بخشی از مقاله
بررسي شاخصهاي فرهنگ و تفكر بسيج در اقشار بسيجي و مطالعه آسيب شناسي آن
فصل اول: كليات،تعاريف و مفاهيم
مقدمه
موضوع پژوهش
دستاوردهاي نظري و عملي پژوهش
تعاريف و مفاهيم
مفهوم فرهنگ
تعريف لغوي
تعريف اصطلاحي
عوامل فرهنگ
جنبه هاي مادي
جنبه هاي معنوي
اصول چهارگانه فرهنگ
اصل اول :تعقل سليم و احساسات تصعيد شده
اصل دوم:تكامل انسان
اصل سوم:شايستگي و بايستگي
اصل چهارم :فرهنگ حقيقتي است در دوبعد خاص و عام
مفهوم تفكر
تعاريف لغوي
تعاريف اصطلاحي
مفهوم بسيج
تعاريف لغوي
تعاريف اصطلاحي
تعريف بسيج در انقلاب اسلامي
تعريف فرهنگ و تفكر بسيج
فصل دوم: رويكردها و ويژگي ها
فرهنگ و تفكر بسيج در متون اسلامي
هدف و فلسفه بسيج
ويژگي ها
تجهيز مادي و معنوي
شهادت طلبي
صبر و استقامت
شجاعت
انضباط و هماهنگي
رضاي حضرت حق تعالي
عدم سازش با كفار
اتكال به ذات حق تعالي
تولي و تبري
داشتن روحيه و جنگ رواني
فرمانبرداري و جنگ طلبي
فرهنگ و تفكر بسيج در وصاياي شهيدان
ظهور تجلي ولايت و محبت به ائمه اطهار(ع)
رشد فضايل و محو رذايل اخلاقي
عشق و علاقه به امام امت (قدس سره)و اطاعت از ايشان
عرفان و معنويت
افتخار به امام حسين (ع)
زهد،ايثار و از خود گذشتگي
اتحاد و وحدت كلمه
رشد اعتقادات اسلامي
آگاهي و ايمان به حقانيت انقلاب و شهادت
فرهنگ و تفكر بسيج در جبهه ها
آداب امر به معروف و نهي از منكر
حفظ شرايط وجوب
اعزام انفرادي وم امر به معروف و نهي از منكر
آداب برادري و تعاون
طرز آشنايي
آداب بيماري و مداوا
حكمت هاي كتمان بيماري
عيادت و پرستاري
آداب فرماندهي و فرمانبري
اخلاق فرماندهي
عشق و علاقه متقابل
آداب قرآن
آداب مهماني و معاشرت
ديد و بازديد
سر سفره نشستن
شهرداري يا خادم الحسين
ادعيه قبل و بعد از طعام
آداب دعا و مناجات
جبهه به عشق دعا
آداب سخن سكوت
راستي و درستي در سخن
نسبت نيكو دادن به هم
تكيه كلامها
زبان سكوت
قسم ياد نكردن
ذكر خوش صلوات
ماندن و مقاومت كردن
آداب عبادت
آذان
وضو
نماز
شهادت طلبي
آداب رفتار با عراقي
فرهنگ و تفكر بسيجي از نگاه جامعه شناسي
فرهنگ و تفكر بسيج از ديدگاه حضرت امام (قدس سره)
فرهنگ و تفكر بسيج از ديدگاه حضرت آيت ا…خامنه اي (ظله)
فصل سوم:خاستگاه و ريشه
خاستگاه فرهنگ وتفكر بسيج
خاستگاه جامعه شناسي
رويكرد جامعه شناسي پزوتيويسمي از بسيج
شرايط تشكيل بسيج
شرايط اجتماعي بسيج
شرايط اقتصادي
شرايط سياسي
نقد مباني بسيج شناسي در جهان معاصر
ملاك هاي از قبل تعريف شده
محور قرار گرفتن انسان مادي در علوم اجتماعي غرب
عدم توجه به اراده الهي در تحقق پديده هاي اجتماعي
خاستگاه فرهنگ و تفكر بسيج در معارف و متون اسلامي
در بي در بهشت مخصوص مجاهدين راه خدا
ارزش قطره اي از خون مجاهد
فضيلت شمشير مجاهد
فضيلت جهاد
سرزنش سهل انگاري در جنگ و جهاد
مفهوم رهبري
مفهوم حكومت و حاكميت
مفهوم ولايت فقيه
قانون اساسي
شرايط و صفات رهبر
وظايف و اختيارات رهبر
خاستگاه فرهنگ و تفكر بسيج از ديدگاه ولايت و رهبري
خاستگاه بسيج در دنياي اسلام
خاستگاه بسيج در انقلاب اسلامي ايران
خاستگاه بسيج در اراده الهي
خاستگاه بسيج در اراده مردمي
فصل چهارم : چشم اندازها و عرصه ها
عرصه هاي اجتماعي
عرصه سياست
آگاهي و شناخت
احساس و مسئوليت كردن
ايستادگي و مقاومت
عرصه فرهنگ
تهاجم فرهنگي
توليد دانش
عرصه اقتصاد
سطح توسعه
سطح كلان
سطح خرد
عرصه هاي فردي
نظام گرايشي
نظام بينشي
نظام رفتاري
توازون در ابعاد دروني
فصل پنجم : مقياس فرهنگ و تفكر بسيج
كليات مقياس
الف) مشاخص هاي ده گانه
1- عمل صالح
2- ايثار و استقامت
3- نيايش و خود سازي
4- محبت و احسان
5- اعتقاد به حكومت اسلامي
6- حريت و شهامت
7- مردمي بودن
8- علم و آگاهي
9- تظم و آمادگي رزمي
10- هويت ملي و فرهنگ پذيري
ب) آزمودني
ج) ابزار پژوهش
1- پرسشنامه
2- مراحل تنظيم پرسشنامه
3- نمره گذاري پرسشنامه
4- نحوه نمره گذاري و تعيين شاخص هماهنگي پرسشنامه
5- روايي پرسشنامه
6- اعتبار پرسشنامه
د) اجرا و تفسير نمرات
ه) ميانگين و انحراف معيار شاخص هاي ده گانه در اقشار بسيج تهران
پرسشنامه
فصل اول
كليات ، تعاريف و مفاهيم
مقدمه
انقلاب اسلامي ايران به عنوان انعكاس جلوه هاي روشن انديشه هاي الهي حضرت امام خميني (ره) ، حصار اوهام و نظريه هاي رجعت به قرون جاهليت را شكافت و باايجاد تحول عميق در فرهنگ و اعتقادات جامعه اسلامي هويت و شخصيت مستقل سياسي، فرهنگي و اعتقادي را به جهان اسلامي هديه كرد .
امروز ثمره اين نهال برومند ، قامت برافراشته و پر افتخار بسيج است كه درسايه پيروي از مقام معظم رهبري و جان فشاني هاي بسيجيان سلحشور بر تارك انقلاب مي درخشيد . درخششي كه از شركت مخلصانه و فراگير در هشت سال دفاع مقدس تلالؤ آن جهانگير شده و موجبات سرافرازي نظام جمهوري اسلامي ايران ، و نااميدي و ياس دشمنان اسلامي را در سر تا سر جهان فراهم آورده است . فرهنگ و تفكر بسيج پديده اي نوظهور است كه ريشه در باورهاي اسلامي ، انقلابي و ملي مسلمانان ايران دارد .
فرهنگ و تفكر بسيج در سير تحول و تكوين بسيج در دوران انقلاب ، جنگ تحميلي و دوران سازندگي و بعد از آن در جامعه حضور داشته و هميشه در لحظات بحراني ، گره هاي نظامي ، سياسي ، فرهنگي و اقتصادي نظام را به نحو معجزه آسايي باز كرده است . از آنجا كه بقاي نظام جمهوري اسلامي در گروه توجه به اين فرهنگ ناب اسلامي ، انقلابي وايراني است ،
بايد شاخصه هاي اين فرهنگ را شناخت . همان شاخصه هايي كه از زمان پيدايش تا كنون از آن بهره مند بوده و همگان بر اين اساس بسيج را مي شناسند و تكريمش مي كنند . بر اساس همين شاخصه ها نيز بايد از آن وضعيت شناسي و آسيب شناسي كرد و زمينه هاي ضعف و قوت آن را در اقشار بسيج بررسي كرد و راه كارهايي را براي ارتقاي ويژگي هاي اسلامي ، انقلابي وملي آن به دست آورد .
موضوع پژوهش
بسيج انقلاب اسلامي ايران بيش از آنكه دراي سازمان رزمي مشخص باشد ، داراي يك فرهنگ و تفكر است كه شالوده اصلي سازمان بسيج را همين فرهنگ و تفكر تشكيل مي دهد . در تبيين فرهنگ و تفكر بسيج ويژگيهاي آن نظريه هاي مختلفي ارائه شده است كه رد رأس آن فرمايشات حضرت امام خميني (قدس سره) و حضرت آيت ا… خامنهاي (مد ظله) قرار دارد .
ايشان بسيج را يك فرهنگ كه د ربين مردم ايران قرار دارد معرفي نموده كه ريشه در باورهاي انقلابي ، اسلامي و ملي ايران دارد . معنويت ، شجاعت ، ولايت ، آگاهي و شناخت ، دشمن شناسي ، حريت و … از شاخصهاي اين فرهنگ و تفكر محسوب مي شود .
در مباحث جامعه شناسي نظرات مختلفي در خصوص فرهنگ و تفكر بسيج ارائه شده است كه زاييده نگرش بسيج شناسي آنهاست . اصولا” برخي بسيج را يك پديده صرفا” اجتماعي و گذرا مي دانند و آن را تز كودتا و آشوب هاي داخلي مي دانند و برخي آن تز بسيج توده اي مطرح كرده اند و برخي بسيج را مانع اصلاحات جامعه در روند حركت بسوي غرب تلقي نموده اند و آن را به عنوان آسيب و مانع توسعه قلمداد كرده اند
و برخي آن را نتيجه انقلاب و معادل با جريان انقلاب اسلامي تلقي كرده اند و بدين ترتيب آن را عنصر اصلي نظام اسلامي ايران ميدانند . برخي نيز معتقدند كه فرهنگ بسيج در جريان تحولات اجتماعي دچار ضعف شده و رو به نابودي است و برخي معتقدند كه فرهنگ بسيج متناسب با شرايط و موقعيت ها اهداف ووظايف خاصي يافته است كه اين تحول را نمي توان ضعف ناميد ، بلكه بيانگر توسعه و ارتقاء است .
آنچه مد نظر اين نگارش است ، بررسي شاخصه هاي فرهنگ و تفكر بسيج در اقشار بسيجي است كه به آسيب شناسي از آن نيز مي پردازند . براي آسيب شناسي يك مدل مطلوب از فرهنگ و تفكر بسيج ارايه مي گردد . سپس بر اساس مدل مطلوب وضعيت موجود ارزيابي مي شود . مقايسه وضع موجود با وضع مطلوب امكان اين آسيب شناسي را فراهم مي آورد .
دستاوردهاي نظري و عملي پژوهش
مهترين دستاورد اين پژوهش ، در بعد نظري تبيين ويژگي هاي فرهنگ و تفكر بسيج است . در اين تحقيق مباني و جايگاه نظري وويژگي هاي فرهنگ و تفكر بسيج به لحاظ اسلامي ، انقلابي و ملي تبيين مي شود و چهار چوب نظري بسياري از تحقيقات ميداني را در دراز مدت فراهم مي آورد .
به لحاظ عملي ،، نتايج اين تحقيق ، زمينه هاي ضعف يا قوت اقشار مختلف بسيج را به لحاظ ميزان برخورداري از ويژگي هاي فرهنگ بسيجي بيان مي نمايد تا مسئولين در زمينه تقويت و يا رفع موانع ، اقدامات علمي و عملي لازم را اعمال نمايند .
معهذا موارد زير نيز حايز اهميت است :
1- آشنايي هر چه بيشتر افكار عمومي (خصوصا” جوانان) با ويژگي هاي فرهنگ و تفكر بسيج .
جوانان ما هرگز جنين فرصتي را نداشته اند كه شاخص هاي فرهنگ و تفكر بسيج را مستقيم و ملموس درك نمايند . جوانان ما آنچه را كه امروز به عنوان فرهنگ و تفكر بسيج مي بينند ،
مي شنوند و مي خوانند برداشت هايي است كه به آن ها منتقل مي شود كه بعضا هم خالي از اشكال و اغراض كينه جويانه نيست . لذا ضرورت دارد تا به انحاي مختلف شماي كلي اين فرهنگ و تفكر به جوانان منتقل شود .
