بخشی از مقاله
ایمنی وبهداشت شغلی
1ـ عناصر سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی: 1ـ1ـ الزامات كلی : سازمان باید یك سیستم مدیریت بهداشت شغلی و ایمنی ایجاد نموده و برقرار نگهدارد كه الزامات آن در كل بند 4 تشریح می شود . باید توجه داشت كه هدف از استقرار سیستم ایمنی و بهداشت شغلی همانگونه كه در ویژگیهای OHSAS 18001 درج شده است ، بهبود عملكرد سازمان در زمینه ایمنی و بهداشت شغلی است . نكته مهم اینست كه پیاده سازی یك سیستم مدیریت به خودی خود برای سازمان مفید نیست بلكه هنگامی این امر پسندیده است كه بتواند موجب بهبود عملكرد سازمان در زمینه ای شود كه سیستم مدیریت برای آن طراحی و اجراشده است.
ویژگیهای مندرج در OHSAS 18001 نیز همگی بر این پایه استوارند كه سازمان به طور مداوم سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی خود را بررسی ، ارزیابی و بازنگری می كند تا فرصتهای بهبود را شناسایی كند و آنها را به كار گیرد . در نهایت بهبود در سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی سازمان باید موجب بهبود در عملكرد ایمنی و بهداشت شغلی سازمان شود . تنها در این صورت است كه می توان انتظار داشت پیاده سازی سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی موجب افزایش ارزش افزوده برای فعالیتهای سازمان شود . پیامد سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی ، ایجاد فرایندی منسجم برای دستیابی به بهبود مستمر است كه میزان و دامنه این فرایند ، با توجه به جنبه های اقتصادی و سایر شرایط ، توسط سازمان تعیین می شود .
1ـ2ـ خط مشی ایمنی و بهداشت شغلی ( OH & S Policy ) : مدیریت ارشد باید خط مشی بهداشت شغلی و ایمنی سازمان را كه در آن اهداف و تعهد به بهبود عملكرد بهداشتی ـ ایمنی به روشنی مورد تاكید قرار گرفته است ، تعریف و مدون نماید . مدیریت مذكور باید اطمینان یابد كه خط مشی تدوین شده متضمن موارد ذیل باشد : الف ) متناسب با ماهیت و گستردگی و میزان ریسكهای بهداشتی ـ ایمنی سازمان باشد . ب ) شامل تعهد به بهبود مستمر باشد . ج ) حداقل شامل تعهد به تبعیت از قوانین بهداشت شغلی و ایمنی مرتبط و نیز الزامات دیگری كه سازمان آنها را تقبل نموده است ، باشد . د ) مدون ، اجرا و برقرار نگهداشته شود . ه ) به كلیه كاركنان ابلاغ گرد تا ایشان را از الزامات بهداشتی ـ ایمنی خود
آگاه نماید . و ) برای عموم و افراد علاقه مند ( جهت هرگونه پیشنهاد یا انتقاد ) قابل دسترسی باشد . ز ) به طور متناوب مورد بازنگری قرار گیرد تا از ارتباط و تناسب آن با سازمان اطمینان حاصل شود . خط مشی ایمنی و بهداشت شغلی عبارت است از اصول هدایت كننده اجرا و بهبود سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی سازمان به گونه ای كه بتواند عملكرد ایمنی و بهداشت خود را برقرار نگهدارد و امكان بهبود آن را فراهم كند . خط مشی ، اهداف كلی را در سطحی از عملكرد كه مورد نیاز سازمان است بیان می كند و سایر
فعالیتهای سازمان باید در طول خط مشی و در همان راستا و نشات گرفته از آن باشد. در حقیقت خط مشی ، ساختاری را بنا می نهد كه سازمان بر روی آن ، طرحهای ایمنی و بهداشت شغلی خویش را استوار می سازد . به همین دلیل در خط مشی بایستی تعهد مدیریت رده بالا به تبعیت از قوانین ذیربط و بهبود مستمر بازتاب یافته باشد . در خط مشی ایمنی و بهداشت شغلی باید موارد زیر را مورد توجه قرار داد : راهبرد كلی و رسالت سازمان و اصول و ضوابط كلی و حاكم بر آن نیازمندیهای طرفهای ذینفع و نحوه ارتباط با آنها بهبود
مستمر كاهش مخاطرات اصول راهنما هماهنگی با سایر خط مشی های سازمان ( نظیر خط مشی كیفیت و خط مشی زیست محیطی ) شرایط محلی و منطقه ای خاص مطابقت با مقررات و قوانین مربوط به ایمنی و بهداشت شغلی و سایر الزاماتی كه سازمان تقبل كرده است.
1ـ3ـ طرح ریزی ( Planning ) : 4ـ3ـ1ـ طرح ریزی برای شناسایی خطرات ، ارزیابی ریسك و كنترل ریسك ( Planning for Hazard Identification , Risk Assessment and Risk Control ) : سازمان باید روشهای اجرایی برای شناسایی مداوم خطرات ، ارزیابی ریسكها و اجرای اقدامات كنترلی ایجاد كرده و برقرار نگهدارد . اینها باید شامل موارد زیر باشد : فعالیتهای عادی و غیر عادی فعالیتهای تمام كاركنانی كه به محل كار دسترسی دارند ( شامل پیمانكاران و بازدید كنندگان ) امكانات موجود در محل كار كه توسط سازمان یا سایرین تهیه شده است
سازمان باید مطمئن باشد كه نتایج حاصل از این ارزیابی ها و همچنین تاثیرات ناشی از اقدامات كنترلی در زمان تدوین اهداف بهداشتی ـ ایمنی در نظر گرفته می شوند . سازمان باید این اطلاعات را مستند و به روز نگهدارد . روش ( متدولوژی ) سازمان برای شناسایی خطرات و ارزیابی ریسكها باید : با درنظر گرفتن دامنه فعالیتها ، طبیعت و زمان تعریف شود تا اطمینان حاصل گردد كه روش به كار رفته پویا می باشد و نه واكنشی توانایی تقسیم بندی ریسكها و شناسایی خطراتی را كه باید توسط اقداماتی حذف یا كنترل شوند داشته باشد. هماهنگ با تجربه عملیاتی و ظرفیت امكانات كنترل ریسك در سازمان باشد . ورودی های لازم را برای تعیین نیازمندیهای سازمان ، شناسایی نیازهای آموزش و یا گسترش كنترل
عملیات فراهم نماید . برخی از خطرات و مخاطرات مهم ایمنی و بهداشت شغلی عبارتند از : الف ) سقوط اشیاء ب ) سقوط افراد ج ) تشعشعات خطرناك ( نظیر رادیوگرافی ) د ) آلودگی محیط كار ، رستوران ها و دستشویی ها ه ) برق گرفتگی و ) آتش سوزی ز ) بلایای طبیعی ح ) كار با ماشین آلات خطرناك نظیر پرسها ، اره ها و ماشین كاری ط ) مواد خطرناك و سمی اعم از مایع ، گاز و جامد ی ) حمل و نقل افراد و اشیاء روشهای متفاوتی برای مخاطره سنجی وجود دارد كه یكی از معروفترین آنها تجزیه و تحلیل عوامل بالقوه شكست و تاثیر آن ( FMEA ) است . این روش پس از اینكه كارایی خود را در زمینه ایمنی به اثبات رساند ، با قدری تغییر در مباحث كیفی نیز مورد استفاده قرار گرفت به گونه ای كه
یكی از الزامات استاندارد سیستم مدیریت كیفیت در صنایع قطعات خودرو ( QS 9000 و ISO/TS 16949 ) را تشكیل می دهد . حسن بزرگ FMEA این است كه بدون آنكه نیاز به محاسبات پیچیده آماری یا ریاضی داشته باشد ، نتایج بسیار سودمندی به بار می آورد .
4ـ5ـ كنترل مدارك و داده ها ( Document and Data Control ) : سازمان باید روشهای اجرایی را برای كنترل تمام مدارك مورد نیاز این استاندارد ایجاد نموده و برقرار نگهدارد تا اطمینان حاصل كند كه : الف ) محل مدارك و داده ها ( مستندات ) معلوم است . ب ) مدارك و داده ها به طور ادواری بازنگری و در صورت لزوم تجدید نظر می شوند و مناسب بودن آنها مورد تایید مجاز قرار می گیرد . ج ) نسخه های جاری مدارك و داده ها در تمام محلهایی كه عملیات اساسی ، برای كاركرد موثر سیستم مدیریت بهداشت شغلی و ایمنی در آنجا انجام می گیرد در دسترس می باشند. د ) مدارك منسوخ به موقع از تمام محلهای صدور و محلهای استفاده آنها خارج می شوند یا به طریق دیگری از عدم استفاده ناخواسته اطمینان حاصل
گردد . ه ) تمام مدارك و داده هایی كه باید قانونا نگهداری شوند و همچنین آنهایی كه جهت آگاهی و مراجعات بعدی بایگانی می شوند به طور مناسب نشانه گذاری شده اند . هدف نهایی بند -4-5 این است كه اطمینان حاصل شود خطری از بابت مدارك نا معتبر و عدم دسترسی به مدارك ، عملكرد موثر سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی را تهدید نمی كند . به بیان دیگر باید اطمینان حاصل شود كه سازمان ، مدارك را به نحوی ایجاد و مستقر كرده است كه برای اجرای سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی كافی است . با این همه تاكید اصلی سازمان باید بر اجرای موثر سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی باشد نه بر سیستم پیچیده كنترل مستندات . به منظور تعیین محل مدارك ، یك روش معمول تهیه
فهرست توزیع برای مدارك است ، به این ترتیب كه برای هر مدرك صادر شده ، یك فهرست توزیع تهیه می شود و بخشها یا افراد گیرنده مدرك مشخص می شوند . معمولا از همین فهرست برای دریافت رسید از گیرندگان استفاده می شود . روش دیگر درج نام یا عنوان گیرندگان در فهرست اصلی مستندات است . در صورتی كه گیرندگان مدارك ثابت باشند ( مثلا كلیه روشهای اجرایی سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی همواره دركلیه بخشهای اصلی سازمان توزیع می شوند ) می توان از تهیه فهرست جداگانه برای هر مدرك صرف نظر كرد . مدارك باید در فواصل معین زمانی كه خود سازمان بسته به اندازه و ماهیت فعالیتها و محیط فعالیت خود تعیین می كند ، مورد بازنگری قرار گیرند . بدیهی است بازنگری دوره ای مدارك به این معنا نیست كه نباید مدارك را در خارج از این دوره ها مورد بازنگری قرار داد . افراد مجاز و مختار برای تایید مدارك چه در هنگام صدور و چه در هنگام تغییر مدارك باید
مشخص شوند . به منظور مشخص كردن وضعیت جاری مدارك تهیه فهرست اصلی مستندات معمولا بسیار كارساز است . نكته حایز اهمیت این است كه مدارك و داده ها به هنگام نیاز چه در شرایط عادی و چه در شرایط غیر عادی باید در دسترس باشند . مثلا در حالتهای اضطراری نظیر آتش سوزی ، در دسترس بودن نقشه محیط كار ( شامل خروجی های اضطراری ، جعبه های آتش نشانی ، پنجره ها و ...) بسیار مهم است . همینطور دستورالعملها و روشهای اجرایی موارد اضطراری باید در شرایط اضطراری به سرعت قابل دسترسی باشند .
ـ4ـ6ـ كنترل عملیات ( Operational Control ) : سازمان باید عملیات و فعالیتها را در ارتباط با ریسك های شناخته شده ( در جایی كه اقدامات كنترلی مورد نیاز باشد) مشخص نماید . سازمان باید این فعالیتها را كه شامل نگهداری و تعمیرات نیز هستند ، به طرق زیر برنامه ریزی كند تا اطمینان حاصل نماید كه تحت شرایط مشخص شده به انجام می رسند : الف ) ایجاد و برقراری روشهای اجرایی مدون برای پوشش دادن وضعیتهایی كه نبود آنها ممكن است منجر به انحراف از خط مشی و اهداف بهداشت حرفه ای و ایمنی گردد . ب ) مشخص
نمودن معیارهای عملیاتی درروشهای اجرایی ج ) ایجاد و برقراری روشهای اجرایی مرتبط با ریسكهای بهداشتی ـ ایمنی شناسایی شده مربوط به كلیه وسایل ، تجهیزات و خدمات خریداری شده و یا استفاده شده توسط سازمان و ابلاغ روشهای اجرایی و الزامات مربوطه به تامین كنندگان و پیمانكاران د ) ایجاد و برقراری روشهای اجرایی برای طراحی محل كار ، فرایند ، تاسیسات ، ماشین آلات ، رویه های عملیاتی و سازماندهی كار ( از جمله انطباق كار با توانایی های نیروی انسانی ) به منظور حذف یا كاهش ریسكهای بهداشتی ـ ایمنی در منبع آنها هدف از این زیر بند آن است كه سازمان تمهیدات لازم را برای حصول اطمینان از اعمال اثربخش شاخص های عملیاتی مرتبط با مخاطرات خود فراهم كند تا در نهایت به آنچه كه در خط مشی و اهداف ایمنی و بهداشت شغلی بیان كرده است ، دست یابد . نتایج حاصله از شناسایی خطر ، مخاطره سنجی و كنترل مخاطرات به همراه الزامات قانونی و سایر
الزامات و نیز اهداف ایمنی و بهداشت شغلی ، عملیاتی كه نیاز به كنترل دارند را به راحتی مشخص می كنند . سازمان باید برای كنترل مخاطرات ناشی از فعالیتهای خود روشهای اجرایی برقرار كند تا از بروز حوادث ، رخدادها و یا سایر انحرافات از اهداف و خط مشی ایمنی و بهداشت شغلی جلوگیری شود . این روشهای اجرایی باید در فواصل معین زمانی مورد بازنگری قرار گیرند تا از تداوم مناسب بودن و اثربخشی آن اطمینان حاصل شود . همچنین این روشهای اجرایی باید شامل وضعیتهایی باشند كه در خارج از محیط كار سازمان ( مثلا د
ر محل مشتری یا پیمانكار ) ایمنی به خطر می افتد . فعالیتهای نصب كه در محل مشتری انجام می گیرند نمونه ای از این نوع فعالیتها هستند . برخی از مواردی كه معمولا مخاطرات از آنها ناشی می شوند به شرح زیر هستند : 1 ) خرید یا انتقال كالاها و یا خدمات و استفاده از منابع خارجی شامل موارد زیر : - تایید خرید یا انتقال مواد شیمیایی و سایر مواد خطرناك - در دسترس بودن مستندات لازم برای جابجایی ایمن ماشین آلات ، تجهیزات ، مواد یا مواد شیمیایی به هنگام خرید و یا شناسایی نیاز به جمع آوری این مستندات - ارزیابی صلاحیت پیمانكاران از لحاظ ایمنی و بهداشت شغلی و ارزیابی مجدد آنها در فواصل معین زمانی - تایید طراحی تمهیدات ایمنی و بهداشت شغلی برای كارگاه یا تجهیزات جدید 2 ) فعالیتهای
خطرناك شامل موارد زیر : - شناسایی فعالیتهای خطرناك ( نظیر رادیوگرافی ، جابجایی اجسام بزرگ و ... ) - تعیین روشهای كاری از قبل و تایید آنها - تشخیص صلاحیت پرسنل برای انجام فعالیتهای خطرناك قبل از انجام - سیستمهای اجازه كار و روشهای اجرایی كنترل ورود و خروج كاركنان به محلهای كار خطرناك 3 ) مواد خطرناك شامل موارد زیر : - شناسایی محل انبارها و نگهداری موجودیها - تمهیدات انبارش ایمن و كنترل دسترسی به مواد خطرناك - تهیه و دسترسی به داده های ایمنی مواد و سایر اطلاعات مرتبط 4 ) نگهداری ایمن كارگاه و تجهیزات شامل موارد زیر : - تهیه ، كنترل و نگهداری كارگاهها و تجهیزات سازمان - تهیه ، كنترل و نگهداری وسایل حفاظت فردی ( PPE) - تفكیك و كنترل دسترسی به
تجهیزات - بازرسی و كنترل تجهیزات مرتبط با ایمنی و بهداشت شغلی و سیستمهای مرتبط با آن نظیر : - سیستمهای حفاظت اپراتور - مراقبت و حفاظت فیزیكی - سیستمهای ازكاراندازی - تجهیزات كشف و جلوگیری از آتش سوزی - تجهیزات جابجایی ( جرثقیل ها ، بالابر ، نقاله ها و سایر تجهیزات بالابر ) - منابع و محافظ های رادیولوژی - وسایل پایش ضروری - سیستمهای تهویه داخلی - تسهیلات و تمهیدات پزشكی
ـ4ـ7ـ آمادگی و واكنش در وضعیت اضطراری ( Emergency Prepare ness and Response ) : سازمان باید روشهای اجرایی را برای شناسایی احتمال وقوع و مقابله با حوادث و وضعیتهای اضطراری و برای پیشگیری و كاهش امكان بروز بیماریها و جراحاتی كه ممكن است مرتبط با این حوادث باشد ، ایجاد و برقرار نگهدارد . سازمان باید هر زمان كه لازم باشد
، روشهای اجرایی آمادگی و واكنش در وضعیت اضطراری خود را خصوصا پس از وقوع حوادث یا وضعیتهای اضطراری ، مورد بازنگری و تجدید نظر قرار دهد . سازمان همچنین باید به طور ادواری هر وقت كه امكان پذیر باشد ، این روشهای اجرایی را اجرا ( آزمایش ) نماید . روشهای اجرایی و طرحهای اضطراری باید با هدف حصول اطمینان از واكنش مناسب در مقابل رخدادهای پیش بینی نشده ایجاد شوند . برای این منظور سازمان باید حوادث بالقوه و واكنشهای مناسب مرتبط با آنها را تعیین كند . به هنگام تعیین حوادث بالقوه باید نتایج شناسایی خطر ، مخاطره سنجی و كنترل مخاطرات را مورد توجه قرار داد . همچنین مواردی از قبیل الزامات قانونی و سایر الزامات ، تجارب مربوط به رخدادها و حوادث قبلی مربوط به سازمان ی
ا سازمانهای دیگر و نیز نتایج تمرین های عملی مواقع اضطراری می تواند مفید واقع شود . اولین نتیجه این فعالیت ، تهیه روشهای اجرایی و طرحهای اضطراری است . در حقیقت پس از تعیین حوادث بالقوه ، باید طرحها و روشهای اجرایی جهت واكنش در برابر این خطرات به هنگام وقوع تهیه شود . همانند سایر روشهای اجرایی ، در این روشها و طرحها نیز باید فرد مسئول اصلی برای مقابله با این رخدادها مشخص باشد. همچنین اقداماتی كه باید توسط پرسنل به هنگام وقوع حادثه انجام گیرد و حتی اقداماتی كه باید از سوی سایر افراد نظیر میهمانان و پیمانكاران انجام گیرد ( نظیر مراجعه سریع به محل مشخص اجتماع به هنگام حادثه ) باید در روشها و طرحهای مربوط به صراحت بیان شود . بدیهی است برخی از افراد ب
ه دلیل ماهیت كار خود ، وظایف ویژه ای در این مواقع دارند . در مواردی كه لازم است به هنگام حادثه محل كارگاه تخلیه شود باید روش این كار در روشها و طرحهای مربوطه ذكر شود . علاوه بر موارد فوق ، مسائل زیر نیز در روشها و طرحهای اضطراری می تواند مورد توجه قرار گیرد : شناسایی محلهای خطرناك نظیر محل نگهداری مواد آتش زا یا قابل انفجار نحوه ارتباط با سازمانهای مرتبط نظیر اورژانس ، آتش نشانی و ... و نیز همسایگان حفاظت از اسناد و تجهیزات بسیار مهم نحوه دستیابی به اطلاعات ضروری در مواقع اضطراری نظیر نقشه های كارگاه ، داده های مربوط به مواد خطرناك و تلفن های ضروری پس از تهیه روشها و طرحهای اضطراری ، تجهیزات و لوازم مورد نیاز در مواقع اضطراری باید شناسایی و تامین شود. تهیه
فهرستی از این تجهیزات بسیار مفید است . این تجهیزات باید به تعداد كافی تهیه شود و آماده به كار بودن آنها در فواصل زمانی مشخص بررسی شود . برخی از این تجهیزات عبارتند از : وسایل حفاظت فردی ( غیر از وسایلی كه به هنگام كار عادی باید مورد استفاده قرار گیرد ، نظیر ماسك ضد گاز ) سیستمهای هشداردهنده نظیر آژیر خطر روشنایی و برق اضطراری فیوزها و شیرهای قطع اضطراری وسایل خروج اضطراری و فرار از محل خطر وسایل كمكهای اولیه وسایل آتش نشانی وسایل ارتباطی ( نظیر بی سیم ) پناهگاهها تمرین عملی روشها و طرحهای واكنشی در مواقع اضطراری خواسته دیگر OHSAS 18001 می باشد . اگرچه طرحها و روشها روی كاغذ ممكن است كافی به نظر برسند ولی تا كارایی آنها عملا به اثبات
نرسیده باشد قابل اطمینان نخواهد بود . برای حصول اطمینان از كفایت ، مناسب بودن و اثربخشی این طرحها ممكن است لازم باشد كه شرایط اضطراری كاملا شبیه سازی شوند . تمرینهای عملی روشها و طرحهای اضطراری باید بر اساس برنامه زمانبندی اجرا شوند . این تمرینها باید حتی المقدور با شرایط واقعی مطابقت داشته و در صورت امكان از مشاركت سازمانهای مرتبط نظیر اورژانس و آتش نشانی به هنگام تمرین استفاده شود . بعد از هر تمرین عملی یك گزارش یا صورت وقایع باید تهیه و علاوه بر شرح وقایع ، نقاط قوت و ضعف واكنش و نیز پیشنهادهای لازم برای بهبود ارائه شود . این نتایج می تواند منجر به اصلاح روشهای اجرایی و طرحهای اضطراری شود .
1ـ5ـ بررسی و اقدام اصلاحی ( Checking and Corrective Action ) : 4ـ5ـ1ـ اندازه گیری عملكرد و پایش ( Performance Measurement and Monitoring ) : سازمان باید روشهای اجرایی برای نظارت ( پایش ) و اندازه گیری منظم عملكرد بهداشتی ـ ایمنی خود ایجاد نموده و برقرار نگهدارد . این روشهای اجرایی باید شامل موارد ذیل باشد : الف ) اندازه گیریهای كمی و كیفی متناسب با نیازهای سازمان ب ) اهداف بهداشتی ـ ایمنی سازمان را محقق گرداند ج ) اقدامات منظم برای نظارت ( پایش ) بر عملكرد ، از جمله انطباق با برنامه های
مدیریت بهداشت شغلی و ایمنی ، معیارهای عملیاتی و الزامات قانونی و مقررات مرتبط د ) اقدامات موردی جهت نظارت بر حوادث ، بیماریها ، رویدادها و سایر موارد نقص در عملكرد بهداشتی ـ ایمنی ه ) ثبت داده ها و نتایج كافی از اندازه گیری ها و نظارت را شامل ، تا تجزیه و تحلیل اقدامات اصلاحی و پیشگیرانه تسهیل گردد. در صورتی كه تجهیزاتی برای اندازه گیری و نظارت مورد نیاز باشد ، سازمان باید روشهای اجرایی برای كالیبراسیون و نگهداری این تجهیزات ایجاد و برقرار نگهدارد . سوابق كالیبراسیون و نگهداری از تجهیزات باید حفظ شوند . هدف از تدوین روشهای اجرایی پایش و اندازه گیری ، نظارت بر مشخصه های كلیدی عملكرد ایمنی و بهداشت شغلی سازمان است . سازمان باید اثبات كند كه قابلیت اندازه گیری
عملكرد خود را در قالب زمانی مورد نظر دارد. بدون چنین قابلیتی تعریف اهداف كمی معنایی نخواهد داشت . بدیهی است برای استقرار چنین نظارتی ، قبل از هر چیز ابتدا باید شاخص های عملكرد تعریف شوند . شاخص های عملكرد بر اساس خط مشی ، اهداف ، برنامه ها و مخاطرات سازمان تعریف می شوند . برخی از شاخص هایی كه می توانند مورد استفاده قرار گیرند از موارد زیر قابل استخراج است : میزان دستیابی به خط مشی و اهداف ایمنی و بهداشت شغلی برنامه های آموزشی ، آگاهی ، ارتباطات و مشاوره كاركنان كنترل های مرتبط با مخاطرات ایمنی و بهداشت شغلی میزان مطابقت با مقررات و سایر الزامات ایمنی و بهداشت شغلی بررسی رخدادها و حوادث گذشته
ـ5ـ2ـ حوادث ، رویدادها ، عدم انطباق و اقدام اصلاحی و پیشگیرانه ( Accident , Incident , Non-conformances and Corrective and Preventive Action ) : سازمان باید روشهای اجرایی برای تعیین مسئولیتها و اختیارات برای پرداختن به موارد زیر را ایجاد نموده و برقرار نگهدارد : الف ) پرداختن و كاوش پیرامون حوادث رویدادها عدم انطباقها ب ) انجام اقداماتی به منظور كاهش پیامدهای ناشی از حوادث ، رویدادها و عدم انطباقها ج ) شروع و تكمیل اقدامات اصلاحی و پیشگیرانه د ) تایید موثر بودن اقدامات اصلاحی و پیشگیرانه انجام شده در
این روش اجرایی باید قید گردد كه كلیه اقدامات اصلاحی و پیشگیرانه پیشنهاد شده باید از طریق پروسه ارزیابی ریسك و قبل از اجرا مورد بازنگری قرار گیرد . هرگونه اقدام اصلاحی یا پیشگیرانه كه برای حذف علل بالفعل و بالقوه عدم انطباقها صورت می گیرد باید متناسب با ابعاد مساله بوده و هم ارز با ریسك بهداشتی ـ ایمنی حاصله باشد . سازمان باید هرگونه تغییرات ناشی از اقدامات اصلاحی و پیشگیرانه در روشهای اجرایی مدون را اعمال و ثبت نماید . منظور اساسی در این بند آن است كه سازمان ، روشهای موثری جهت جلوگیری از
وقوع یا تكرار حوادث ، رخدادها و عدم انطباقها داشته باشد . برای بررسی و اصلاح عدم انطباق مراحل اساسی زیر دنبال می شود : 1 ـ شناسایی علت ریشه ای عدم انطباق ، رخداد یا حادثه 2 ـ شناسایی اقدام اصلاحی لازم جهت رفع علت ریشه ای عدم انطباق ، رخداد یا حادثه 3 ـ اجرای اقدام اصلاحی تعیین شده 4 ـ اجرای كنترل ها و پایش های ضروری یا گسترش آنها به منظور جلوگیری از تكرار عدم انطباق ، رخداد یا حادثه 5 ـ ثبت هرگونه تغییرات ناشی از اقدام اصلاحی در روشهای اجرایی مكتوب علاوه بر این ، روشهای اجرایی
سازمان باید امكان ردیابی ، تجزیه و تحلیل و در نهایت حذف علل بالقوه عدم انطباقها ، رخدادها و حوادث را فراهم آورد . روشهای اجرایی برای رخدادها ،حوادث و عدم انطباقها و اقدامات اصلاحی و پیشگیرانه معمولا باید در برگیرنده موارد زیر باشد : مسئولیتها و اختیارات مربوط به شناسایی ، بررسی ، گزارش دهی و تصمیم گیری در خصوص حوادث ، رخدادها و عدم انطباقهای بالقوه و بالفعل و نیز اجرا و پیگیری و پایش اقدامات اصلاحی و پیشگیرانه مرتبط با آن . سازمان باید تمامی تلاش خود را صرف اجرای صحیح و موثر اقدامات اصلاحی كند و سوابق مربوطه را نیز جهت استفاده در اینده و تحلیل های مربوطه و نیز ارائه به ممیزین داخلی و خارجی و سایر طرفهای ذینفع ثبت و نگهداری نماید . این سوابق باید به منظور تحلیل و بایگانی در اختیار گماشته مدیریت و در صورت لزوم نمایندگان ایمنی و بهداشت شغلی قرار گیرد .
