بخشی از مقاله
چکیده
پژوهش حاضر به بررسی رابطه بین کیفیت زندگی، خودباوری و پیشرفت تحصیلی دانشآموزان دختر و پسر مقطع ابتدایی شهرستاندیّر پرداخته است. هدف این پژوهش تعیین میزان تاثیر کیفیت زندگی، خودباور بر پیشرفت تحصیلی جامعه آماری پژوهش تمام دانشآموزان مقطع ابتدایی به تعداد 600 نفر بود که از این تعداد با استفاده از جدول مورگان 234 نفر به عنوان نمونه انتخاب شده است. ابزار اندازهگیری، شامل پرسشنامه کیفیت زندگی، خودباوری و پرسشنامه محقق ساخته که ضرایب آلفای کرونباخ که میزان آن در کل مقیاس برای متغیرهای کیفیت زندگی 0/91، خودباوری 0/89 به دست آمده است. یافتههای پژوهش نشان داد که بین کیفیت زندگی، خودباوری، تاب آوری پشتکار و پیشرفت تحصیلی رابطه معنادار وجود دارد. این پژوهش نشان داد که بین دانش آموزان از لحاظ کیفیت زندگی، خودباوری و پیشرفت تحصیلی بر حسب میزان والدین تفاوت معنیدار وجود دارد.
کلمات کلیدی: کیفیت زندگی، خودباوری، پیشرفت تحصیلی، دانشآموزان.1 مقدمه
اغلب دانش آموزان بی انگیزه و کم کاری که دارای خودباوری پایینی هستند همیشه در مورد دلایل انجام ندادن تکالیفشان با دیگران بحث میکنند و دوست دارند معلم و والدین خود را در کم کاری-های مقصر جلوه دهند، آنها معمولاً تکالیف ساده یا تکالیفی را که خودشان به آن ها علاقمندند انجام میدهند (محمدی، .(1390
خودباوری احساسی است وابسته به تصورات فرد نسبت به توانایی های خود وقضاوت هایی که دیگران در مورد فرد میکنند خودباوری بر طرز عملکرد و رفتارهای اجتماعی مانند مسئولیت پذیری و استقلال طلبی مؤثر است (اصل بریچی، .(1391 کیفیت زندگی مفهومی چند بعدی است که شاخصهای متعددی را شامل میشود. کیفیت زندگی اغلب با استفاده از شاخصهای عینی یا شاخصهای ذهنی و به ندرت با استفاده از هر دو نوع شاخصها اندازهگیری میشود. همچنین
1
شاخصهای کیفیت، میتواند از دو منظر مکانی و اجتماعی مورد تحلیل و بررسی قرار گیرد (رضوانی و همکاران، .(1378 پیشرفت تحصیلی دانشآموزان یکی از شاخصهای مهم در ارزشیابی آموزش است و بیانگر دستیابی به استانداردها و اهداف آموزشی است. به طور کلی پیشرفت تحصیلی به جلوهای از جایگاه تحصیلی دانشآموز اشاره دارد، این جلوه ممکن است بیانگر نمرهای برای یک دوره یا میانگین نمرات در دوره ای مربوط به یک موضوع یا میانگین نمرات دورههای مختلف باشد(رئیس سعدی، .(1386
پیشرفت تحصیلی، تنها از عوامل یادگیری و آموزشگاهی تأثیر نمی پذیرد، بلکه مسائل درون فردی و روانی نیز در آن دخالت دارند. در تعلیم و تربیت و در موقعیتهای تحصیلی، موفقیت به درجهای از کارایی اطلاق میشود که فرد به فراخور تواناییهایش به رضایت ناشی از پیشرفت تحصیلی نشان میدهد.
هویت و فلت (2007) در پژوهش خود به این نتیجه رسیده اند که در واقع، کمال گرایی خود محور، با انگیزش و یادگیری رابطه مثبت دارد و می تواند عملکرد و نمره های تحصیلی دانش آموزان را در مدرسه پیش بینی کند و با ویژگی های نظیر تلاش و رقابت برای پیشرفت و همچنین عزت نفس نیز مرتبط است. به این ترتیب می توان نتیجه گرفت که خودباوری با پیشرفت تحصیلی و عزت نفس رابطه مثبت معناداری دارد. آنها پیرامون تأثیر سلامت روان به عنوان یکی از شاخص های کیفیت زندگی، بر پیشرفت تحصیلی دانشآموزان مطالعهای انجام دادند و به این نتیجه رسیدند که بین این دو متغیر رابطه تنگاتنگی وجود دارد.
نتایج بررسیهای برنات (2009) با عنوان تاب آوری نوجوانان و نقش مدارس در افزایش خوشبینی و موفقیت در دانش آموزان مدارس نشان داد که بین تاب آوری و خوش بینی رابطه ی مثبت رابطه ی مثبت معناداری وجود دارد و آموزش دادن معلمان به وسیله ی فراشناخت نقش مهمی در افزایش امیدواری و خوش بینی و تاب آوری و موفقیت نوجوانان در مدرسه دارد.
مسألهای که از زمانهای دور در آموزش و پرورش و روانشناسی تربیتی مطرح بوده و اکنون نیز با اهمیت ویژه ای دنبال میشود این است که چه راهکارهایی میتوان ارائه نمود که دانشآموز دریادگیری و کسب مهارت ها خود را باور کنند و همچنین به آموختن خویش اعتمادداشته باشند. همچنین در دنیای روبه توسعه، یکی از راههای همگامی با این شتاب پرداختن به رابطه کیفیت زندگی، خودباوری و پیشرفت تحصیلی در سطح عمیق تر و ماندنی تر میباشد. باید دانش آموزان را برای همنوایی با این توسعه و پیشرفت آماده نمود، همچنین با توجه به اینکه به نظر میرسد کیفیت زندگی، خودباوری، پشتکار و پیشرفت تحصیلی تعامل و روابط پیچیدهای با یکدیگر دارند انجام چنین مطالعاتی، کمک زیادی به حل مسائل آموزشی و تربیتی کودکان و نوجوانان میکند. این تحقیق، به دنبال مطالعه رابطه بین خودباوری با کیفیت زندگی بر پیشرفت تحصیلی در بین دانشآموزان ابتدایی شهرستان دیر می باشد.
.2 روش تحقیق
نظر به اینکه پژوهش حاضر به بررسی رابطه کیفیت زندگی، خودباوری و پیشرفت تحصیلی در بین دانشآموزان مقطع ابتدای شهرستان دیر میپردازد، به عبارت دیگر رابطه بین متغیرهای مستقل کیفیت زندگی، خودباوری، بر متغیرهای وابسته پیشرفت تحصیلی را بررسی میکند لذا این تحقیق از نوع همبستگی میباشد. جامعه آماری در این پژوهش را تمامی دانشآموزان پسر و دختر مقطع ابتدایی شهرستان دیر تشکیل میدهند که تعداد آنها حدود 600 نفر بوده که از این تعداد، 400 نفر از آنها دختر و 200 نفر نیز پسر میباشند. جامعه آماری این پژوهش تعداد600 نفر می باشد که از این تعداد با استفاده از جدول مورگان 234 نفر به عنوان نمونه به طور تصادفی انتخاب شدند. با توجه به
2
نسبت دانش آموزان پسر و دختر، به طور تصادفی 136 دانش آموز دختر و 98 دانش آموز پسر انتخاب و مورد آزمون قرار گرفتند.
ابزار جمع آوری اطلاعات در این پژوهش از سه پرسشنامه استفاده شد. هر یک از آزمون ها به شرح صفحه بعد، معرفی می گردند:
جدول -1 ضریب آلفای کرونباخ مقیاس های پرسشنامه تحقیق
مقیاس تعداد سوال مقدار آلفا
کیفیت زندگی 15 0/91
خودباوری 17 0/89
پشتکار تحصیلی 11 0/88
پرسشنامه آزمون کیفیت زندگی این آزمون دارای 15 سوال چند گزینه ای از نوع لیکرت می باشد که گزینه های آن به صورتکاملاً( موافقم، موافقم، نظری ندارم، مخالفم، و کاملاً مخالفم) تنظیم شده است. این آزمون در نتایج گزارش شده توسط گروه سازندگان مقیاس کیفیت زندگی سازمان بهداشت جهانی که در 15 مرکز بین المللی این سازمان صورت گرفته، معرفی شده است. ضریب پایایی آن با روش آلفای کرونباخ 0/89 برآورد گردیده است. در این تحقیق نیز ضریب پایایی با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ 0/91 به دست آمده است. نصیری (1385) جهت تعیین روایی مقیاس حاضر از روش روایی ملاکی همزمان استفاده شده است، برای این منظور به محاسبه ضریب همبستگی بین نمره کل پرسشنامه سلامت عمومی (GHQ) پرداخته است. میزان ضریب همبستگی این آزمون با آزمون سلامت روان ( (GHQ بالا گزارش شده است.
پرسشنامه آزمون خودباوری این آزمون توسط رضایی((1390تهیه شده است و کلاً شامل 17 سوال چند گزینه ای از نوع لیکرت باشدمی . گزینه های آن ( کاملاً موافقم، موافقم، نظری ندارم، مخالفم وکاملاً مخالفم ) بوده و نمره گذاری آن از 5 به 1 در نظر گرفته شده است. پایایی این آزمون با استفاده از روش آلفای کرونباخ 0/79 به دست آمده است. برای تعیین روایی این آزمون ضریب همبستگی بین نمره هرسوال با نمره کل محاسبه شده است. در این تحقیق نیز با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ ضریب پایایی 0/89 به دست آمد. جهت برآورد روایی آزمون ضریب همبستگی هر سوال بانمره کل محاسبه شد.
