دانلود مقاله اصول رنگ آمیزی در نقشۀ فرش

بخشی از مقاله

اصول رنگ آمیزی در نقشۀ فرش

اصول رنگ آمیزی در نقشه فرش

مقدمه
از روزگاران گذشته تا کنون، فرش ایرانی آیینه تمام نمایی فرهنگ و هنر اصیل ایران بوده است این هنر و صنعت با همه زیبائیها و ظرافت طرح، بافت و رنگ، انچنان در عرصه جهانی شناخته شده دارای اعتبار است که هم به عنوان سمبل هنر ایران شناخته شده و هم اولین کالای صادراتی غیر نفتی کشور به شمار می رود. برای حفظ این موقعیت و ارتقاء آن باید دست اندرکاران تولید فرش به موارد اساسی تولید توجه نمایند. می دانیم که مهمترین عوامل تولید فرش عبارتند از:

طراح، نقشه کش، بافنده و پرداختکار است که باید همگی در یک تلاش با هدف و با برنامه و با یک مدیریت قوی کار تولید فرش را انجام دهند از جمله مهمترین مراحل تولید فرش که جنبه زیر بنایی دارد مرحله نقشه کشی است . زیرا اغلب بافنده ها، هنر خلاقیت خود را با استفاده از نقشه های اصیل، زیبا و بدون عیب به نمایش می گذارند.

بنابراین هنر نقشه کشی دارای جایگاه پیژه ای در فرایند تولید فرش است. در تولید فرش کار یک نقاش به همان اندازه مهم و کلیدی است که نحوه صحیح بافتن یک بافنده از روی نقشه.
اگر نقاش اصول نقشه کشی را به طور صحیح برروی طرح اولیه خوب پیاده کند چنانچه طرح نقشه نیز ایرادهایی داشته باشد با تلاش و هنر نمایی نقاش،

آن ایراد ها به چشم نخواهد آمد. البته عکس این کار نیز صادق است. یک نقاش باید به کارش تسلط و مهارت کافی داشته و بروی طرحهای اصیل کار کند. او باید به طرح فرش مکان بافت و سنتهای رایج منطقه و ... آشنایی و شناخت و دقت کافی داشته باشد. در حقیقت دانش کافی داشته باشد. دقت و مهارت در طراحی و نقشه کشی فرش از ارکان اصلی تولید فرش با کیفیت بالا و اصیل به شمار می رود.

اهمیت رنگ آمیزی در فرش
یکی از اساسی ترین و مهمترین رشته های رایج در کار تولید فرش، رنگ آمیزی و نقطه چینی فرش است.
یک نقاش فرش که در امر رنگ زنی و کار پخش رنگ فعالیت می کند نه تنها باید با کل ریزه کاریهای موجود در این رشته آشنا باشد.

بلکه در خصوص شناخت رنگها و هماهنگی رنگها( هارمونی رنگ) و کنتراست رنگ( تضاد)
و ویژگیهای موجود در رابطه بین رنگها مانند رنگهای مکمل، رنگهای سرد، رنگهای گرم و غیره اطلاعات کافی و لازم داشته باشد.

نقاش فرش، طرح آماده شده توسط طراح را برروی کاغذهای شطرنجی که دارای رجشمار مطابق با رجشمار های طرح اصلی است پیاده می کند. او با استفشاده از رنگهای مخصوص و آماده و با بکار گیری تجربه و ذوق و سلیقه هنری و کارایی خویش به رنگ زدن گلها و نقشه ها پرداخته و در پایان کار نقطه چینی را انجام می دهد.

اگر در انتخاب و پخش رنگها بی دقتی و سهل انگاری شود و یا نقاش در این زمینه تجربه کافی نداشته باشد رنگهای بکار رفته در فرش از تطابق و هماهنگی برخوردار نخواهد بود. همچنین اگر کار نقطه چینی با اصول لازم ان جام نشود کل مسائل فوق دست به دست هم داده و در نتیجه فرش بافته شده فرش مطلوب و خوبی نخواهد بود و بیننده فرش با کمی دقت و دید تخصصی به عیوب کار پی می برد.

همچنی شایسته است که نقاش با بافت فرش نیز آشنا بوده تجربه هایی داشته باشد زیرا در آن صورت هنگام پخش رنگ، به راحتی رنگها را در کنار هم قرارداده و بیشتر به فرشی که بافته خواهد شد فکر خواهد کرد تا به آفریدن یک تابلوی هنری
بدیهی است رنگ آمیزی نقشه فرش در اقتصاد و بازرگانی و پیشبرد تولید فرش نقش بسزایی دارد و از دو جنبه دارای اهمیت است. 1- بعد هنری 2- بعد صنعتی و بازرگانی . د راین میان آنچه که اهمیت دارد بعد هنری فرش است که آن هم عمدتاً به نقشه و رنگ آمیزی مربوط می شود.

نقشه فرش به مجموعه ای از طرح، رنگ و نقطه گذاری گفته می شود که با استفاده از آن فرش با دقت بافته می شود در تولید یک فرش کلیه ویژگیهای بافت رنگ آمیزی، محاسبات دار؟؟ و مقدار مواد اولیه بر اساس نقشه فرش محاسبه و پی ریزی می شود مسأله رنگ امیزی و نقطه نیز از ارکان نقشه کشی فرش است. پسند اولیه مردم در خرید فرش، همواره بر اساس نقشه و رنگ صورت می گیرد.

یک فرش خوب، علاوه بر کیفیت بافت باید از یک طرح زیبا، متناسب و هماهنگ و مهمتر از آن

چند نكته مهم:
در هنگام رنگ كردن گلهاي نقشه كه به آن اصطلاحاً پخش رنگ مي‌گويند، بايد به نكات زير توجه شود:
1-عدم استفاده از رنگ زمينه براي رنگ نمودن و نقطه كردن گلهاي خارج(منظور از گلهاي خارج بيرون گل مي‌باشد كه با زمينه تداخل مي‌يابد.)
2-رعايت نمودن تقسيم بندي رنگها در سطح نقشه تا كار به صورت يكدست و كامل درآيد.
3-ابتدا گلهاي اصلي و سپس گلهاي ديگر نقشه رنگ زده شود. شايان ذكر است كه حتي انتخاب رنگ گلهاي اصلي نيز بايد قبل از گلهاي ديگر صورت بگيرد.

4-در انتخاب رنگ به طور كلي و نيز در هنگام انتخاب رنگ براي گل يا نقشهاي ديگر و گذاشتن رنگها در كنار هم و همچنين انتخاب رنگ براي نقطه ها بايد دقت كافي به عمل آيد.
5-به علت مختلف بودن رنگ زمينه فرشها(سرمه اي، كرم، مسي و...) انتخاب رنگ گلها و نقشها بايد بر اساس رعايت رنگ زمينه صورت بگيرد.

6-اگر نقشه فرش داراي طرح پرگل و شلوغي است، بايد دقت نمود كه تركيب و تقسيم بندي ذهني گلها قبل از رنگ كردن صورت پذيرد. بدين ترتيب كه در تعدادي از گلها بايد از رنگهاي محو استفاده شود تا گلها محكمتر به چشم آيند و در تعدادي ديگر از گلها، نيز مي‌توان از رنگهاي مجاز ديگر استفاده نمود.

مثال:ممكن است طرح نقشه، طرح شلوغي پر از گل رذنگ و گلهاي شاه عباسي باشد. در اين صورت مي‌توان با به كارگيري رنگهايمختلف گل فرنگ و گلهاي شاه عباسي را تا حدودي از هم جدا كرد. يعني با انتخاب رنگ هاي گرم براي گل فرنگها و رنگهاي سرد براي گلهاي ديگر اقدام به پخش رنگ نمود.

همچنان كه قبلاً توضيح داده شد، نبايد رنگهاي سرد يا رنگهاي گرم را در گوشه اي از نقشه متمركز كرد. بايد با اتخاذ تدابيري اين رنگها را در سراسر نقشه پخش كرده و با استفاده از خواص كنتراست رنگها، آنها را در كنار هم قرار داد.

آشنايي و شناخت رنگها
دايره رنگ يا حلقه رنگ
از طريق شناسايي طرح رنگ و دايره رنگ، دوازده رنگ را از رنگهاي اصلي يا اوليه، زرد، قرمز، آبي مي‌سازند. يك شخص با ديد عادي مي‌تواند رنگ قرمزي را تمييز دهد كه نه مايل به آبي است و نه مايل به زرد، رنگ زردي را تميز مي‌دهد كه نه مايل به سبز است و نه متمايل به قرمز.

براي آزمايش رنگ بايد آن را روي زمينه خاكستري مشاهده كرد. اين رنگها را در يك مثلث متساوي‌الاضلاع چنان قرار مي‌دهند كه زرد در بالا قرمز، در قسمت پايين چپ و آبي در قسمت پايين راست قرار بگيرد.

رنگهاي ثانويه به شرح زير مي‌باشد:
زرد+قرمز= نارنجي
زرد+آبي=سبز
قرمز+آبي=بنفش
اين سه رنگ ثانويه بايد بسيار با دقت مخلوط شوند. هيچكدام از آنها نبايد به سوي هيچ يك از اجزاء تركيبي ميل كنند. با اين ترتيب ملاحظه مي‌كنيد كه به دست آوردن رنگهاي ثانويه از طريق اختلاط رنگها كار ساده اي نيست. به طور مثال نه خيلي زرد باشد و نه خيلي قرمز.بنفش نه خيلي قرمز و نه خيلي آبي و سبز نيز نبايد نه خيلي زرد باشد و نه خيلي آبي باشد. حال با شعاعي مناسب، در خارج دايره اول، دايره ديگري رسم كرده و فضاي حاصله بين دو دايره را متناسب با رنگ اوليه (اصلي) و رنگ ثانويه چنان رنگ مي‌كنند كه بين هر دو رنگ، يك قسمت رنگ نشده باقي بماند.

رنگهاي مكمل
هنگامي‌دو رنگ مكمل خوانده مي‌شوند كه اگر ما آن دو را با هم مخلوط كنيم، رنگ حاصله از اين تركيب، خاكستري(بي فام) باشد. از نظر فيزيكي اگر ما دو نور مكمل را با هم مخلوط كنيم نور حاصله از اين دو رنگ مكمل سفيد خواهد بود. دو رنگ مكمل همان طوري كه از اسم آن پيداست يكديگر را كامل مي‌كنند و در مجاورت با يكديگر هر كدام باعث تحريك ديگري مي‌شود.

اما به محض اينكه دو رنگ مكمل باهم مخلوط شوند اين خاصيت از بين مي‌رود و دو رنگ مكمل به يك خاكستري تبديل مي‌شود كه رنگ خنثي بوده و خاصيتي ندارد. رنگهاي مكمل در دايره رنگها، در امتداد قطر دايره و روبروي يكديگر قرار دارند.

نمونه رنگهاي مكمل به شرح زير است:
زرد مكمل بنفش، آبي مكمل نارنجي، قرمز مكمل سبز.
خصوصيات رنگهاي مكمل:
رنگهاي مكمل خصوصيات ويژه خود را دارند كه قسمتي از آن خصوصيات به شرح زير است:
رنگ زرد نه تنها مكمل بنفش است، بلكه دربردارنده نهايت تضاد روشني و تاريكي در دايره رنگ نيز هست رنگهاي قرمز-نارنجي و آبي-سبز، از زوج رنگهاي مكمل هستند. همچنين اين دو رنگ دربردارنده نهايت سردي و گرمي‌نيز مي‌باشد.

رنگهاي قرمز و سبز نيز مكمل يكديگر هستند، ولي از نظر درخشندگي داراي همان توازن مي‌باشند يعني هم وزن هستند.
كنتراست رنگ
وقتي از كنتراست رنگها صحبت مي‌شود، منظور وجود روابط و تأثيراتي است كه هم تمايز ميان رنگها و هم تأثيرات متقابل ميان آنها را از نظر بصري مورد توجه و مقايسه قرار مي‌دهد. به اين ترتيب وجود كنتراست ميان رنگها صرفاً به معناي وجود تضاد ميان آنها نيست بلكه بررسي روابط و مقايسه ميان آنها است.

به عنوان مثال وقتي از سياه و سفيد به عنوان نهايت كنتراست روشني-تيرگي نام برده مي‌شود، مقايسه اي بر اساس مفهوم تيرگي و روشني ميان آنها صورت گرفته است.

هنگاميكه درخشندگي هاي رنگ دستخوش تغييرات گوناگوني شود، كنتراست رنگ ارزش و مفهومي‌متعدد و كاملاً جديد پيدا مي‌كند. به همين نحو نسبتهاي مكملي از رنگهاي زرد، قرمز و آبي نيز مي‌توانند دچار تغيير شوند.

همان طور كه مي‌دانيد، سفيذ موجب تضعيف و درخشش و فروزندگي رنگهاي مجاور مي‌شود و آنها را تار مي‌سازد و رنگ سياه موجب مي‌گردد كه رنگهاي مجاور روشن تر به نظر آيند. به همين دليل رنگهاي سفيد و سياه مي‌توانند عناصر نيرومندي در كل تشكيلات رنگ به شمار آيند.

كنتراست تيرگي و روشنايي
تأثيراتي كه كنتراست تيرگي-روشني رنگ روي روابط ميان رنگها و روي مخاطبين يك اثر هنري مي‌گذارد، پس از كنتراست ته رنگ از اهميتي ويژه برخوردار است. بخش قابل توجهي از موفقيت آثار هنرمندان نقاش در طول تاريخ هنر در ارتباط با چگونگي استفاده از كنتراست تيرگي- روشني است. شايد اهميت و گستردگي توجه به اين نوع كنتراست به اين دليل است

كه تيرگي و روشني نقش بسيار عميقي در زندگي انسان و ديدن اشياء و رنگ آن ها دارد و همان گونه كه قبلا نيز اشاره شد تيرگي و روشني يكي از وجوه متمايز كننده رنگها و شكل ها از يكديگر است. همچنان كه درك بصري از برجستگي و فرورفتگي و دوري و نزديكي اشياء نيز با توجه به ميزان تيرگي و روشني آنها ميسر مي‌شود.

اگر تصور شود كه رنگ ها ميان دو قطب تيره و روشن سياه و سفيد قرار گرفته اندو هر رنگي از تيرگي مخصوص برخوردار است ، آنگاه اهميت تيرگي و روشني از نظر بصري بيشتر درخواهيم يافت.
ميزان تيرگي هر رنگ را مي‌توان بطور مناسب با يك درجه از خاكستري بي فام(خاكستير حاصل از تيرگي سياه و سفيد نشان داد.)

كنتراست سرد و گرم
كنتراست سرد و گرم بر پايه احساسي دروني از ديدن رنگها بوجود مي‌آيد. البته احساس سردي يا گرمي‌مربوط به حس لامسه است و شايد خيلي عجيب به نظر مي‌رسد كه ما از طريق حس بينائي و يا ديدن رنگها ان را احساس مي‌كنيم، اما واقعيت اين است كه رنگها به طور مستقيم و توسط حس بينائي بر همه وجود ما تأثير مي‌گذارند. واقعيت رنگ چيزي است كه از طريق احساس بينائي تأثيرات عميقي بر روان و جسم موجودات مي‌گذارد.

آنچنان كه اتين در كتاب رنگ خود نقل كرده است، يك دسته از اسبها پس از انجام مسابقه در اصطبلي كه به رنگ آبي رنگ آميزي شده بود به سرعت آرامش خود را بازيافته اند. در حاليكه در اصطبلي كه به رنگ قرمز رنگ آميزي شده بود دسته اي ديگر از اسبها تا مدتي بي قرار و نا آرام بوده اند، در اصطبل آبي رنگ هيچ مگسي مشاهده نمي‌شود ولي در اصطبل قرمز رنگ تعدادي مگس جمع شده بود.

مي‌توان قرمز- نارنجي را به عنوان پر حرارت ترين رنگ و رنگ سبز-آبي را سردترين رنگ احساس كرد. در هر حال بر اساس دايره رنگ با يك خط قطري كه از سبز- زرد به قرمز- بنفش امتداد مي‌يابد مي‌توان يك حد تقريبي را ميان رنگهاي گرم در سمت راست دايره و رنگهاي سرد در سمت چپ دايره تصور كرد.

كنتراست كيفيت
در اينجا منظور از كيفيت حالت خلوص و اشباع رنگ است. وقتي كه يك رنگ خالص دركنار رنگهاي ناخالص كه با سياه و يا با مكمل خود مخلوط شده اند قرار مي‌گيرد، كنتراست كيفيت رنگ ايجاد مي‌شود. به محض اينكه يك رنگ با سياه تيره و يا سفيد روشن شودو يا با خاكستري يا مكمل خود مخلوط شود از حالت خلوص خارج شده و درخشش رنگين خود را از دست مي‌دهد

و كدر مي‌شود.
درجه كدر بودن و ناخالصي اين رنگها زماني بيشتر ديده مي‌شود كه در كنار رنگهاي خالص قرار مي‌گيرد. به همين نسبت نيز درخشش و درجه خلوص يك رنگ زماني بيشتر جلوه گر مي‌شود كه در مجاور رنگهاي ناخالصي كه با سياه، سفيد، خاكستري و يا رنگ مكمل خود شكسته شده اند، قرار گيرد.

در هنرهاي بصري از رنگ استفاده مي‌شود، با بهره گرفتن از كنتراست كيفيت، اوج درخشش رنگها به نمايش گذاشته مي‌شود. كنتراست كيفيت در همه مواردي كه به كارگيري رنگ با درخشش تمام مورد نياز است مي‌تواند مورد توجه قرار گيرد، زيرا رنگ در اين حالت بيشترين جذابيت را پيدا خواهد كرد.

كنتراست وسعت
كنتراست وسعت، سطوح مستلزم و متناسب بين دو يا چند قسمت(سطح) از رنگهاست. اين تضاد بين كمي‌و زيادي، يابزرگي و كوچكي است. بايد تناسب مقداري يك يا چند رنگ را مورد مطالعه قرار دهيم تا اين رنگها در حالت موازنه و تعادل مناسبي در كنار هم بنشينند كه هيچكدام نسبت به ديگري نداشته باشد.

هارموني رنگها
وقتي مردم از هارموني يا همگاني رنگ سخن مي‌گويند، آنان اثرات دو يا چند رنگ را ارزيابي مي‌كنند. مشاهدات و تجربيات روي تركيب ذهني رنگ نشان مي‌دهد كه قضاوت افراد درباره هماهنگي رنگها متفاوت است تركيبي از رنگ در نزد افراد عمومي، زماني هماهنگي يا هارموني، ناميده مي‌شود كه از رنگهاي متفاوت با سايه هاي يكسان ايجاد شده باشد.

اين به اصطلاح هماهنگي، گرد هم آمدن رنگهايي است كه بدون كنتراستهاي تند با هم تلاقي مي‌كنند. چنين قضاوتهايي حد شباهت فردي هستند و فاقد نيروي كيفيت مي‌باشند. مفهوم هماهنگي رنگ بايد از حيطه نظريات ذهني خارج و به مبادي عيني منتقل شود. هارموني دلالت برتوازن و تقارن نيروها مي‌كند.

ابزار و تجهيزات
وسايل كار مورد نياز در كار نقاشي نقشه فرش مورد بررسي قرار مي‌گيرد. منظور از وسايل كار، مجموعه اي از آلات و ادوات مختلفي است كه براي جهت توليد نقشه هاي فرش از ابتدا تا انتهاي كار يعني تا زمان تحويل نقشه كامل يك فرش مورد استفاده مي‌باشد. اين وسائل عبارتند از:

1-طرح اصلي 2-ميز تحرير 3-ميز مخصوص كپي 4-كاغذ شطرنجي 5-مداد
6-مدادپاك كن 7-مداد تراش 8-قلم مو در اندازه هاي مختلف 9-پياله ياكاسه كوچك 10-رنگ ساب
11-رنگ اُكر 12-شيشه قلم شور 13-قيچي 14-سنجاق ته گرد 15-كاغذ كپي
16-پودر سينكا 17-صمغ 18-دستمال كاغذي

«طرح اصلي»
منظور از طرح اصلي همان نقشه اوليه است كه توسط طراح و با استفاده از مواد معمولي طراحي شده و بدون رنگ توضيح و علامتي درباره ريزه كاريهاي آن ، جهت نگ آميزي به رنگ زن يا نقطه چين تحويل داده مي‌شود. پس از تهيه طرح اوليه بقيه كارها توسط نقاش فرش صورت مي‌گيرد . اما شايان ذكر است كه چون موضوع اين جزوه مباني رنگ در نقشه فرش مي‌باشد به همين علت از توضيح و شرح بيشتر درم ورد طرح اوليه فرش صرفنظر مي‌كنيم.
«ميز تحرير»
كليه كارهاي رنگ آميزي و نقطه چيني نقشه فرش بر روي ميز تحرير انجام مي‌شود. سطح ميز تحرير بايد بزرگ و مناسب براي كار كار آميزي باشد. به طوري كه بتوان هم نقشه را بر روي آن پهن كرد و هم وسايل كار را روي ميز چيد. بنابراين مساحت سطح ميز باعث مي‌شود كه كار به آساني انجام گيرد و از انباشته شدن وسايل بر روي هم نيز جلوگيري شود.

وجود چراغ مطالعه بر روي ميز ضروري است.
«ميز مخصوص كپي»
اين ميز، همانند ميز تحريري است كه چگونگي آن شرح داده شد. تفاوت اين ميز در اين است كه سطح آن شيشه اي بوده و زير شيشه ، لامپ يا لامپهايي (ترجيحا لامپ هاي مهتابي) تعبيه شده است كه هنگام كپي برداري مورد استفاده قرار مي‌گيرد.

«كاغذ شطرنجي»
كاغذ شطرنجي يا كاغذ نقشه يا كاغذ موتيف نوعي كاغذ چاپي است كه نقشه و فرش بر روي آن رسم مي‌شود . كاغذ شطرنجي جدول بندي شده و به مربعهاي مساوي تقسيم شده است. هر مربع بزرگ به 10 مربع كوچك ديگر نيز تقسيم شده است كه ده خانه مربعي طولي و ده خانه مربعي عرضي را تشكيل داده اند. در واقع مربعهاي كوچك هر كدام نمايشگر يك گره در بافت فرش محسوب مي‌شود. كاغذهاي شطرنجي به دو دسته تقسيم مي‌شوند:

1- كاغذهاي نقشه فارسي بافت يا همان روش چله كشي و گره فارسي
2- كاغذهاي نقشه تركي بافت يا همان روش چله كشي و گره تركي
تفاوت اين دو كاغذ در اين است كه با توجه به مقياسي كه در آذربايجان معمول است. ذرع 112 سانتي متر محاسبه مي‌شود و اين اندازه شامل 16 گره 7 سانتي متري است و تعداد گره در هر 7 سانت متر رج قالي به حسا مي‌آيذ . ولي درمقياس مناطق فارسي باف، با توجه به اينكه هر ذرع 104 سانتي متر محاسبه مي‌شود بنابراين اندازه هر گره 5/6 سانتي متر و در هر ذرع 16 گره وجود دارد و تعداد گره در هر 5/6 سانتي‌متر رج قالي محسوب مي‌شود.

«صمغ»
صمغ ماده اي است به صورت پودر كه در كار نقاشي نقشه هاي فرش مورد استفاده نقاشان قرار مي‌گيرد. از صمغ جهت چسبندگي رنگ در محل مورد نظر به خصوص در نقطه گذاري استفاده مي‌كنند . زيرا در اكثر رنگها پس از نقطه گذاري از محل نقطه ريخته و نظم نقشه به هم مي‌خورد. در صورت استفاده از صمغ چسبندگي لازم ايجاد شده و از ريختن و پخش شدن رنگها جلوگيري مي‌شود.

صمغها از درختان مختلفي تهيه شده و براي مصرف در انواع و اقسام مختلف در بازار عرضه مي‌شوند. البته صمغ نه تنها براي استفاده در رنگهاي مورد مصرف نقشه فرش به كار مي‌رود بلكه موارد استفاده ديگر نيز دارد. بهترين نوع صمغ كه مي‌تواند در كار نقاشي و نقطه زني فرش مورد استفاده قرار مي‌گيرد صمغ درخت انبه است.

«آماده سازي صمغ براي اضافه كردن به رنگ »
اگر صمغ به صورت بلورهاي كوچك باشد براي استفاده نياز به خيس كردن، شستن و صاف كردن دارد. در اين صورت بلورها را حداقل به مدت 24 ساعت با مقداري آب خيس كرده ضمن شستشوي ان مواد زايد را بوسيله صافي از صمغ جدا مي‌كنند. سپس مايع يكدست و صاف باقي مانده را به رنگ اضافه مي‌كنند. شايان ذكر است كه محلول آماده صمغ در بازار موجود است كه در اين صورت ديگر نيازي به طي مراحل ذكر شده نيست.

«رنگهاي مورد استفاده در فرش»
در بافت يك فرش، در مناطق مختلف از رنگهاي مختلفي استفاده مي‌شود. چنانچه قبلا نيز توضيح داده شد. در فرش اصفهان حداكثر از 30 رنگ و يا در در فرش نائين حداكثر از 16 رنگ استفاده مي‌شود. همچنين در فرش تبريز تا 80 رنگ نيز ممكن است

مورد استفاده قرار گيرد. اين در حالي است كه در بافت بعضي فرشها تابلويي 800 و گاه چند هزار از نوع رنگ تركيبي به كار برده مي‌شود. از آنجايي كه انتخاب رنگ و طرحهاي قالي توسط نقاش صورت مي‌گيرد لازم است با نام رنگهاي مصطلح در صنعت قاليبافي و طرز ساخت آنها آشنا شويد.