بخشی از مقاله
چکیده:
کشتی ها چه در هنگام دریانوردی و چه در زمان تخلیه و بارگیری در بندر، در معرض خطرات و خسارات ناشی از جابه جایی کالا - تخلیه و بارگیری - آب و هوا و رطوبت قرار دارند و یا این که از ناحیه آب شور دریا، خزه ها و جلبک ها وحیوانات ریز دریایی صدمه می بینند.صدمات ناشی از استهلاک را می توان با اقدامات و پیش بینی های احتیاطی تقلیل داد، همچنین در مواقع لزوم، با تعویض و مرمّت قسمت های آسیب دیده می توان نسبت به رفع عیب اقدام کرد. اما خسارات ناشی از عوامل طبیعی را فقط با اقدامات حفاظتی مستمر می توان تقلیل داده و از آنها جلوگیری کرد .تأثیر موجودات خیلی ریز آبی که فقط در آب های شور دریا به وقوع می پیوندد، عموماً باعث چسبیدن خزه ها و صدف های دریایی به سطوح مختلف بدنه زیرآبی شده، به تدریج از سرعت کشتی کاسته، موجب خوردگی و فرسودگی سطوح فلزی می شود.
کلمات کلیدی: کشتی، صدمات ناشی از جابجایی کالا، رنگکاری کشتیها، خصوصیات شیمیایی آب شور دریا،پوششهای نانویی در حوزه رنگ و رزین
مقدمه:
خصوصیات شیمیایی آب شور دریا به گونه ای است که در هنگام تماس با فلزات موجب تجزیه آنها می شود و زمانی که دو فلز ناهمگون در آب دریا قرار می گیرند یک جریان تجزیه شیمیایی از فلزات قوی تر به طرف ضعیف تر به وقوع می پیوندد .اقدام حفاظتی در این مورد، گالوانیزه کردن - پوشش ضدجریان شیمیایی دادن - بعضی از سطوح فلزی در زیر خط آب کشتی و یا روی عرشه است که بیشتر در قسمت های تیغه سکان1 شافت، پروانه و مبادی ورود و خروج آب دریا به کشتی صورت می گیرد. جنس رنگ و نحوه مخلوط کردن رنگ ها: رنگعمدتاً از دو ماده مادّه: رنگی 2 و محلول های چسبنده 3خود شامل چندین نوع مواد مختلف مایع شکل دیگر است» محلول چسبنده … تشکیل می شود.
مادّه- رنگی:
ماده رنگی در حقیقت همان ذرات بسیار کوچک است که به صورت جامد محلول بوده، پس از این که رنگ به سطحی زده شد؛ و خشک گردید می توان آن را دید و لمس کرد.موادّ رنگی سازنده رنگعموماً عبارتند از :سرب سفید 4، اکسیدروی 5 و یا سرب قرمز6 - محلول چسبنده رنگ :محلول چسنده رنگ که به صورت مایع است به عنوان عامل چسبنده بین ذرات رنگی جامد عمل می کند، همچنین باعث چسبیدن این ذرات رنگی به سطح یک جسم می شود.محلول های چسبنده موجود در یک رنگ خود از چندین ماده رنگی مایع شکل دیگر تشکیل می شود که مهم ترین آنها به شرح زیر است:
1 ترکیبات روغن و آب
2 مواد روغنی خشک کننده
3 وارنیش ها
4 محلول های سلولزی
5محلول هایخاصّ طبیعی یا مصنوعی
6محلول های قیری
ترکیبات مختلف محلول چسبنده رنگ نقش های مختلفی را در رنگ آمیزی به عهده دارند به این معنی که بعضی از آنها خصوصیت ضد نفوذ آب بودن را در رنگ پدید می آورند و بعضی دیگر رنگ را در مقابل مواد شیمیایی موجود در فضا و محیط مقاوم می نمایند ضمن اینکه بعضی دیگر از مواد ترکیب شده در محلول های رنگ ممکن است فقط به منظور خشک شدن سریع تر رنگ به کار رفته باشند.
مخلوط کردن رنگ ها
در رنگ آمیزی قسمت های مختلف داخل و خارج کشتی و همچنین لوازم و وسایل موجود در آن ضرورت دارد یک ملوان مجرب رنگ های اصلی و ترکیبات حاصل از آنها را به خوبی بشناسد. از نظر طبقه بندی سه نوع رنگ اصلی قرمز، آبی و زرد به عنوان رنگ های حقیقی و اصلی و پایه وجود داشته، کلیه رنگ های دیگر را می توان با ترکیب دو رنگ اصلی به نسبت های مختلف به دست آورد .به عنوان مثال رنگ های فرعی زیر از ترکیب نسبت های مختلفی از رنگ های اصلی و فرعی به دست می آیند:
.1 از ترکیب دو رنگ زرد و آبی به نسبت مساوی رنگ سبز به دست می آید.
2 .از ترکیب سه قسمت رنگ قرمز و یک قسمت رنگ زرد، رنگ نارنجی متمایل به قرمز به دست می آید.
3 .از ترکیب دو رنگ قرمز و سبز به نسبت مساوی رنگ بنفش به دست می آید.
4. از مخلوط کردن سه قسمت رنگ قرمز و یک قسمت رنگ آبی، رنگکِرم به دست می آید. 5 از ترکیب دو رنگ قرمز و زرد به نسبت یک و سه با هم، رنگ نارنجی متمایل به زرد به دست می آید.
کاربردهای فناوری نانو در حوزه رنگ، رزین، پوششهای صنعتی و کامپوزیت
توسعه رنگهای مبتنی بر فناوری نانو در سالهای اخیر دریچههای جدیدی را به روی صنایع متقاضی رنگهای پیشرفته گشوده است. برخی از محصولات متنوع در این زمینه عبارتند از:
-1رنگ ترافیکی
نانو رنگهای ترافیکی به دو دسته رنگهای ترافیکی تک جزئی و رنگهای ترافیکی دو جزئی تقسیم میشوند. نانو رنگهای ترافیکی تک جزئی محصولات پایه حلال بوده و با استفاده از ماشینآلات و تجهیزات بهروز دنیا تولید و ارائه میشوند.
-2رنگ خودتمیزشونده
رنگهای خودتمیزشونده دستهای از نانوپوششهای محافطتی هستند که به منظور افزایش دوام، کاهش هزینهها و کاهش زمان مورد نیاز برای نگهداری از تجهیزات، بسیار مورد توجه قرار گرفتهاند. نانو رنگهای خودتمیزشونده کیفیت ظاهری سطح را تغییر نمیدهند، کاملا شفاف بوده و قابل استفاده بر روی سطوح داخلی و خارجی سازهها هستند. در این رنگها آلایندهها یا دیگر مواد خارجی، چسبندگی بسیار ضعیفی به سطح رنگ دارند، بنابراین به آسانی به وسیلهعوامل طبیعی مانند باد و بارانیا با تمیز کردن سطح، زدوده میشوند.
-3 رنگ ترکتزیینی
رنگهای ترکزا با کیفیتی فوقالعاده بالا در دو سیستم هواخشک و کورهای طراحی میشوند. این محصول قابلیت اجرا بر روی همه سطوح از نظر جنس و شکل را دارا بوده و ملاحظات آمادهسازی سطح برای آن بسیار ساده است.
-4 رنگ عایق حرارتی
اتلاف حرارتی در اجسام و مواد به کار رفته در صنایع گوناگون همچون صنایع کشتیسازی، صنایع نفت، گاز و پتروشیمی بسیار حائز اهمیت بوده و اگر به موقع مورد توجه قرار نگیرد، میتواند باعث ایجاد زیانها و خطرات جبران ناپذیری از نظر اقتصادی، میزان مصرف انرژی و همچنین زیست محیطی شود.
-5نانو امولسیون ایجادکننده پوشش آبگریز
نفوذ آب و مواد مخرب محلول در آب به درون سطوح به مرور منجر به تخریب آنها خواهد شد. به منظور جلوگیری از این مشکل نانوامولسیونهایی بر پایه مواد نانومتری سیلان /سیلوکسان توسعه داده شدهاند. این مواد با ایجاد یک لایه نفوذی بیرنگ تنها جلوی نفوذ آب و مواد محلول به درون سطح را میگیرند و از طرفی با جلوگیری از بسته شدن حفرات مویین، قابلیت تنفس سطح را مختل نمیکنند.
تقسیم بندی کشتی ها از نظر رنگ آمیزی
کشتی ها را می توان از لحاظ رنگ آمیزی به پنج نوع تقسیم کرد:
1 کشتی های چوبی :این کشتی ها و شناورها که دارای بدنه چوبی هستند، از انواع مختلفرنگ، یا خصوصیات معین استفاده می کنند . این نوع کشتی ها عبارتند از کشتی های ماهیگیری یاجنگی مین روب.
2 کشتی های باری یا نفت کش با بدنه آهنی: رنگ آمیزی سطوح مختلف داخلی و خارجی این قبیل کشتی ها در حین انجام امور حمل و نقل بار و مسافر.
3 کشتی های آلومینیومی :رنگ آمیزی بدنه کشتی هایی که دارای سطوح آلومینیومی هستند. در این طبقه عموما قایق ها و شناورهای کوچک قرار می گیرد.
4 قایق های تندرو و ماهیگیری فایبرگلاس
5کشتی های بدنه آهنی در حال ساخت :رنگ آمیزی های اولیه سطوح فلزی کشتی های در حال ساخت. رنگ آمیزی قسمت های مختلف کشتی همان طور که می دانید یک کشتی دارای قسمت های مختلف است؛ که اندازه آن از صدها مترتشکیل یافته و گاه سطوح موجود در یک کشتیبعضاً به هزاران متر مربع می رسد. از طرف دیگر می دانیم که کشتی خود دارای قسمت های مختلفی است که از نظر ساختمان، نقش و تجهیزات موجود در آن با همکاملاً متفاوتند .به همین منظور است که رنگ آمیزی در کشتی، از نظر نوع رنگ و مکان رنگ آمیزی، باید مورد توجه واقع شود تا بتوان از رنگ آمیزی انجام شده نهایت استفاده را در زمینه های حفاظتی، ضد خزه بودن و زیبایی نمود .رنگ آمیزی کشتی را می توان به رنگ آمیزی بدنه زیر آبی کشتی، رنگ آمیزی بالای خط آبخور و روی عرشه ها، رنگ زدن انبارهاو مخازن، رنگ آمیزی اماکن مسکونی و موتورخانه تقسیم کرد که هر یک از این موارد به اختصار تشریح می شوند.
1رنگ آمیزی قسمت زیرآبی کشتی :همان طور که می دانید قسمت اعظم کشتی که بدنه زیرآبی نام دارد UNDER WATER - - HULLزیر سطح آب قرار داشته، پیوسته در معرض تماس با آب دریا و الزاما موجودات ریز دریایی است .لذا این سطح عظیم را باید در مقابل خزه و سایر خطرات تدریجی موجود در زیر آب حفاظت کرد. خزه های دریایی و صدف ها به تدریج به لحاظخاصیّت چسبندگی که دارند به سطح زیرآبی بدنه کشتی می چسبند و نه تنها باعث اکسیده و خوردگی تدریجی سطح فلزی زیرآبی شده، بلکه موجبات سنگین تر شدن کشتی و در نتیجه حرکت کندتر کشتی می شوند. برای تمیز نمودن قسمت های زیرآبی کشتی، براساس برنامه های زمان بندی، کشتی ها را به کارخانجات تعمیرات زیرآبی کشتی - DRY DOCK - ، انتقال داده و آنها را طوری در محل های خاص قرار می دهند که قسمت های زیرینکاملاً از آب خارج شده و سطح زیرآبی را همان طور که در فصل قبل توضیح داده شد،
