بخشی از مقاله
مقدمه
مطالعات متعددي در زمینه ژنتیک انسانی بر روي پلی مورفیسمهاي ژنی در جمعیتهاي مختلف دنیا به انجام رسیده است . بر اساس این مطالعات اثبات شده است که
هر چه قرابت ژنتیکی در ریشه هاي اصلی دو جمعیت
بیشتر باشد در صد و نوع پلی مورفیسمهاي ژنی خاص در آنجمعیتها شباهت بیشتري بهم دارند .(3)
مثال بارز این نوع مطالعات پلیمورفیسمهاي ژنی HLA
(16) و ایمونوگلوبولینها (3) است. طی دو دهه گذشته از
225
مجله زیست شناسی ایران جلد 20، شماره 2، تابستان 1386
این پلی مورفیسمهاي ژنی بعنوان مارکرهاي قابل اعتماد
براي کشف چگونگی انشقاق مردم نقاط مختلف استفاده
شده است .(6) یکی از ژنهائی که در مطالعات ژنتیک
جمعیتها بسیار مورد استفاده قرار گرفته ، ژن سیستاتیونین
بتاسنتاز(( CBS می باشد. در یک فرم موتاسیونی جدید این ژن یک قطعه 68 bp بنام 844 ins 68 bp در اگزون
شماره 8 ژن داخل میشود .(14) مطالعات نشان داده است
ورود این قطعه از ژن CBS جایگاه ویرایشی((Splice
جدیدي ایجاد میکند اما از آنجا که در اکثر موارد حالت
سیس با موتاسیون نقطه اي 833 → C T دارد این موتاسیون نیز با ایجاد یک جایگاه ویرایشی مضاعف در
نهایت موجب میشود پردازش رونوشت RNA
پیامبر((mRNA حاصله در جایگاه صحیح باشد .(11) پلی پپتید حاصل از ژن سیستاتیونین بتاسنتاز، یک آنزیم کلیدي در متابولیسم آمینواسیدهاي سولفوردار، در تبدیل هموسیستئین به سیستین نقش ویژه اي دارد 2)و .(10
استفاده از این مارکر ژنی براي ایجاد تمایز بین گروههاي
اصلی اقوام بشري مانند جدا کردن اقوام آفریقائی از آسیائی یا اروپایی یا آسیاي شرقی بسیار مورد استفاده بوده و از این رو مارکر قوم شناسی قابل اعتمادي محسوب میشود .
با این حال ، نتایج مطالعات پیشین نشان داده است استفاده
از این مارکر براي جدا کردن گروههاي مختلف در یک
جمعیت یا قومیت خاص مانند متمایز نمودن جمعیتی از اروپا از سایر جمعیتهاي اروپایی نتایج دقیقی را بدست نمی دهد .(19) نظر به ارزشمندي این پلی مورفیسم ژنی در
مطالعات ژنتیکی جمعیتها ،در این مطالعه بر آن شدیم که
با تعیین در صد فراوانی آلل 844 ins 68 bp ژن CBS در
جمعیت نرمال جنوب ایران و مقایسه آن با تجربیات سایر
کشورها به موضوع قرابت ژنتیکی قومیت جنوب ایران با
سایر اقوام یا جمعیتها بپردازیم.
مواد و روشها
نمونه هاي خون مورد نیاز جهت مطالعه، از 480 نفر
مراجعین به مرکز انتقال خون استان فارس، شامل 449 مرد
و 31 زن، تهیه گردید. علت بیشتر بودن تعداد مردان
مراجعه بیشتر آنها جهت اهداء خون میباشد . همه این افراد از نظر سلامت عمومی و کلینیکی توسط پزشک
معاینه و تأئید شدند.
مقدار 10 میلی لیتر خون محیطی هر فرد به تیوبهاي آغشته
به EDTA منتقل و با روشهاي استاندارد DNA از گلبولهاي
سفید تهیه شد .(13) در مرحله بعد محلولهاي DNA با خلوص مناسب جهت PCR و تعیین ژنوتیپ افراد براي
آلل 844 ins 68 bp ژن CBS مورد استفاده قرار گرفت.
تکثیر ناحیه ژنی مربوطه از اگزون 8 طبق روش استاندارد
در آزمایشگاه و با استفاده از پرایمرهاي اختصاصی صورت
گرفت .(11)
ترتیب پرایمرهاي اختصاصی نیز بصورت زیر است :
Sense 3/ CTGGCCTTGACCCTGAA 5/ Antisense 3/ GGCCGGGCTCTGGACT 5/
واکنش زنجیرهاي پلیمراز بروش Touch down و با کاهش
دماي اتصال (annealing) در هر سیکل از 70 درجه به 62
درجه صورت گرفت . تعداد کل سیکلها 36 سیکل می باشد.
محصول PCR حاوي قطعه 68 bp داراي طول 242 bp و
محصول فاقد قطعه داراي طول 174 bp است .(11)
ژنوتیپهاي بدست آمده از الکتروفورز محصول PCR به 3
گروه دسته بندي شد.
ژنوتیپ هموزیگوت آلل نرمال (بدون قطعه ورودي
N/N (insertion) ، ژنوتیپ هتروزیگوت نرمال / غیرنرمال
(N/I) و هموزیگوت غیرنرمال ( داراي قطعه ورودي) I/I
( شکل شماره . ( 1
226
مجله زیست شناسی ایران جلد 20، شماره 2، تابستان 1386
نتایج
جدول 1 نتایج حاصل از ژنوتیپهاي مختلف آلل ins 68 bp
844 ژن CBS در 480 فرد را نشان می دهد. همانگونه که
مشاهده میگردد از 480 فرد مورد مطالعه 418 نفر داراي
ژنوتیپ هموزیگوز نرمال 87/08) درصد) ، 59 نفر داراي
هتروزیگوت موتان 12/29) درصد) و 3 نفر 0/63) درصد)
داراي هموزیگوت موتان می باشند.
فراوانیهاي ژنوتیپی بدست آمده((observe با فراوانیهاي
ژنوتیپی مورد انتظار((expect با استفاده از آزمون آماري
X2 تجزیه و تحلیل شد و مشخص گردید که جمعیت مورد مطالعه در تعادل هادي – وینبرگ میباشد .
