیگران و ارزشگذاري به شخصیت و اندیشه انسان جایگاه ویژهاي دارد، اما امروزه شیوه مدیریت در ایران در غالب موارد به این صورت است که مدیر تصمیم گیرنده همه امور و ناظر بر همه چیز است و کارکنانصرفاً مجري سیاستها و روشهاي مدیر هستند .با وجود این که در دهههاي پیش از انقلاب و به ویژه پس از پیروزي انقلاب، این روش مدیریت، ناتوانی خود را در رویارویی با تغییرات روز افزون در اداره شرکتها و موسسات اقتصادي نشان داده و نتوانسته به مدیران کمک کند تا به بهرهوري بیشتر و بازدهی و کارآیی دست یابند، با این همه هنوز به علت برخورداري از پشتوانه فرهنگی و عرف جامعه ایران درباره مزایاي تصمیمگیري فردي و همه کاره بودن، مدیر توانسته است اکثر مدیران را تحت تاثیر قرار دهد. شیوه مدیریتی که اکنون در شرکت ها و موسسات اقتصادي ایران حاکم است، بیشتر از هر چیز بر مبناي اصول و مفاهیم مدیریتی رایج در دهههاي 1920 و 1930 در غرب و اصول مدیریت تیلوریسم استوار است .این سبک مدیریت هم مانع عمده مشارکت کارکنان و هم عامل اصلی کاهش بهرهوري و کارآیی سازمانهاي ایران است. سطح پایین بهره وري در میان سازمانها و موسسات تولیدي و اقتصادي کشور ما بیش از هر عامل دیگر حاکی از اعمال شیوه ها و سیاست هاي نامناسب مدیریت است . در چنین وضعیتی و با توجه به اهمیت مشارکت و تصمیم گیري گروهی در افزایش بهرهوري و اثربخشی سازمانها و همچنین اهمیت و ضرورت مشارکت کارکنان در سازمانها، نقش نظام پیشنهادات1 به عنوان یکی از شیوه هاي موثر اجراي مدیریت مشارکتی بیش از پیش هویدا میشود(اسماعیل پور، خسروي،.(1387
نظام پیشنهادات
یکی از تکنیک هاي مدیریت مشارکتی، نظام پیشنهادات است که بر اساس آن کلیه کارکنان می توانند پیشنهادها، نظرات و ابتکارات خود را براي رفع مشکلات و نارساییهاي موجود در روند کارهاي سازمان ارایه دهند و بر طبق ضوابط خاصی مورد تشویق قرار گیرند .هدف از کاربرد این نظام اعتلاي روحیه تعاون و همکاري کارکنان و همچنین ایجاد حس مسئولیت در آنان براي مشارکت و درخواست سازمان است.سیستمهاي پیشنهاد براي تشویق کارکنان به مشارکت در فرایند تفکر سازمان به کار میروند . این سیستم بر خلاف فرایندهاي غیر رسمی، یک سیستم رسمی است که درصدد تصحیح خطاها و ایجاد فرصتی براي سنجش سطح مشارکت کارکنان است .یک سیستم موفق پیشنهاد باید از تفکرات وایده هیی خلاقانه کارکنان براي بهبود فرایندهاي کاري سازمانی و ارتقاء کیفیت محصول سود ببرد .انجام این کار به این صورت است که ابتدا از آگاهی کارمند نسبت به فرایند اطمینان حاصل کرده و پس از حمایت مدیریت از سیستم و ارائه پیشنهادها، پاداشهاي در خور مناسبی به افراد داده میشود(حسن پور، اسکندري ،.(1390
مزایاي اجراي نظام پیشنهادات
نظام ارائه پیشنهادها به دلیل برخی خصوصیات و مزیتهاي ذاتی آن، در حال حاضر یکی از مناسبترین، مطمئنترین و قابل دسترسترین برنامه هاي مدیریت مشارکت جو در کشورمان به شمار میآید .مهمترین این مزیتها عبارتنداز:
-روش استفاده از این سیستم می تواند هم به صورت فردي اجرا شود و هم به صورت گروهی .از این رو محدودیتی در کار نیست و همه افراد میتوانند به هر صورتی که بهتر از عهده کار بر می آیند، پیشنهادهاي خود را ارائه دهند.
1 . Suggestion System
-استفاده از این سیستم نیاز به آموزش هاي خاص قبلی ندارد .البته این موضوع ارزش و اهمیت آموزش را نفی و تخطئه نمیکند، زیرا داشتن آموزش در هر حال می تواند مفید و موثر باشد .منتهی بحث در این است که با اجراي این روش، افرادي هم که آموزشهاي خاص قبلی ندارند، از مشارکت در این سیستم کنار گذاشته نمیشوند، زیرا به تجربه دیده شده است که افراد فاقد آموزش نیز پیشنهادهائی مفید و ارزنده ارائه دادهاند.
-حوزه فعالیت در این سیستم می تواند هم آزاد و گسترده باشد و هم در قالبی خاص و محدود ارائه شود .فعالیت گسترده به این معنی است که کارکنان آزاد هستند تا هر گونه پیشنهادي را که در جهت بهبود کارها و پیشرفت اهداف سازمان، به عنوان ابداعات و ابتکارهاي شخصی به ذهنشان میرسد، به هر شکلی که خود مناسب میدانند، ارائه نمایند.دراین قسمت لازم نیست که از قبل زمینههاي خاصی به کارکنان القاء شده باشد و دامنه فعالیتهاي ذهنی آنها به همان زمینهها محدود شود .حال آن که منظور از فعالیت خاص و محدود آن است که هنگام بروز مسایل و مشکلات خاص، مدیریت سازمان از کارکنان میخواهد تا براي حل همان مسایل راه حلهایی پیدا کنند.
