بخشی از مقاله
سرواپيدميولوژي توکسوپلاسموزيس در زنان مجرد مراجعه کننده به مراکز بهداشتي درماني کاشان در سال هاي ٨٧-١٣٨٦
چکيده
مقدمه و هدف : آلودگي به توکسوپلاسما گوندي از شيوع قابل ملاحظه اي در ايران برخوردار است . آلوده شدن زنان باردار منجر به سقط جنين ، زايمان زودرس و ناهنجاري هاي مادرزادي مي شود. به منظور اطلاع از وضعيت ايمني زنان در شرف ازدواج ، مطالعه حاضر با هدف تعيين آلودگي و تيتر آنتي بادي عليه توکسوپلاسما گونديي ، روي زنان مجرصورت پذيرفت . مواد و روش ها: در يک مطالعه توصيفي ، چهارصد زن مجرد ٣٥-١٤ ساله مراجعه کننده به مراکز بهداشتي درماني کاشان طي سالهاي ٨٧-٨٦، به طور تصادفي انتخاب شده و با استفاده از تکنيک ايمنوفلورسانت غيرمستقيم (IFA)، آنتي بادي هاي IgG و IgM ضدتوکسوپلاسما مورد ارزيابي قرار گرفتند. اطلاعات مربوط به افراد از قبيل : سن ، شغل ، تحصيلات ، سابقه تماس با گربه ، عادات غذايي ، سابقه سقط در خانواده و علايم باليني و نتيجه تست سرولوژي در فرم اطلاعاتي ثبت و داده ها به صورت جداول توزيع فراواني و نمودار، ترسيم و ميانگين هندسي آنتي بادي (GMRT) براي سرم هاي مثبت محاسبه شد.
نتايج : ميانگين سن افراد تحت بررسي ٤ ±٢١.٢ سال بود. ٨٢ نفر(٢٠.٥درصد) داراي پاسخ مثبت سرولوژي و ٣١٨ نفر (٧٩.٥درصد) آنتي بادي منفي بودند. در گروه سني ٢٣-١٩ سال ، آلودگي ٤١.٥درصد بود که نسبت به ساير گروه هاي سني از ميزان بالاتري برخوردار بوددربين افراد آنتي بادي مثبت ، ٦٨ نفر (٨٣درصد) در رقت ١.٢٠ و يک نفر (١.٢ درصد) در رقت ١.٨٠٠ و بالاتر واکنش مثبت داشتند در بين افراد آلوده ، ٩٦.٤ درصد IgG و ٣.٦ درصد IgM مثبت بودند. خوردن گوشت نيم پخته ، نوشيدن آب غيربهداشتي و شغل خانه داري با آلودگي ارتباط معناداري نشان داد (٠٠٥>P.GMRT ( براي ٨٢ زن آلوده ١.٣٠ تعيين شد. افرادي که واکنش مثبت آنتي بادي ضدتوکسوپلاسما نشان دادند، واکنش RF منفي داشتند.
نتيجه گيري : با توجه به پايين بودن سطح آنتي بادي ضدتوکسوپلاسما گوندي در زنان مجرد و ايمن نبودن هنگام بارداري و عوارض جبران ناپذير انگل در جنين ، به منظور کاهش خطرات مشکل ، ارائه آموزش هاي لازم قبل از بارداري ضروري است .
واژگان کليدي : سرواپيدميولوژي ، توکسوپلاسموزيس ، زنان مجرد، IFAT.
مقدمه
آلودگي به توکسوپلاسما گوندي يکي از شايع ترين عفونت هاي انگلي انسان است . به گونه اي که شيوع عفونت انساني در دنيا تا ٩٠% گزارش شده است [١].
مطالعات اپيدميولوژيک اخير، انتقال از مادر به جنين ، تماس با گربه ، خوردن گوشت نپخته يا نيم پخته ، تزريق خون ولکوسيت ، پيوند اعضا، تماس با خاک و خوردن سبزي و ميوه خام آلوده را از عوامل خطرساز ابتلا به اين بيماري نشان داده است [٧-١]. توکسوپلاسموزيس مادرزادي از شيوع [٥-١] در هر هزار مورد حاملگي برخوردار است و عوارض گوناگوني از جمله سقط هاي خودبه خودي ، مرده زايي ، تولد نوزاد نارس و ناهنجاري هاي مادرزادي را به همراه دارد [٥،٨،٩]. در کشور ما، ساليانه پانصد تا هزار نوزاد مبتلا به عوارض توکسوپلاسموز به دنيا مي آيد که اگرماهيانه مبلغ ٧٥ هزار ريال صرف نگهداري چنين افرادي شود, ساليانه پانصد تا نهصد ميليون ريال هزينه خواهد شد [٨]. روش معمول تعيين آلودگي در انسان ، تکنيک هاي سرم شناسي است که متداول ترين آن ها روش ايمنوفلورسانت غيرمستقيم (IFA)، است . در عفونت اکتسابي ، IgM بالا و IgG مثبت همراه با نشانه هاي باليني ، بيانگر عفونت حاد و IgG بالا و IgM منفي نشان دهنده عفونت مزمن است [٥]. بنابراين وضعيت ايمني زنان ، شاخص مهمي در بروز عوارض آلودگي است . به همين منظور، کالج زنان و مامائي آمريکا در سال ١٩٩٣ غربالگري سرولوژي را قبل از حاملگي پيشنهاد کرده است . [١٠] با توجه به عوامل خطرساز بيماري ، شيوع آلودگي در ايران متفاوت گزارش شده است . به گونه اي که در زنان باردار از ٧ درصد تا ٨٢ درصد و در دختران مجرد بين ١٨ تا ٧٨.٥ درصد متغير است [١٣-٩]. در مطالعات صورت گرفته در کاشان ، شيوع آلودگي به توکسوپلاسما در زنان باردار ٦١ درصد تعيين شده است [١٤]. در بررسي ديگري روي گربه هاي همين منطقه ، ٨٦ درصد از نظر سرولوژي مثبت و ٤ درصد آلوده به کيست نسجي بوده اند [١٥]. با توجه به شيوع توکسوپلاسموز و خسارات اقتصادي و عوارض مادرزادي ناشي از آن در انسان و نامشخص بودن وضعيت آلودگي در دختران مجرد، اين مطالعه به منظور تعيين شيوع توکسوپلاسماگوندي در خانم هاي سنين ازدواج کاشان در سال هاي ٨٧-١٣٨٦ صورت گرفت . نتايج اين تحقيق مي تواند در برنامه ريزي بهداشتي درماني منطقه و آموزش بهداشت به خانم ها قبل از ازدواج ، جهت پيش گيري از تولد نوزادان داراي ناهنجاري هاي مادرزادي ، مورد استفاده ارائه دهندگان خدمات بهداشتي درماني قرار گيرد.
مواد و روش ها
اين مطالعه با طراحي مقطعي (sectional –Cross ) روي خانم هاي مجرد سنين ٣٥ – ١٤ سال ، مراجعه کننده به مراکز بهداشتي درماني کاشان انجام پذيرفت . حجم نمونه بر اساس شيوع ٤٨ درصد آلودگي به توکسو پلاسما گوندي ، ضريب اطمينان ٩٥ درصد وخطاي ٠.٠٥ برابر ٣٨٥ نفر برآورد شد که در اين مطالعه چهارصد نفربررسي شدند.
نمونه گيري ازافراد تحت بررسي به روش خوشه اي انجام شد. تعداد خوشه [مرکز بهداشتي درماني ] مورد نياز به طور تصادفي از روي نقشه شهر انتخاب و تعداد نمونه موردنياز داخل هر خوشه به نسبت جمعيت کل انتخاب شد. در مجموع هفت مرکز بهداشتي درماني جهت انجام تحقيق انتخاب شدند. از زنان واجد شرايط ، پس از تشريح اهداف پروژه و اخذ رضايت نامه کتبي ، سه سي سي خون وريدي تهيه و مشخصات فردروي لوله ثبت مي شد. اطلاعات فردي ، عوامل مرتبط با آلودگي و علايم باليني به صورت مصاحبه کسب و در فرم اطلاعاتي ثبت شد. نمونه هاي خون در اسرع وقت به آزمايشگاه منتقل و در منهاي بيست درجه سانتيگراد نگهداري شد. ازکيت IFA-Toxo ساخت شرکت بهار افشان در انجام روش ايمنوفلورسانت غيرمستقيم (IFA) استفاده شد و آنتي بادي هاي IgG و IgM ضدتوکسوپلاسما مورد ارزيابي قرار گرفت . ابتدا سرم ها در رقت هاي ١.٢٠ ارزيابي و در صورت مثبت بودن ، سريال رقت تهيه و در تمامي عيارهاي تهيه شده ، وجود آنتي بادي ضدانگل جست وجو شد. براي انجام اينکار، از لام هاي حاوي آنتي ژن کشته شده توکسوپلاسما مورد استفاده قرار گرفت و سرم ها در رقت هاي تهيه شده به اين لام ها اضافه و به مدت سي دقيقه در ٣٧ درجه سانتيگراد انکوبه شده و سپس سه بار و هر بار به مدت هفت دقيقه با بافر شست شو داده شد. پس از آن به نمونه ها آنتي بادي کنژ وکه عليه ايمنوگلوبولين انساني به همراه يک قطره اوانس بلو اضافه شد دوباره به مدت سي دقيقه انکوبه و شستشو انجام گرفت . سپس روي لام چند قطره گليسرين اضافه کرده و با گذاشتن لامي روي آن در زير ميکروسکوپ ايمنولورسانس به بررسي مي پردازيم . تاکي زوئيت ها در صورت وجود آنتي بادي ضدتوکسوپلاسما در سرم به رنگ سبز درخشان ديده مي شوند. مواردي که تست در بوردرلاين قرار داشت براي اطمينان تکرار شد.
در صورت بالا بودن سطح آنتي بادي و IgM و مثبت بودن IgG مثبت (بالاتر از ١.٤٠٠)، عفونت حاد و در صورت بالا بودن سطح IgG و منفي بودن IgM، عفونت مزمن تلقي شد. سرم هايي که در رقت ١.٢٠ و بالاتر مثبت تشخيص داده شدند، براي اثبات آلودگي و نفي فاکتور روماتوئيد با روش آگلوتيناسيون لاتکس و کيت تهيه شده از شرکت بيونيک ايران مورد ارزيابي قرار گرفتند. نتيجه آزمايش IFA و رقت هاي آن و نتيجه تست لاتکس در فرم اطلاعاتي ثبت شد. بعد از ورود اطلاعات به spss داده ها توسط تست هاي آماري کاي دو و فيشر براي داده هاي کيفي و تست T براي داده هاي کمي مورد آناليز قرار گرفت و (0.05>P) معنادار تلقي شد.
نتايج
در اين پژوهش چهارصد زن مجرد در محدوده سني ٣٥- ١٤ ساله مورد مطالعه قرارگرفتند. ميانگين سني افراد ٤ ±٢١.٢ سال بود. ١٨٣ نفر در گروه سني ٢٣-١٩ سال و ١٩ نفر در گروه سني ٣٥-٢٩ سال قرار داشتند محسن اربابي و همکاران که به ترتيب بيشترين و کمترين افراد مورد مطالعه را تشکيل مي دادند. براساس آزمايش هايي که روي سرم خون با استفاده از تکنيک IFA صورت گرفت ، نشان داده شد، از مجموع چهارصد نفر ٨٢ نفر (٢٠.٥درصد) آنتي بادي مثبت و ٣١٨ نفر (٧٩.٥درصد) آنتي بادي منفي بودند (٣.٨٤ ± ٢٠.٥ =) C.I جدول (١) وضعيت شيوع آلودگي به توکسوپلاسما گوندي را در جامعه مورد مطالعه نشان مي دهد.
جدول (١): توزيع فراواني آلودگي به توکسوپلاسما گوندي در زنان مجرد مراجعه کننده به مراکز بهداشت درماني در شهر کاشان در سال ٨٦-٨٧
در اين مطالعه ، گروه سني ٢٣-١٩ سال با شيوع ٤١.٥درصد، نسبت به ساير گروه هاي سني از آلودگي بيشتري برخوردار هستند. اين مطالعه نشان داد، گرچه ٢٨درصد از افراد آلوده سابقه تماس با گربه داشتند اما اختلاف آلودگي در مقايسه با گروه فاقد آلودگي معنادار نيست . همچنين آلودگي در کساني که گوشت نيم پخته مصرف مي کردند، نسبت به کساني که اين عادت را نداشتند، از آلودگي بالاتري برخوردار بودند. که اين اختلاف از نظر آماري ، معنادار بود. در اين بررسي ، مصرف آب آشاميدني غيربهداشتي يکي از عوامل مؤثر در شيوع آلودگي بود. از نظر رابطه شغل با آلودگي ، نتايج نشان داد که خانم هاي خانه دار با ٤٦.٣درصد نسبت به ساير مشاغل ، آلودگي بالاتري داشتند. جدول شماره (٢) رابطه آلودگي به توکسوپلاسما با عوامل مؤثر بر شيوع را نشان مي دهد.
در بين افراد با آنتي بادي مثبت ، ٦٨ نفر (٨٣درصد) در رقت ١.٢٠ و يک نفر (١.٢درصد) در رقت ١.٨٠٠ و بالاتر واکنش مثبت آنتي بادي داشتند که به ترتيب بيشترين و کمترين فراواني تيتر آنتي بادي را دارا بودند.
از بين افراد سرم مثبت ، ٩٦.٤درصد IgG و ٣.٦ درصد IgM مثبت بودند، جدول شماره (٣) توزيع تيتر آنتي بادي ضدتوکسوپلاسموزيس را بين افراد آلوده نشان مي دهد.
