بخشی از مقاله
چکیده
تأثیر زیانبار مواد شیمیایی بر سلامتی انسان و عوارض جانبی داروهاي شیمیایی، توجه جهانی را به داروهاي گیاهی و گیاهان دارویی در سطح وسیعی معطوف نموده است. رویکرد روز افزون استفاده از گیاهان دارویی در سطح جهانی، اهمیت تولید و پرورش این گیاهان را روشنتر میسازد. جنس مریم گلی از خانواده Lamiaceae میباشد که در نقاط مختلف جهان بیش از 900 گونه دارد. به منظور بررسی تنوع ژنتیکی 17 توده مریم گلی جمعآوري شده از مناطق مختلف ایران، از نشانگرهاي مولکولی RAPD استفاده گردید. از مجموع 10 آغازگر مورد استفاده تنها 7 آغازگر سطح قابل ملاحظهاي از چندشکلی را نشان دادند. از مجموع 221 باند تولید شده 143 باند (% 64/7) چندشکل بودند. آغازگر OPC-5 بیشترین تعداد باند چندشکل و آغازگر OPA-3 کمترین تعداد باند چندشکل را تولید نمودند. تجزیه خوشهاي بر اساس حضور (1) و عدم حضور (0) باند با استفاده از ضریب تشابه ژنتیکی جاکارد و مبتنی بر روش UPGMA با نرمافزار NTSYS انجام گرفت. بیشترین تشابه ژنتیکی بین توده 13 و توده (0/ 85) 14 و کمترین تشابه ژنتیکی بین تودههاي 18 و (0/14) 19 مشاهده شد. با برش دندروگرام در نقطه 0/25، 3 گروه اصلی به دست آمد و بقیه تودهها به تنهایی هر یک تشکیل یک گروه جداگانه را دادند. نتایج این آزمایش نشان داد که تودههاي مورد مطالعه از تنوع ژنتیکی بالایی برخوردار هستند.
کلمات کلیدي: تجزیه خوشهاي، تنوع ژنتیکی، مریم گلی، نشانگرهاي مولکولی RAPD
مقدمه
تأثیر زیانبار مواد شیمیایی بر سلامتی انسان و عوارض جانبی داروهاي شیمیایی، توجه جهانی را به داروهاي گیاهی و گیاهان دارویی در سطح وسیعی معطوف نموده است. رویکرد روز افزون استفاده از گیاهان دارویی در سطح جهانی، اهمیت تولید و پرورش این گیاهان را روشنتر میسازد. جنس مریم گلی از خانواده 1Lamiaceae میباشد که در نقاط مختلف جهان بیش از 900 گونه دارد .(5) براي گیاه مریم گلی خواص زیادي از جمله ضد تشنج و ضد سرفه ذکر کردهاند ( 7) حفاظت و استفاده پایدار از منابع ژنتیکی جهت تأمین امنیت غذایی آینده یک ضرورت است. در این بین، تکنیکهاي مولکولی
توانستهاند حفاظت و مدیریت منابع ژنتیکی را خصوصاً در زمینههاي اطلاعات مربوط به تنوع ژنتیکی بهبود بخشند .(3) امروزه استفاده از نشانگرهاي مولکولی جهت بررسی تنوع ژنتیکی و استفاده از آن در برنامههاي اصلاحی به صورت امري ضروري در آمده است(.(4 نشانگرهاي مولکولی 2RAPD به علت مزایایی چون تولید تعداد زیادي باند، چندشکلی زیاد، عدم استفاده از مواد رادیواکتیو و عدم نیاز به وجود اطلاعاتی در مورد توالی ژنومی گیاه، همواره در بررسی تنوع ژنتیکی مخازن توارثی مورد استفاده قرار گرفته است .(6) نشانگرهاي RAPD رابطه خویشاوندي بین دیپلوئیدها و آمفی دیپلوئیدهاي براسیکاها را به خوبی نشان دادهاند .(2)
در این تحقیق، تنوع ژنتیکی 17 توده مریم گلی با استفاده از نشانگر مولکولی RAPD مورد بررسی قرار گرفت.
١ Lamiaceae=Labiatae
٢ Random Amplified Polymorphic DNA
مواد و روشها
مواد گیاهی شامل 17 توده مریم گلی جمعآوري شده از مناطق مختلف ایران بود (جدول (1 که بذر آنها در گلدان کشت شد.
جدول -1 مواد گیاهی مورد مطالعه
کد توده محل جمعآوري کد توده محل جمعآوري
S4 S.hydrangea اراك S16 S.chloroleuca مشهد
S5 S.hydrangea داران S17 S.chloroleuca سمنان
S6 S.mirzayanii بستک S18 S.mirzayanii خاش
S8 S.sclarea سمنان S19 S.spinosa خرم آباد
S9 S.officinalis همدان S24 S.spinosa همدان
S11 S.sharifii بندرعباس S30 S.multicaulis خرم آباد
S12 S.sharifii بستک S31 S.multicaulis همدان
S13 S.sharifii میناب S54 S.multicaulis شهمیرزاد
S14 S.sharifii لار --- ----- ------
- استخراج DNA ژنومی
DNA ژنومی از 100 میلی گرم بافت تازه برگی که 10 روز از تاریخ کاشت آن گذشته بود به روش دلاپورتا (1) استخراج و کمیت و کیفیت آن به روش اسپکتروفتومتري تعیین گردید.
- آغازگر
تعداد 10 آغازگر تصادفی ده نوکلئوتیدي از شرکت سیناژن تهیه و بر روي سه نمونه DNA آزمایش شدند. در نهایت 7 آغازگر که داراي چندشکلی مطلوبتري بودند انتخاب شدند.
3PCR -
