بخشی از مقاله
مقدمه
امروزه جوامع و سازمانها با تغییرات بسیار سریع، همه جانبه و بنیادی مواجهاند. سازمانهای موفق در این عصر، با آگاهی از زمینههای این تحولات، تغییرات لازم را در خود ایجاد میکنند. ظهور فناوری اطلاعات و ارتباطات و در نتیجه آن، دولت الکترونیک، از جمله مهمترین این تغییرات است. در صورتی که بتوان چالشها و موانع توسعه دولت الکترونیک را شناسایی و راهکارهای مناسب را برای رفع آنها اتخاذ کرد، پیادهسازی دولت الکترونیک مزایای متعددی برای جامعه به همراه خواهد داشت. وب سایتها به عنوان رابط بین دولت و شهروندان، نقش مهمی را در توسعه خدمات دولت الکترونیکی ایفا میکنند. به گونهای که شهروندان میتوانند با صرف کمترین زمان و هزینه، نسبت به بهرهگیری از اطلاعات موجود در این وب سایتها و انجام بیشتر فعالیتهای اداری، بدون نیاز به حضور فیزیکی در سازمانها و مراکز دولتی، اقدام نمایند. به عنوان نمونه، پیگیری امور مربوط به استعلام خلافی خودرو، یا موارد مرتبط با نظام وظیفه از
مواردی است که کاربران را به طور مکرر به مجموعه وب سایتهای ناجا جذب می کند. بنابراین، ارائه خدمات الکترونیک از طریق وب سایتهای ناجا، صرفهجویی قابل توجهی در وقت و هزینه کاربران خواهد داشت. با توجه به اهمیت این موضوع و کاربرمداری در عرصه دولت الکترونیک، پژوهش حاضر در نظر دارد به بررسی وضعیت وبسایتهای ناجا بپردازد. هدف این پژوهش، بررسی میزان رؤیتپذیری وبسایتهای ناجا، رتبه-بندی و ارتباط این وب سایتها براساس میزان تبادل پیوند با یکدیگر و شناسایی وبسایتهای هسته این سازمانها است. به این ترتیب پژوهش حاضر در تلاش است به پرسشهای زیر پاسخ دهد.
1. وضعیت روابط پیوندی و نمودار شبکهای پیوندهای متقابل وب سایتهای ناجا چگونه است؟
2. میزان رؤیتپذیری وب سایتهای ناجا چگونه است؟
3. وب سایتهای هسته ناجا کدامند؟
Au = t/n
مجله علم سنجی کاسپین، سال اول، شماره دوم، پاییز و زمستان93، صفحه 32-38 بررسی شبکههای پیوندی وب سایتهای ناجا/ دکتر امیررضا اصنافی
.4 رتبه بندی وبسایتهای ناجا بر اساس رتبه آنها در گوگل و ترافیک بازدیدشان در چه وضعیتی است؟
در ارتباط با ارزیابی وب سـایتها پژوهشــهای متعددی انجام شده اســـت. اما، مجموعه پژوهشهایی که با موضـــوع مقاله حاضـــر ارتباط بیشــتری دارد به شــرح زیر اســت. Rousseau درمقاله خود، پیوندهای درونی، الگوهای توزیع وب ســـایتها و پیوندهای بیرونی را مورد تحلیل قرارداد. وی که ازنسخه قدیمی موتورکاوش آلتاویستا استفاده کرده است، مطالعه اش را با 343 سایت بارگذاری شده که ازطریق یک کاوش درباره اطلاع سـنجی یا کتابسنجی یا علم سنجی بازیابی شده بودند، انجام داد. روسـو نشان داد که توزیع حوزه های سطح بالا برای این سایتها ازقانون توزیع لوتکا پیروی میکند Thelwall .(1) عقیده دارد که وب سنجی به طورکامل یکی از مقوله های کتاب سنجی است؛ زیرا اسناد وبی، چه متنی و چه چندرسانه ای، همگی اطلاعات ثبت شدهای هستند که درسرورهای وب ذخیره شـدهاند. بخشـی از وبسـنجی هم تحت پوشش علم سنجی است. همان طور که در علمسنجی عنوان میشود که یک مقاله استنادگر اسـت و مقاله ای دیگر مورد استناد قرار می گیرد، در وبسنجی نیز بیان می شـود که یک وبسـایت، پیوند دهنده و وب سایت دیگر پیوندگیرنده اســت Thelwall & Holmberg .(2) شــواهد قوی را مبنی بر تأثیر مجـاورت جغرافیـایی در برقراری پیوند بین وب ســـایتهای دولتهای محلی و شـهرداریها در فنلاند یافتند. پژوهش آنها نشان داد که پیوندها غالباً به دلایل اداری ایجاد شده بودند .(3)
Murray & Kloby به بررسی وب سایتهای شهرداری Newjersi پرداختند. یافتههای پژوهش آنها نشان داد که 41 درصد از شهروندان نیوجرسی اطلاعات مورد نیاز خود دربارهی خدمات شهری را از طریق مراجعه به وب سایت شهرداری کسب میکنند. آنها عقیده داشتند که باید امکان ارتباط با شهردار، هیات رئیسه و کارکنان شهرداری، دسترسی به فرمهای نظرسنجی و پیشنهادها، آگاهی از زمان ارائه خدمات شهری نظیر جمعآوری زباله و بازیافت، مالیات و عوارض شهری وجود داشته باشد. پژوهش آنها نشان داد که بین میزان اطلاعات موجود در هر وب سایت با جمعیت شهر، رابطه معنی دار وجود دارد. هر چه شهر بزرگتر باشد، محتوای وبسایت باید غنیتر و مفیدتر در دسترس شهروندان قرار گیرد(Noruzi & Hashemzadeh .(4 در پژوهشی با روش وبسنجی، و به کارگیری شیوه تحلیل پیوند به بررسی وضعیت روابط و شبکههای پیوندی وب سایتهای پژوهشگاههای ایران پرداختند. یافتههای پژوهش نشان داد که از نظر مجموع پیوندهای دریافتی و بیرونی، وب سایتهای مرکز اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی، پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران و سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران در وضعیت بهتری نسبت به سایر وبسایتها قرار دارند. به لحاظ تعداد پیوندهای دریافتی و میزان
رؤیتپذیری نیز پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران، مرکز اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی و سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران در رتبههای اول تا سوم قرار دارند .(5) پژوهش Erfanmanesh & Didgah در خصوص ارزیابی ظاهری، تحلیل پیوندها و میزان بازدید از وبسایت دانشگاههای علوم پزشکی ایران نشان داد که روش تحلیل پیوند، ابزار مناسبی برای ارزیابی وب سایتها محسوب میشود. آنها اشاره کردند که دانشگاههای مورد بررسی، میتوانند با بررسی دقیقتر وبسایتهای خود در بهبود کیفیت و کارآیی آنها بکوشند .(6)
پژوهش Mardaninejad و همکاران درباره کیفیت وب سایتهای هسته دانشگاههای مجازی ایران و جهان نشان داد که وب سایتهای مورد مطالعه، برای ارائهی اطلاعات به کاربران خود دارای هدف مشخص هستند. افزون بر داشتن این ویژگی، توجه به نیاز مخاطبان و پایدار بودن ساختار وبسایت در وضعیت خوبی قرار گرفته است. از طرفی ویژگیهای سهولت جستجو، پیوندهای درونی و گرافیک برای وب سایتهای مورد مطالعه، در وضعیت متوسط قرار دارند(.(7
مواد و روشها
در پژوهش حاضر از روش تحلیل پیوندها، به عنوان یکی از روشهای وبسنجی استفاده شده است. جامعه پژوهش حاضر تعداد 12 وب سایت ناجا است که نشانی این وب سایتها از طریق درگاه ناجا تهران به نشانی: http://www.police.ir به دست آمده است. به منظور ترسیم روابط پیوندی و نمودار شبکههای پیوندهای متقابل وب سایتهای ناجا از نرم افزار تحلیلگر وب (Webometric Analyst) استفاده گردید که این نرمافزار از طریق وب سایتهای http://lexiurl.wlv.ac.uk/ قابل دسترسی است.
به منظور تعیین رؤیتپذیری وب سایتهای ناجا باید میزان پیوندهای دریافتی این وب سایتها محاسبه میشد. به همین منظور، از وب سایتهای http://www.woorank.com استفاده گردید. از طریق این وب سایت، میزان پیوندهای دریافتی، وضعیت ترافیک بازدید، رتبه وبسایتهای مورد بررسی در صفحه گوگل به دست آمد. در این وب سایت، وضعیت ترافیک بازدید وبسایتها با شاخصهای بسیار ضعیف، ضعیف، متوسط، بالا و بسیار بالا برای شناسایی و معرفی وب سایتهای
هسته از فرمول زیر استفاده شده است: :Au شاخص تعیین وب سایت هسته؛
:t مجموع پیوندهای دریافتی به وب سایتهای مورد مطالعه و :n تعداد وبسایتهای مورد مطالعه است.
هرگاه، تعداد پیوندهای دریافتی یک وبسایت از عدد حاصل از فرمول بیشتر باشد، آن وب سایت جزء وب سایتهای هسته محسوب
33
Caspian Journal of Scientometrics. 2014; 1(2):32-38 Asnafi A
میشود. در این فرمول عدد کلی به دست آمده از مجموع پیوندها 518333 بود که پس از تقسیم بر تعداد 12 وب سایت مورد مطالعه، عدد 43194/4 به دست آمد. به این مفهوم که اگر مجموع پیوندهای یک وبسایت از عدد 30032/6 بیشتر شد، آن وب سایت به عنوان وب سایت هسته است. Danesh و دیگران، به منظور شناسایی وبسایتهای هسته دانشگاههای جهان اسلام از این فرمول استفاده کردند Noruzi & .(8) Hashemzadeh نیز در پژوهشی با عنوان "تحلیل شبکههای پیوندی وب سایتهای پژوهشگاههای ایران: روابط پنهان و آشکار" نیز از فرمول مذکور استفاده نمودند .(5) بازه زمانی گردآوری دادههای پژوهش حاضر، طی روزهای 1393/3/1 تا 1393/3/4 بوده است.
یافتهها
در تصویر 1 نمودار شبکهای، پیوندهای متقابل وب سایتهای ناجا
قابل مشاهده است. در این تصویر، دایرهها معرف وبسایتها و پیکانها بیانکننده پیوند بین آنها هستند. در این تصویر، پیوندهای درونی و بیرونی و متقابل این وب سایتها رؤیت میشوند. همچنین وبسایتهای مرتبط با ناجا با وبسایت اصلی ناجا ارتباط و تعامل مستقیم دارند. هر چند تمام این وب سایتها زیر مجموعه ناجا هستند و در یک خوشه مرکزی قرار گرفته اند اما بین این وب سایتها، شبکه پیوندی قوی و گسترده وجود ندارد. آنگونه که از تصویر 1 بر میآید به ترتیب، تعامل وب سایتهای پلیس فتا، سازمان وظیفه عمومی و سازمان پژوهشها و مطالعات ناجا با وبسایت مرکزی و اصلی ناجا بسیار پر رنگتر و بیشتر از سایر وب سایت-های مورد مطالعه است.
وبسایت نظام وظیفه به لحاظ هم پیوندی، نزدیکی بیشتری به وب سایت اصلی ناجا دارد. و وبسایت ناجا بیشترین میزان تعامل را با سایر وب سایتهای ناجا داشته است (تصویر .(1
تصویر -1 روابط پیوندهای متقابل وب سایتهای ناجا
جدول 1، رتبهبندی وبسایتهای ناجا را بر اساس میزان پیوندهای جدول مشخص میشود که وب سایت بهداری ناجا با 208 پیوند، ضعیف-
دریافتی آنها نشان میدهد. منظور از پیوندهای درونی یا دریافتی ترین پیوندهای دریافتی را در اختیار دارد. جدول 2 نشان میدهد که 2 وب
(In-links) پیوندی است که یک صفحه وب بدون احتساب صفحات سایت پلیس راهور، و نیروی انتظامی به عنوان وب سایت های هسته ناجا
موجود در همان صفحه وب، از سایر صفحههای وبی موجود در محیط شناسایی شده اند. یعنی میزان پیوندهای دریافتی آنها بیش از عدد
اینترنت، دریافت میدارد. این مفهوم معادلی برای واژه استناد درمحیط 43194/4 بوده است.
چاپی است. هر چه سایت دارای پیوندهای بیشتری از این دست باشد به جدول 3 وضعیت وبسایتهای ناجا را از نظر رتبه در گوگل و
نظر میرسد که دارای محتوای اطلاعاتی مناسب و ارزشمندی برای جذب وضعیت ترافیک بازدید توسط کاربران نشان میدهد. اطلاعات موجود در
است و نشانه اعتبار سایت است .(1) از جدول 1 چنین بر میآید که وب این جدول نشانگر آن است که رتبه وبسایتهای پلیس فتا، 6 و از نظر
سایتهای پلیس راهور با 325000 پیوند، نیروی انتظامی با 145000 پیوند، وضعیت ترافیک بازدید در موقعیت بالا، نیروی انتظامی 5 و از نظر وضعیت
پلیس فتا با 21000 پیوند و سازمان وظیفه عمومی با 13100 پیوند در ترافیک بازدید در موقعیت بسیار بالا و وب سایت پلیس راهور دارای رتبه
رتبههای اول تا چهارم از مجموع 12 وب سایت ناجا قرار دارند. در این 4 و از نظر ترافیک بازدید در مرتبه بسیار بالایی هستند. سایر وب سایت
34
های بررسی شده دارای رتبه مناسبی در گوگل نیستند. در این میان، وب سایت دانشگاه علوم انتظامی و بهداری ناجا از نظر وضعیت ترافیک به ترتیب در موقعیتهای ضعیف و متوسط هستند. لازم به ذکر است که رتبه
مجله علم سنجی کاسپین، سال اول، شماره دوم، پاییز و زمستان93، صفحه 32-38 بررسی شبکههای پیوندی وب سایتهای ناجا/ دکتر امیررضا اصنافی
صفحات وب در گوگل، عددی بین صفر تا ده است که هر چه رتبه وب سایتها به عدد ده نزدیکتر باشد، نشانگر بالا بودن رؤیت پذیری یک وب سایت است.
جدول-1 رتبه بندی وب سایتهای ناجا بر اساس پیوندهای دریافتی
ردیف نام وب سایت نشانی وب سایت تعداد پیوندهای دریافتی
1 نیروی انتظامی /http://police.ir 145000
2 پلیس پیشگیری /http://pishgiri.police.ir 251
3 پلیس راهور /http://rahvar120.ir 325000
4 پلیس فتا /http://www.cyberpolice.ir 21000
5 سازمان وظیفه عمومی /http://vazifeh.police.ir 13100
6 پلیس بین الملل /http://interpol.police.ir 354
7 دانشگاه علوم انتظامی /http://doe.ac.ir 1290
8 بهداری کل ناجا /http://behdari.police.ir 208
9 سازمان پژوهشها و مطالعات /http://research.police.ir 2450
10 معاونت اجتماعی /http://social.police.ir 2500
11 باشگاه خبرنگاران پلیس /http://pjc.police.ir 3070
12 مرکز امور ایثارگران ناجا http://isargaran.police.ir/?siteid=49 4110
جدول -2 وب سایتهای هسته ناجا
ردیف نام ناجا نشانی وب سایت تعداد پیوندهای دریافتی
1 پلیس راهور /http://rahvar120.ir 325000
2 نیروی انتظامی /http://police.ir 145000
جدول -3 وضعیت ترافیک بازدید و رتبه در گوگل برای وب سایتهای ناجا
ردیف نام وب سایت نشانی وب سایت رتبه در گوگل وضعیت ترافیک بازدید
1 نیروی انتظامی /http://police.ir 5 بسیار بالا
2 پلیس پیشگیری /http://pishgiri.police.ir 0 بسیار بالا
3 پلیس راهور /http://rahvar120.ir 4 بسیار بالا
4 پلیس فتا /http://www.cyberpolice.ir 6 بالا
5 معاونت اجتماعی /http://social.police.ir 3 بسیار بالا
6 بهداری کل ناجا /http://behdari.police.ir 3 متوسط
7 سازمان وظیفه عمومی /http://vazifeh.police.ir 0 بسیار بالا
8 پلیس بین الملل /http://interpol.police.ir 2 بسیار بالا
9 باشگاه خبرنگاران پلیس /http://pjc.police.ir 0 بسیار بالا
10 سازمان پژوهشها و مطالعات /http://research.police.ir 0 بسیار بالا
11 مرکز امور ایثارگران ناجا http://isargaran.police.ir/?siteid=49 0 بسیار بالا
12 دانشگاه علوم انتظامی /http://doe.ac.ir 2 ضعیف
