بخشی از مقاله
عملكرد
هر شركتي جهت جمع آوري و رديابي اطلاعات مالي خود ملزم به رعايت اصول حسابداري مي باشد. اصول برمبناي چارچوب هاي مفهومي و دستورالعملهاي اجرايي از سوي سازمان هاي فني حسابرسي پيشنهاد مي گردد كه موجبات يكنواختي و
استاندارد شدن حسابها گردد. طبق اين دستورالعمل كه اجراي آن از سوي شركتها الزامي است هز ينه ها نيز جايگاهي خاص دارد. عملكرد مركز بنابراين قاعده به تفكيك سال با دو عنوان هزبنه هاي اداري و تشكيلاتي و هزينه هاي توليدي بشرح زير طبقه بندي گرديده است. اين هزينه ها وضعيت موجود را نشان مي دهد كه در مدل فعاليتي
بطور كلي دگرگون گرديده است.
جدول شماره 1 ـ 4: عملكرد هزينه اي مربوط به سال 1379
ارقام به ريال
جمع هزينه توليدي هزينه اداري و تشكيلاتي نام حساب
446.498.400
831.281.336
1.560.131.422
48.346.106
742.500
121.696.053
29.830.876
41.890.646
11.246.208
5.329.850
1.002.900
278.163.560
216.800
184.362
99.027.267
61.187.518 161.209.276
297.919.455
837.051.710
47.786.372
ـ
27.617.840
ـ
22.161.716
ـ
ـ
ـ
251.484.410
ـ
ـ
ـ
24.635.900 285.289.124
533.361.881
723.079.712
559.734
742.500
94.078.213
29.830.876
19.728.930
11.246.208
5.329.850
1.002.900
26.679.150
216.800
184.362
19.027.267
36.551.618 حقوق و مزاياي مستخدمين رسمي
حقوق و مزاياي مستخدمين قراردادي
دستمزد و مزاياي كارگران دائم
دستمزد و مزاياي كارگران فصلي
خدمات قراردادي
تعميرات و نگهداري دارائيها
بيمه و عوارض دارائيها
آب و برق و سوخت اماكن
ارتباطات و مخابرات
هزينه هاي رفاهي كاركنان
چاپ و تكثير
لوازم مصرفي
آگهي و تبليغات
هزينه هاي مالي
هزينه هاي ذخيره استهلاك دارائيها
ساير هزينه ها
3.536.775.804 1.669.866.679 1.866.9.9.125 جمع هزينه هاي جاري
1.547.733.422 جمع هزينه هاي انجام شده از محل منابع ملي
5.084.509.226 جمع كل هزينه ها
جدول شماره 1-4 مربوط به عملكرد هزينه اي سال 1379 مي باشد كه از كل هزينه ها
30% مربوط به منابع ملي مي باشد كه جهت اهداف خاصي به مركز تحويل گرديده است. اين اهداف شامل كمك به بازسازي ذخاير و مطالعات اصلاح نژاد و كپور صاحبان و ايجاد تأسيسات حفاظت از ذخاير مي باشد.
جدول شماره 2 ـ 4: عملكرد هزينه بندي مربوط به سال 1380
ارقام به ريال
جمع هزينه توليدي هزينه اداري و تشكيلاتي نام حساب
459.698.112
632.659.286
1.802.103.303
6.800.230
89.967.214
121.373.080
35.962.676
47.846.422
10.187.200
6.542.050
3.981.920
72.245.986
1.396.200
168.020
1.425.667
35.928.171 248.571.289
329.407.306
1.047.401.163
6.800.230
71.493.174
19.279.185
55.600
27.528.192
1.493.000
ـ
235.000
46.354.946
162.800
ـ
ـ
17.992.300 211،126،823
303.251.980
754.702.140
ـ
18.474.040
102.093.895
35.907.076
20.318.230
8.694.200
6.542.050
3.746.920
25.891.040
1.233.400
168.020
1.425.667
17.935.871 حقوق و مزاياي مستخدمين رسمي
حقوق و مزاياي مستخدمين قراردادي
دستمزد و مزاياي كارگران دائم
دستمزد و مزاياي كارگران فصلي
خدمات قراردادي
تعميرات و نگهداري دارائيها
بيمه و عوارض دارائيها
آب و برق و سوخت اماكن
ارتباطات و مخابرات
هزينه هاي رفاهي كاركنان
چاپ و تكثير
لوازم مصرفي
آگهي و تبليغات
هزينه هاي مالي
هزينه هاي ذخيره استهلاك دارائيها
ساير هزينه ها
3.328.285.537 1.816.774.185 1.511.511.352 جمع هزينه هاي جاري
2.408.927.846 جمع هزينه هاي انجام شده از محل منابع ملي
5.737.213.383 جمع كل هزينه ها
از مجموع هزينه هاي فوق 42% متعلق به منابع مالي مي باشد.
جدول شماره 3 ـ 4: عملكرد هزينه اي مربوط به سال 1378
ارقام به ريال
جمع هزينه توليدي هزينه اداري و تشكيلاتي نام حساب
668.571.300
832.107.149
2.264.946.248
125.395.766
101.291.031
41.253.290
70.574.803
5.759.000
255.667.329
20.689.500
2.173.010
453.456.977
3.085.500
337.300
66.248.617
65.252.711
17.086.280 356.955.832
446.357.082
1.317.882.348
103.896.358
54.024.770
826.570
27.944.583
1.446.000
255.590.329
1.440.000
205.300
429.358.047
2.700.000
ـ
ـ
53.897.560
ـ 311.615.468
385.750.067
947.063.900
21.499.408
47.266.261
40.426.720
42.630.220
4.313.000
77.000
19.249.500
1.967.710
24.098.930
385.500
337.300
66.248.617
12.055.151
17.086.280 حقوق و مزاياي مستخدمين رسمي
حقوق و مزاياي مستخدمين قراردادي
دستمزد و مزاياي كارگران دائم
خدمات قراردادي
تعميرات و نگهداري دارائيها
بيمه و عوارض دارائيها
آب و برق و سوخت اماكن
ارتباطات و مخابرات
اجاره محل
هزينه هاي رفاهي كاركنان
چاپ و تكثير
لوازم مصرفي
آگهي و تبليغات
هزينه هاي مالي
هزينه هاي ذخيره استهلاك دارائيها
ساير هزينه ها
مطالبات مشكوك الوصول
4.994.595.811 3.052.524.779 1.942.071.032 جمع هزينه هاي جاري
2.214.000.000 جمع هزينه هاي انجام شده از محل منابع ملي
7.208.595.811 جمع كل هزينه ها
از مجموع هزينه هاي سال 81، معادل 44% مربوط به منابع ملي مي باشد.
چنانچه در جداول فوق نشان داده شده است بخش قابل توجهي از هزينه هاي انجام شده مربوط به اعتبارات تأمين شده از منابع ملي بوده كه طبق آيين نامه هاي نحوه
هزينه كرد منابع ملي مبتني بر طبقه بندي در غالب طرح مواد و پروژه، بوده است و طبقه بندي هزينه ها براساس هزينه ي جاري مقدور نگرديد. لذا بصورت سرجمع در ذيل جدول آورده شده است.
در هزينه هاي مندرج در جداول 3 ساله فوق هزينه هاي پرسنلي بخش عمده اي از كل هزينه ها را به خود اختصاص داده است كه اين نسبت در سال 79 معادل 57% و در سال 80 معادل 50% و در سال 81 معادل 52% مي باشد و مابقي بعنوان هزينه هاي غيرپرسنلي مي باشد. چنين نتيجه گيري مي شود كه عنصر اصلي محرك هزينه ها نيروي انساني مي باشد كه در بخش بعدي (چگونگي انجام هزينه يابي برمبناي فعاليت) بصورت مفصل تر مورد بررسي قرار خواهد گرفت.
روند فعاليتهايي كه منجر به هزينه مي گردد:
از اساسي ترين اصول حسابداري فعاليت تأكيد بر ساختار فعاليتي يك سازمان بجاي غالب سازماني يا اداري رسمي مي باشد.
بهره برداري از منابع طبيعي بدليل دخالت عوامل گوناگون غيرقابل كنترل همواره
پيش بيني روند توليد را با ضريب خطاي بالا دچار مي نمايد و اين كار با افزايش
فنآوري و بهره گيري از تجربه رو به بهبودي مي رود.با اين همه نمي توان ضريب خطا را به صفر رسانيد. ليكن در بخش صنعت توانايي بشر در كنترل عوامل محيطي بيشتر است. مثلاً سازندگان خودرو در پيش بيني توليدات خود با اطمينان بيشتري صحبت
مي كنند تا توليدكنندگان بچه ماهي در مركز مورد تحقيق بنحوي كه در صورت عدم مهاجرت بيش از حد بدليل مساعد بودن شرايط توليدات افزايش مي يابد لذا شناسايي روند فعاليت در تكثير ماهي سفيد تابعي از شرايط محيطي مي باشد. از سوي ديگر با نگرش به هزينه و نسبتهاي آن مي توان نتيجه گيري نمود كه بخش عمده هزينه ها، هزينه هاي ثابت هر دوره مي باشند كه با افزايش و يا كاهش توليدبصورت مختصر تغيير
مي يابد.
چگونگي انجام هزينه يابي برمبناي فعاليت ABC:
در فصل دوم تحقيق چگونگي انجام هزينه يابي برمبناي فعاليت تشريح گرديده است كه مراحل انجام كار را در پنج مرحله انجام داده است. موارد تشريح شده شكلي ايده آل و اصولي از پيشبرد كار مي باشد. اين كار بصورت عملي مانند موارد فصل دوم بشرح زير انجام گرديده است.
تحليل فعاليتها:
با بررسي عملكرد مالي و گزارشات منتشره از سوي كارگاه و با مصاحبه هاي انجام شده با مديران ارشد شيلات و كارگاه، فعاليت اصلي تكثيرو پرورش ماهيان استخواني جهت بازسازي ذخاير ماهيان درياي خزر مي باشد. اين فعاليتها كه شامل تكثير ماهيان و پرورش ماهيان بهمراه پاره اي از پروژه هاي تحقيقاتي كه بصورت مقطعي و بصورت غيرمستمر مي باشد، انجام مي شودكه اين فعاليتها از فعاليتهاي اصلي كارگاه بهمراه هزينه هاي مربوطه از فعاليت اصلي كسر و جدا شده است. در تحليل فعاليتها، فعاليت اصلي تكثير ماهي و پرورش ماهي مي باشد كه بصورت تكثير و پرورش ماهي سفيد و تكثير و پروش ماهي سيم است. در شكل ظاهر كار تكثير و پرورش ماهي يك فعاليت تشخيص داده مي شود. اين در حالي است كه حدود 40% از بچه ماهيان رهاسازي شده از بخش خصوصي خريداري مي شود. لارو بچه ماهيان توليد شده از سوي شيلات به اين بخش تحويل مي گردد. و لاورها پس از پرورش، مجدداُ از ايشان خريداري مي گردد. جدول زير قيمت خريد هر قطعه بچه ماهي رهاسازي شده از بخش خصوصي را نشان مي دهد. ارقام به ريال
1381 1380 1379
35 40 30
با مراجعه به جدول و مطالب فوق تفكيك فعاليتهاي فوق در عين درهم بودن هزينه ها، قابل تفكيك بوده كه اين عمل در مرحله بعد توضيح داده مي شود.
جمع آوري هزينه ها:
مرحله بعد از تحليل فعاليتها اقدام به جمع آوري هزينه بوده است. اطلاعات هزينه اي مربوط به سالهاي 1379 و 1380 و 1381 مي باشد كه شامل حدود 2500 سند بوده كه در دو بخش اعتبارات داخلي و ملي تقسيم و نگهداري مي شده است. جمع آوري
هزينه ها با مراجعه به تراز كل و معين جهت تعيين سقف هزينه آغاز و سپس با اقدام به سندرسي و با كمك از كارشناسان شاغل در كارگاه اعم از مالي و تخصصي به تفكيك هزينه در غالب هزينه هاي پرسنلي و غيرپرسنلي شد. برمبناي فعاليت تكثير و فعاليت پرورش طبقه بندي گرديد.
هزينه هاي پرسنلي:
با عنايت به زمان تكثير و نفرات شاغل در امر تكثير اقدام به استخراج هزينه هاي پرسنلي گرديد كه با استخراج هزينه هاي تكثير و تسهيم هزينه هاي ساير قسمتها كه در امر تكثير مشاركت نمودند مابقي هزينه ها را به بخش پرورش اختصاص داده شد.
هزينه هاي غيرپرسنلي:
بخش عمده هزينه ها كه درصد كمي از كل هزينه ها را نيز به خود اختصاص داده است مربوط به هزينه هاي غيرپرسنلي است. استخراج اطلاعات غيرپرسنلي نيز برمبناي
هزينه هاي مستقيم تكثير و پرورش و هزينه هاي مشترك كه متناسب با فعاليت تسهيم گرديده استخراج و طبقه بندي گرديد. از مشكلات عمده جمع آوري هزينه ها، مشكل دسترسي به اسناد هزينه هاي ملي بوده است كه بدليل اجازه در انجام هزينه تا پايان تيرماه سال بعد دستيابي به آن مقدور نبوده است و اين امر جمع آوري اطلاعات را كه از مراحل اصلي كار بود براي اطلاعات سال 1381 مشكل نمود و موجبات تأخير در تهيه تحقيق گرديد. ضمناً در طبقه بندي هزينه هاي غيرپرسنلي هزينه هاي غيرمرتبط از مجموع هزينه ها كسر و مابقي بعنوان هزينه در فعاليتها گنجانيده شده است. وجود مغايرت در عملكرد و فعاليت ناشي از مورد اخير است.
رديابي هزينه ها تا فعاليت ها:
مرحله سوم چگونگي انجام كار رديابي هزينه ها تا فعاليت ها مي باشد كه شايد از عوامل اصلي محركهاي هزينه مي باشند كه با مراجعه به هزينه ها رابطه مستقيم فعاليت با هزينه معلوم مي گردد و بنحوي كه مثلاً در صورت عدم خريد هيپوفيز جهت فعاليت تكثير اين بخش از كار با مشكل روبرو مي گردد. پس مي توان چنين بيان نمود كه هزينه ها موجبات فعاليت و در مقابل فعاليت ايجاد هزينه نموده است.
ارزيابي اقدامات انجام شده:
اطلاعات طبقه بندي شده هدف اصلي تحقيق را كه موجبات تهيه و استخراج بهاي تمام شده فعاليت تكثير را نشان دهد تأمين نموده است. ليكن زمينه مقايسه آن را با برآورد شيلات كه بصورت مكتوب و مدون فرآهم آورد وجود ندارد. با اين وجود شايد اين تحقيق اولين مكتوب باشد كه اقدام به تعيين بهاي تمام شده هر قطعه لارو توليدي
ماهي سفيد در كارگاه شهيد انصاري رشت نموده است، اگرچه افزايش دقت در تعيين بهاي تعيين شده نيازمند يك كار كارشناسي بلندمدت به همراه تيمي متشكل از تخصصهاي گوناگون به همراه حسابدار فعاليت مي باشد ليكن اطلاعات استخراج شده چون مبناي واقعي دارند لذا از ضريب اطمينان بالايي برخوردارند.
تحليل هزينه ها:
آخرين مرحله انجام هزينه يابي تحليل هزينه ها مي باشد كه در فصل پاياني بصورتي از آن صحبت خواهد گرديد. روند هزينه هاي كارگاه طي 3 سال مورد تحقيق از نظر رشد روندي معقول دارد ليكن توزيع آن در منابع داخلي و ملي با توجه به راهكارهاي قانوني داراي نوسان بوده است.
جداول صفحات بعد بيان كننده اطلاعات گفته شده است كه بصورتي قابل فهم ترسيم گرديده است.
در يك مدل فعاليتي شناسايي محركهاي اصلي هزينه موجبات تسهيل در طراحي مدل دارد بنابراين محركهاي اصلي هزينه به شرح زير مي باشد.
محركهاي اصلي هزينه
فعاليت تكثير فعاليت پرورش
هزينه استقرار در حاشيه رودخانه خريد كود حيواني و شيميايي
خريد غده هيپوفيز(هورمون) خريد غذا جهت بچه ماهي
خريد مولد خريد بچه ماهي از بخش خصوصي
هزينه تسطيح رودخانه اجاره استخر جهت پرورش لارو
محركهاي هزينه فوق صرفاً مربوط به فعاليت خود بوده و هيچگونه دخالتي در فعاليت ديگري ندارد.
محركهاي فرعي هزينه
سوخت، تعمير و نگهداري خودروها، تعمير و نگهداري تأسيسات، لوازم مصرفي اداري، برق، آب و ساير موارد كه جهت پيشبرد كار مورد نياز است.
محركهاي هزينه فوق كه غيرپرسنلي مي باشند به طور مستقيم و غيرمستقيم به فعاليتهاي مربوط وارد گرديده است و محركهاي پرسنلي هريك از فعاليتها به همراه نسبتي از هزينه هاي پرسنلي ساير بخشها كه بعنوان واحدهاي پشتيباني در جداول زير نمايش داده شده است.
جدول شماره 4 ـ 4: هزينه هاي پرسنلي براساس فعاليت سال 1379
جمع نسبت تسهيم
به تكثير پرورش تكثير نوع فعاليت
عنوان هزينه
161.925.866
1.109.605.713
11.966.663
23.168.331
307.231.456
850.955.872
110.521.535
281.944.881
54.265.321 ـ
ـ
20%
10%
5/12%
25%
25%
25%
ـ ـ
1.109.605.713
9.573.331
20.851.499
268.827.524
638.216.904
82.891.152
211.458.661
ـ 161.925.866
ـ
2.393.332
2،316،832
38.403.932
212.738.968
27.630.383
70.486.220
54.265.321 تكثير
پرورش
آزمايشگاه
پمپ خانه
انتظامات
اداري و مالي
فني ومهندسي
ترابري
تعديلات
2.911.585.638 2.341.424.784 570.160.854 جمع
تعديلات مربوط به ذخيره بازخريد سنوات كاركنان مي باشدكه در واحد تكثير حدود
10% از كل پرسنل در آن مشغول بكار مي باشند. از سوي ديگر بدليل منظور نمودن افزايش حقوق در فصل تابستان مبلغ 10.000.000 ريال از سرجمع هزينه هاي سالانه به اين فعاليت تخصيص يافته است.
هزينه هاي پرسنلي فعاليت تكثير در سال 79 مربوط به سه ماه فروردين ـ ارديبهشت و اسفند كه صرفاً فعاليت تكثير را با كمك 27 نفر ماه انجام داده اند، ايجاد گرديده است كه بعنوان هزينه هاي مستقيم دستمزد و مابقي هزينه ها بعنوان پشتيباني مي باشد و بعنوان هزينه هاي پرسنلي غيرمستقيم منظور شده است. بنابراين نسبت تسهيم به تكثير نشان دهنده سهم فعاليت تكثير از كل هزينه هاي پرسنلي سال موردنظر براساس هزينه هاي 3ماهه فوق الذكر مي باشد. نسبت 25% اعلام شده مربوط به واحدهاي اداري و مالي- فني و مهندسي و ترابري متكي برزمان و نسبتهاي آزمايشگاه – پمپ خانه و انتظامات برابر با ميزان مشاركت فعاليتي و زمان فعاليت تكثير مي باشد.
جدول شماره 5 ـ 4: هزينه هاي غيرپرسنلي برحسب منابع تأمين اعتبار براساس فعاليت سال 1379
ارقام به ريال
جمع نسبت تسهيم
به تكثير پرورش تكثير نوع فعاليت
عنوان هزينه
47.657.578
246.936.882
29.198.270
76.866.150
215.847.715
145.800.014
579.874.068
13.125.000
14.563.000
11.695.500
217.371.427
44.763.122
32.130.920
35.036.819
129.528.200 ـ
ـ
30%
50%
20%
ـ
ـ
ـ
50%
60%
80%
50%
30%
20%
50% ـ
246.936.882
20.438.789
38.433.075
172.678.172
ـ
579.874.068
13.125.000
7.281.500
4.678.200
43.474.286
22.381.561
22.491.644
28.029.456
.64.764.100 47.657.578
ـ
8.759.481
38.433.075
43.169.543
145.800.014
ـ
ـ
7.281.500
7.017.300
173.897.141
22.381.561
9.639.276
7.007.363
64.764.100 منابع داخلي: تكثير
پرورش
سوخت
تعمير و نگهداري خودروها
هزينه هاي عمومي
منابع ملي: تكثير
پرورش
آب
برق
تأسيسات
كارگران فصلي
كرايه حمل و مأموريت
سوخت
هزينه هاي عمومي
تعمير و نگهداري خودروها
1.840.394.665 1.264.586.733 575.807.932 جمع
جداول فوق نشان دهنده هزينه هاي پرسنلي و غيرپرسنلي فعاليتهاي تكثير و پرورش مي باشد كه هركدام شامل هزينه هاي مستقيم و غيرمستقيم است ولي در كل با تركيب هزينه هاي جدول زير ايجاد مي گردد كه هزينه هاي سالانه هرفعاليت را جهت استخراج بهاي هرواحد از توليد نشان خواهد داد.
جدول شماره 6-4 : هزينه ها براساس نوع فعاليت در سال 1379
ارقام به ريال
جمع نسبت به كل پرورش تكثير نوع فعاليت
2،91138،585،638 2/61% 2،341،424،784 570،160،854 پرسنلي
1،840،394،665 8/38% 1،264،586،733 575،807،932 غيرپرسنلي
4،751،980،303 3،606،011،517 1،145،968،786 جمع
نسبت هزينه هاي تكثير به كل در سال 79 بالغ بر 1/24% مي باشد كه اين نسبت
در صورت تبديل زماني نيز معقول بنظرمي رسد. ليكن حدود فعاليت تكثير درمركز
از سال را تحت شعاع قرار مي دهد. با اين وجود هزينه ها در صورت تبديل مغايرتي معادل 9/0% را در پي و هزينه اي معادل 42.026.289 ريال را به واحد تكثير تحميل خواهد نمود.
بهاي تمام شده هر قطعه لارو استحصالي
بهاي تمام شده هر قطعه بچه ماهي رها شده 45=
بهاي تمام شده هر قطعه بچه ماهي رهاسازي شده در سال 79 53=45+8
جداول فوق نشان دهنده هزينه هاي پرسنلي و غير پرسنلي فعاليتهاي تكثير و پرورش مي باشد كه هر كدام شامل هزينه هاي مستقيم و غير مستقيم مي باشند ولي در كل با تركيب هزينه ها جدول زير ايجاد مي گردد كه هزينه هاي سالانه هر فعاليت را جهت استخراج بهاي تمام شده هر واحد از توليد را نشان خواهد داد.
