بخشی از مقاله
چکیده :
در طول سده های گذشته دیدگاه فلاسفه وشاعران موید این اصل بوده است که انسان نیاز دارد خود را خوب و منطقی واخلاقی جلوه دهد در صدسال گذشته نیز بسیاری از روانشناسان پذیرفته اند که انسان دارای عزت نفس می باشد برای انسان هیچ حکم ارزشی مهمتر از داوری او در مورد عزت نفس خویشتن نیست . ارزشیابی شخص از خویشتن قطعی ترین عامل در رشد روانی او میباشد این ارزشیابی به صورت احساسی است که انتزاع و شناسایی ان دشوار است زیرا پیوسته تجربه میشود و جزئی از هر احساس و دخیل در هر واکنش احساساتی انسان است بنابراین این تصور که یک فرد از خویشتن دارد به طور ضمنی در همه ی واکنش های ارزشی تجلی می شود. از سویی دیگر عملکرد تحصیل و یا موفقیت افراد در مورد تحصیل و عوامل و شرایط و امکانات ومقتضیات ان از جمله موضوعات مورد علاقه
æ جالب توجه روانشناسان و صاحب نظران علوم تربیتی می باشد به نظر می رسد پیشرفت تحصیلی و عزت نفس دارای یک رابطه متقابل می باشد یعنی از طرفی داشتن عزت نفس موجب پیشرفت تحصیلی می شود زیرا که خودباوری و تلقی مثبت از خویشتن در یادگیری و ایجاد نگرش برای تحصیل اثر می گذارد و موجب پیشرفت تحصیلی می شود از طرف دیگر موفقیت تحصیلی و رسیدن به مدارج بالا در کار اموزش موجب ارتقای عزت نفس می شود . به طور کلی پیشرفت های انسان در هر زمینه ای وتجربه ی موفقیت احساس خودباوری و ازشمندی و توانمندی در هر مورد باعث افزایش عزت نفس می شود درو اقع موفقیتهای تحصیلی و شکستهای تحصیلی فرد در مدرسه
æ مسائل مربوط به تحصیلمتقابلاً بر عزت نفس و عزت نفس بر تحصیل تأثیر میگذارند که میزان تأثیر آن از جامعهای به جامعه دیگر فرق میکند.
کلمات کلیدی : عزت نفس، پیشرفت تحصیلی، دانش آموزان ، یادگیری،آموزش وپرورش
1معاونت اجرایی مجتمع مالک اشترآموزش وپرورش اصلاندوز(کارشناس مدیریت بازرگانی) 2معاون آموزگار اموزش وپرورش شهرستان پارس آباد(کارشناس آموزش راهنمایی ومشاوره)
3 معاونت پرورشی شهید قهرمانی آموزش وپرورش شهرستان پارس آباد(کارشناس ارشد علوم تربیتی)
مقدمه:
یکی از مهمترین صفات بشری برای رسیدن به هدفهایی که انسان در پیش دارد عزت نفس است برخورداری از اراده و اعتماد به نفس قوی، قدرت تصمیمگیری و ابتکار، خلاقیت، سلامت فکر و بهداشت روانی ارتباط مستقیمی با میزان عزت نفس و احساس خود ارزشمندی دارد. عزت نفس، احساس ارزش، درجه تصویب تأیید، پذیرش و ارزشمندی است که شخص نسبت به خویشتن احساس میکند(شاملو، .(1372 وقتی سخن از عزت نفس به میان میآید ارزش شخصی یا احساسی که از فرد در نظر اعضای گروه مجسم میشود. مطرح میگردد. یکی از پیچیدهترین و ناراحت کنندهترین مسائل شخصیتی عقده حقارت است. کودکانی که احساس بیلیاقتی و عقبماندگی میکنند کمتر برای موفقیت و انجام دادن کارها به تلاش و کوشش دست میزنند. رشد سالم شخصیت ایجاب میکند که شخص نه فقط برای شناخت خود، بلکه بیشتر برای پذیرش خود فعالیت کند پژوهشهای ارزشمندی دربارهی ارتباط خودشناسی فرد در رابطه با رشد سالم و سازگاریهای شخصیتی افراد انجام گرفته و نتایج مثبت و سودمندی به بار آورده است(پارسا، .(1376
عزت نفس:
عزت نفس را عبارت از شایستگی، توانمندی، کفایت، اطمینان، استقلال و آزادی میداند که اگر ارضا شود، افراد احساس ارزشمند بودن، توانا بودن، ثمربخش بودن و اعتماد به نفس و در غیر این صورت احساس حقارت، درماندگی و ضعف میکنند.
ابعاد عزت نفس:
-1 بعد اجتماعی: هر چقدر ارتباط شخص با اجتماع کمتر باشد و فاقد محبت لازم و حمایتهای اجتماعی باشد باعث کاهش عزت نفس فرد خواهد شد و هر چقدر ارتباط فرد با اجتماع بیشتر شود و از حمایتهای اجتماعی و محبت لازم برخوردار باشد عزت نفس فرد بیشتر خواهد بود.
-2 بعد تحصیلی: موفقیتها و شکستهای فرد در امر تحصیل علم و دانش در مدرسه و مسائلمربوط به آن مستقیماً بر عزت نفس اثر میگذارد و هر چه شکست بیشتر باشد عزت نفس پایین و هر چقدر موفقیت فرد بیشتر باشد عزت نفس فرد بالا خواهد رفت.
-3 بعد جسمی: هر فرد نسبت به ظاهر و توانایی جسمی خود یک ارزیابی و برداشت دارد اگر این تصور در برداشت از وضعیت ظاهری و جسمی فرد منفی باشد از این نظر عزت نفس فرد پایین خواهد بود و برعکس.
-4 بعد خانوادگی: فردی که احساس میکند عضو باارزشی از خانواده است و احترام بیشتری برای او قائلند عزت نفس او بالا خواهد بود.
-5 بعد کلی عزت نفس: ارزیابی و تصور کلی فرد از خود و خویشتن است و اساس ارزیابی فرد در همه زمینههاست.
