بخشی از مقاله
چکیده
از آنجا که در چند سال اخیر نقش درون جامعهای بسیج بسیار روشنتر شده است، این مقاله به بررسی جایگاه و کارآمدی بسیج و تفکر بسیجی در در الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت میپردازد. با وجود معرفی بیسج در آثار و مقالات مختلف نگارنده در این مقاله سعی کرده تا از زاویه ای نو دستاوردها و الگو سازی این پدیده را بررسی کند.
نویسنده ابتدا با تکیه بر بیانات امام خمینی - ره - و مقام معظم رهبری تعاریفی از کلید واژه ها ارائه میدهد؛ در ادامه برخی ویژگیها و شاخصههای این مدل پیشرفت اسلامی ایرانی را بر می شمارد؛ سپس به بررسی دستاوردهای این الگو در دوران پس از انقلاب، جنگ تحمیلی و عصر حاضر میپردازد و آن ها را در ابعاد مختلفی همچون سیاسی، امنیتی، فرهنگی و اجتماعی مورد تجزیه و تحلیل قرار می دهد و به این نتیجه می رسد که اولا پیشرفت یک معنای جهان شمول ندارد و شرایط زمانی ومکانی دران موثر است.
ثانیا این که الگوی بسیج و تفکر آن، عاملی مهم و تعیین کننده در تمامی عرصه های کشور بوده و می باشد. در انتها نیز این الگوی مردم نهاد را به عنوان مدلی مناسب و راهگشا برای پیشرفت سریع تر و سازندگی در کنار سایر نهادهای توسعه ای کشور در گذشته، حال و آینده ارزیابی مینماید.
واژگان کلیدی: بسیج، الگوی اسلامی- ایرانی، پیشرفت.
مقدمه
ایران کشوری است با تاریخ کهن که حکومت های گوناگون و فرازونشیب های بسیاری را تجربه کرده است. پس از بر کناری نظام شاهنشاهی و استقرار حکومت جمهوری اسلامی ایران، تحلیل و بررسی نقش گروه های مختلف جامعه در هدایت آن به سمت پیشرفت و بالندگی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. انقلاب اسلامی ایران از روزهای نخست پیروزی تا امروز که پا به دهه چهارم گذاشته است، بدون اتکا به شرق و غرب از بدو پیدایش گفتمان نوینی را به جهانیان عرضه کرد، چرا که اساس شکل گیری آن بر مبنای ایدئولوژی مذهبی بود و امام خمینی - ره - به عنوان بنیانگذار این انقلاب اسلامی نیز مبدع نوع خاصی از حکومت های سیاسی شناخته شد.
پس از فرمان تاریخی امام خمینی - ره - مبنی بر تشکیل بسیج مستضعفین و بهرمندی از استعداد نیروی داوطلب مردمی در عرصه های مختلف کشوری، این الگوی نو پا بدلیل برخورداری از توان و استعداد های فراوان، نقش تعیین کننده ای در کشور داشته است؛ بر همین اساس بسیج را میتوانیم قدرتمندترین عنصر دلسوز در پیشبرد انقلاب اسلامی و با اطمینانترین سنگر برای اهداف مقدس نظام اسلامی و اسلام ناب محمدی بدانیم؛ چنانچه که امام - ره - ، آن بسیجی بزرگ و پیر، در سخنان خود خطاب به بسیجیان فرمودند: » بسیج لشکر مخلص خداست. انقلاب اسلامی در جهان نیازمند فداکاریهای شماست و مسئولان تنها با پشتوانه شماست که میتوانند به تمامی تشنگان حقیقت و صداقت اثبات کنند.
اکنون و پس از تشکیل بسیج مستضعفین با فراز و نشیبهای گوناگون و با عنایت پروردگار، این الگوی اسلامی-ایرانی مردم نهاد به دوران تثبیت و بالندگی خود رسیده است و در قالب بسیج سازندگی و محرومیت زدایی و مسئولیت پذیری در پروژههای ملی، حضوری چشم گیر دارد. اما تداوم بخشیدن به این الگوی عملی و نوپا به منظور شناساندن آن از مهمترین مسائل موجود است. خوشبختانه تاکنون اقدامات ارزشمندی در این رابطه از سوی مراکز و نهادهای مختلف صورت گرفته است از جمله انتشارات سازمانهای بسیج دانش آموزی و دانشجویی، بنیاد حفظ آثار و ارزشهای دفاع مقدس، پژوهشگاه علوم و معارف دفاع مقدس، و... ولی با توجه به حجم گسترده تبلیغات منفی دشمن، به نظر میرسد هرچه در این رابطه کار صورت گیرد باز هم کافی نیست و نیاز به اقدامات بیشتری احساس میشود.
بیان مسئله
یکی از مهمترین موضوعاتی که در حال حاضر مطرح است معرفی الگو های اسلامی و ایرانی کارآمد بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران است. این در شرایطی است که بسیج و تفکر بسیجی و دستاوردهای این ظرفیت عظیم که به تاسی از آموزه های عاشورایی ایجاد شده برای نسلهای جوان تر انقلاب هنوز کاملا شناسده نشده است. بی تردید الگوی بسیج و تفکر بسیجی از زمان شکل گیری تاثیرات عمیقی را حتی در منطقه داشته است.
امروز این پدیده به مدلی کارآمد و فراملی تبدیل و مورد تأسی جبهه مقاومت اسلامی منطقه قرار گرفته است که نتایج آن را اکنون در عرصه نظامی و البته تا حدودی سازندگی در لبنان با نام حذب االله ، در یمن با نام انصار االله، در نیجریه با جریان شیخ زکزاکی، در فلسطین با نام حماس و جنبش جهاد اسلامی و در عراق و سوریه با جریان حشد الشعبی میتوان مشاهده کرد.
امروز که تمامی تواناییهای رسانهای غرب درصدد امحای فرهنگ اسلامی ایرانی جوانان برآمده است؛ تبیین و انتقال این تفکر و الگو به نسل جوان کشور که وضعیت بغرنج جنگ تحمیلی را به نفع میهن عزیزمان تغییر داد و پس از آن نیز نه فقط به عنوان یک نیروی واکنش سریع نظامی بلکه نیرویی کارآمد در عرصه سازندگی کشور تبدیل شد، بسیار ضروری می نماید. در واقع در شرایط کنونی این پتانسیل کارآمد از حالت سخت افزاری سابق خود به شیوه های نرم افزاری نیز روی آورده است؛ به نحوی که با ورود آن به عرصه های اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، سیاسی، عمرانی و ورزشی پیشرفت های زیادی حاصل شده است.
اما چنانچه در این امر خطیر کوتاهی صورت گیرد، چه بسا کارکرد و نقش بسیج در جامعه که به عنوان یکی از ارکان اصلی نظام مقدس جمهوری اسلامی شناخته میشود، رفته رفته کمرنگ و کمرنگ تر شده و در نهایت از وجود این الگوی مردم نهاد و کارآمد محروم خواهیم شد. اکنون سوال اینجاست که ویژگی ها و شاخصه های تفکر بسیجی کدامند؟ شاخصه های الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت چیست؟ و از همه مهمتر بسیج و تفکر بسیجی در الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت از چه جایگاه و کارآمدی برخوردار بوده است؟ پاسخ به این سوالات ما را بر آن میدارد تا حد ممکن و به صورت ریشه ای و موشکافانه و با بررسی نقش بسیج و تفکر آن در کشور ، جایگاه وکارآمدی آن را به عنوان الگوی اسلامی- ایرانی تبیین کنیم.
اهمیت و ضرورت تحقیق
امروز کشور ما با هویت ویژه ای خود را به جهانیان معرفی کرده است که البته بسیاری از ابعاد این هویت و موفقیت های آن برای بسیاری ناشناخته باقی مانده است. بسیج یکی ازمهمترین بخش های این هویت است. این تحقیق به لحاظ تبیین جایگاه و کارآمدی الگوی اسلامی- ایرانی بسیج و تفکر بسیجی به نسل جوان امروزی و همچنین تاثیرات قابل ملاحظه آن در کشور ومنطقه از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.از آنجا که هدف تحقیق تبیین جایگاه و کارآمدی بسیج و تفکر بسیجی در الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت است؛ عدم وجود چنین تحقیقاتی منجر به عدم شناخت درست از ظرفیت های مادی و معنوی موجود در کشور می شود و این خود به معنای عدم توانایی در بهره وری و استفاده اصولی از چنین منابعی خواهد شد.
