بخشی از مقاله
مقدمه
ن\ازهــاي اقتصــادي فــرد، احســاس هو\ــت اجتماعــي و آن ســازمان بســتگي دارد. \كــي از مســائل مهــم در هــر
مف\ــد بــودن توســط کار مرتفــع مــي شــود. بســ\اري از ســازماني، رضا\ــت شــغلي \ار\نــان اســت. بــاال بــودن
افــراد، بخــش قابــل توجهــي از روز را در محــل \ار خو\ـش روح\ـه فــرد باعــث \ارا\ـي و اثــر بخشــي فــرد در ســازمان
مــي گذراننــد .)1( ارزشــمند تر\ـن ســرما\ه هــر ســازماني، مــي شــود .)3( موفق\ــت هــر ســازمان در گــرو تــ\3ش و
ن\ــروي انســاني آن ســازمان محســوب مــي شــود .)2( رضا\ـت شــغلي \ار\نــان آن مــی باشــد .)4( ســازمان هــاي
\ارا\ــي و اثــر بخشــي ســازمان هــا بــه ن\ــروي انســاني بهداشــتي - درمانــي در ا\ــن م\ــان بــه دلیــل اهم\ــت
نویسنده مسئول: جواد فردمال، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی همدان، وظایفــی \ـه در زم\نــه پ\شــگ\ري، مراقبــت و درمــان بــر
عهــده دارنــد، از جا\ـگاه و\ـژه اي در جامعــه برخــوردار مــي
* همدان، ایران
تلفن: 081-38380509 ایمیل: javad.faradmal@umsha.ac.ir باشــند \ .)5(كــي از مهمتر\ـن چالــش هــای س\ســتم هــاي
28
بررسی عوامل موثر بر رضایت شغلی کارکنان...
سعید دشتی و هم\اران
ارا\ـه دهنــده خدمــات سـ\3مت، \3ف\ـت نامطلــوب خدماتي شهرســتان همــدان صــورت گرفــت. ســپس آمــوزش
اســت \ـه ارا\ـه مــي شــود. در ا\ـن راســتا \كــي از عوامــل هــای الزم بــه دو پرسشــگر در زمینــه نحــوه ت\میــل
مهــم و تأثیرگــذار در \3ف\ــت نامطلــوب ارا\ــه خدمــات پرسشــنامه هــا داده شــد. بعــد از توجیــه آزمودنــي هــاي
بهداشــتي درمانــی، عوامــل انســاني اســت \ـه مــي تواننــد پژوهــش در زم\نــه چگونگــي انجــام مطالعــه و محرمانــه
نقــش بــه ســزا\ي در تحــول و پ\شــرفت امــور مراقبــت و بــودن اطالعـات و همچن\ـن هــدف از انجــام ا\ـن مطالعــه،
درمــان داشــته باشــند .)6( رضایــت شــغلی از نــوع نگــرش تمــام کارکنانــی کــه متمایــل بــه شــرکت در مطالعــه
فــرد نســبت بــه شــغل خویــش )7( و بــه مجمــوع تمایـ\3ت بودنــد، وارد مطالعــه شــدند )الزم بــه ذکــر اســت کــه
یــا احساســات مثبــت کــه افــراد نســبت بــه شــغل خــود تعــداد 15 نفــر از پرســنل بعــد از توجیــه تمایــل بــه پــر
دارنــد گفتــه مــی شــود .)8( هرزبــرگ عوامــل مؤثــر بــر کــردن نداشــتند(. ابــزار جمــع آوري اطالعــات در پژوهــش
رضایــت شــغلی را در دو بعــد تقســیم بنــدی مــی کنــد، )1 حاضــر، پرسشــنامه دو قســمتي شــامل دو بخــش )1
عامــل بهداشــت کــه متشـ\ل از ویژگیهــای محیطــی شــغل مشــخصات فــردي شــامل ســن، جنــس، وضع\ــت تأهــل،
و جنبــه هــای بیرونــی مثــل حقــوق، روابــط بیــن فــردی، تعــداد فرزنــدان، وضع\ــت اســتخدامي، وضعیــت مســ\ن،
شــرایط و موقعیــت هــای کاری اســت. )2 عوامــل انگیزشــی رشــته تحصیلــی، میــزان تحص\ـ\3ت، م\ـزان درآمــد ســابقه
کــه در واقــع عوامــل وابســته بــه وظایــف و محتــوای شــغلی کار و )2 پرســش نامــه توص\ــف شــغلي )JDI( اســمیت
نظیــر جنبــه هایــی ماننــد اهمیــت دادن بــه پیشــرفت، بــود. پرسشــنامه \ Smithكــي از ابزارهــاي معتبــر بــراي
مســؤولیت و رشــد را مطــرح مــی کنــد .)9( رضا\ــت ســنجش رضا\ـت شــغلي مــي باشــد، \ـه توســط اســمیت،
شــغلي بــا م\ـزان مشــار\ت بــاالي \ار\نــان در دســت\ابي هالیــن و کنــدال و برمبنــای70 ســؤال در 6 ح\طــه تدو\ـن
بــه اهــداف ســازمان، رضا\ــت منــدي مشــتر\ان، افزا\ــش شــده اســت. 22 ســؤال در ح\طــه ماه\ـت شــغل )نگــرش
تعهــد \ار\نــان نســبت بــه ســازمان، افزا\ــش بهــره وري بــه شــغل(، 7 ســؤال در ح\طــه فرصــت هــاي ترف\ـع، 14
و ســوددهي ســازمان رابطــه دارد )12-10( و نیــز از یــک ســؤال در ح\طــه سرپرســتي، 11 ســؤال در ح\طــه همــكار،
ســو رضا\ـت شــغلي موجــب افزا\ـش اعتمــاد بــه نفــس و 9 ســؤال در ح\طــه حقــوق و مزا\ــا، 7 ســؤال در ح\طــه
انجــام بهتــر و بــا عالقــه \ارهــا و از ســوي د\گــر موجــب شــرا\ط مح\ــط \ار. مق\ــاس امت\ــاز بنــدي ا\ــن ســؤاالت
بهبــود ارتباطــات مــي شــود و همچن\ــن از فشــار روانــي ً
ماننــد مق\ــاس 5 امت\ــازي ل\كــرت از \امــ\3 مخالــف تــا
\ار\نــان \اســته )13(، زم\نــه تضم\ـن سـ\3مت جســماني، ً
\امـ\3 موافــق بــوده اســت و تحل\ـل نتا\ـج بــا اســتفاده از
روانــي و اجتماعــي آن هــا را فراهــم مــي \نــد .)14( از راهنمــاي اســمیت صــورت گرفتــه اســت. رضا\ـت شـغلي
طــرف دیگــر عــدم رضا\ـت شــغلي باعــث \اهــش روح\ـه ناشــي از جنبــه هــاي مختلــف شــغل همچــون پرداخــت،
\ار\نــان، تشــو\ش، \ــم \اري، غ\بــت، اســتعفا، تــرك فرصــت هــاي ترف\ــع، سرپرســت، همــكاران و عوامــل
خدمــت، بازنشســتگي زودرس و ناراحتــي هــاي جســمي و مح\ــط \اري همچــون ســب\ سرپرســتان، شــرا\ط \اري
روحــي مــي گــردد .)15( پژوهــش هــا نشــان مــي دهــد \ـه و مزا\ـاي شــغلي اســت. اعتبــار درونــي )پایایــی( شــاخص
افــراد ناراضــي از شــغل، ب\شــتر در معــرض وقــوع حــوادث توص\ـف شــغل بــا روش آلفــای کرونبــاخ بــراي ماه\ـت \ار
هســتند 16(،.)17 بــه دلیــل اهمیــت تأثیــر رضایــت شــغلی 0/80، سرپرســت 0/89، همــ\اران 0/87، ترفیعــات 0/90،
در کیفیــت خدمــات ارایــه شــده بــه بیمــاران، چانــگ و حقــوق و مزایــا 0/90، محیــط کار 0/80، و روایــی پرســش
همـ\اران ســنجش رضایــت شــغلی را بــه منظــور بررســی نامــه رضایــت شــغلی نیــز 0/93 بــه دســت آمــد .)28(
تغییــرات آن حداقــل هــر شــش ســال یــک بــار توصیــه پرســش نامــه رضایــت شــغلي اســمیت بــرای نخســتین
می\ننــد .)18( ایــن پژوهــش بــه منظــور تعییــن میــزان بــار در دانشــگاه شــهید چمــران اهــواز اســتاندارد گردیــده
رضایــت شــغلی کارکنــان بهداشــتی درمانــی شــاغل در اســت. فــرم اصلــی توســط ش\رشــ\ن ترجمــه و پایایــی
شــب\ه بهداشــت -درمــان شهرســتان همــدان صــورت و روایــی آن 0/94 و 0/96 محاســبه شــده اســت .)29(
گرفتــه اســت. اطالعــات بــه صــورت خــود گــزارش دهــي از \ار\نــان جمع
روش کار آوري شــد و در نها\ــت پــس از کنتــرل و کدگــذاری بــه
منظــور تجزیــه و تحلیــل وارد نــرم افــزار 16 SPSS گردیــد
مطالعــه حاضــر مطالعــه اي مقطعی-تحل\لــي بــود کــه در همچنیــن مقا\ســه میانگیــن پاسـخ در گروه\هــا مختلــف بــا
اســتفاده از آزمــون تحلیــل واریانــس یک\طرفــه و آزمــون
بهــار و تابســتان ســال 1391 بــر روی 278 نفــر از کارکنــان تــی مســتقل و در ســطح معنــي داري 5% انجــام شــد.
مراکــز بهداشــتی_درمانی شهرســتان همــدان )شــامل یافته ها
کارکنــان بهداشــتی درمانــی 19 پایــگاه شــهری، 18
مرکــز بهداشــتی- درمانــی شــهری و 12 مرکــز بهداشــتی در ایــن مطالعــه 278 نفــر از پرســنل مراکــز بهداشــتی-
- درمانــی روســتایی( کــه حداقــل بــه مــدت یــک ســال
مشــغول بــه خدمــت بــوده و تمایــل بــه ت\میــل پرسشــنامه درمانــی شــرکت نمودنــد کــه میــزان پاســخگویی آنــان
نیــز داشــتند، انجــام گرفــت. روش نمونــه گ\ـري بــه شــكل ب\ـش از 70 درصــد بــود. )تعــداد 13 پرسشــنامه بــه دلیــل
سرشــماري بــود. ابتــدا هماهنگــي هــای الزم بــا مســئول\ن ناقــص بــودن اطالعــات از مطالعــه حــذف شــدند و در
دانشــگاه علــوم پزشــكي و مد\ر\ــت مرکــز بهداشــت ضمــن تعــداد 29 نفــر از پرســنل بعــد از دوبــار مراجعــه
ri.ca.ahsmu.jsp 29
مجله علمی پژوهان دانشجویی دوره 12، شماره 4، تابستان 1393
جهــت پــر کــردن پرسشــنامه حضــور نداشــتند(. میانگیــن )انحــراف معیــار( ســن افــراد، بــرای مــردان 36/87±9/22،
و بــرای زنــان 37/45±7/96 بــود. 33/5 درصــد از پرســنل فرزنــد نداشــتند، 34/2 درصــد دو فرزنــد داشــتند از لحــاظ نــوع شــغل، 10/5 درصــد پزشــ\، 11/3 درصــد بهداشــت خانــواده، 25/1 درصــد مامــا، 4/7 درصــد بهــورز، 12/4 درصــد مبــارزه بــا ب\مار\هــا، 9/1 درصــد بهداشــت مح\ــط، 3/3 درصــد بهداشــت حرفــه ای، 4 درصــد علــوم آزمایشــگاهی، ســا\ر مــوارد 19/6 درصــد )بهداشــت دهــان
و دنــدان، بهداشــت مــدارس، اپیدمیولــوژی، مدیریــت خدمــات بهداشــتی، روان شــناس، دنــدان پزشــک و تغذیــه( بــوده انــد. میانگیــن و انحــراف معیــار ســابقه کاری8/481
13/42± ســال مــی باشــد. از نظــر میــزان حقــوق دریافتــی در مــاه، 80/2 درصــد از پرســنل بیــن پانصــد هــزار تــا یــک میلیــون تومــان در مــاه دریافتــی داشــتند. و نیــز از نظــر وضعیــت مسـ\ن، 75/3 درصــد از پرســنل خانــه شــخصی
و 24/7 درصــد از پرســنل خانــه اســتیجاری داشــتند. ســایر ویژگــی هــای جمعیتــی در جــدول یــک و همچنیــن میانگیــن نمــره رضایــت بــه تف\یــک حیطـه\ هــا در جــدول دو نشــان داده شــده اســت.
