بخشی از مقاله
بیمه
1- مقدمه
بیمه یکی از پوششهای مورد نیاز بخش بازرگانی است که به عنوان وسیله افزایش آرامش و آسودگی خیال نقش ویژه ای در جامعه امروز ایفا می کند.
از دیدگاه نظری رشته های مختلف بیمه ای خسارت های وارده به اموال و یا افراد را در صورت وقوع حادثه جبران می نماید. امروزه در اکثر کشورهای جهان ، شرکت هایی که هب صورت عمومی و یا کاملاً تخصصی فعالیت های بیمه ای دارند. این پوشش ها را به جامعه ارائه می کنند. در ایران نی هم اکنون خدمات بیمه ای را چهار شرکت دولتی و چند شرکت خصوصی فعال در این زمینه ارائه می کنند.
صنعت بیمه در ایران با سابقه چند ده ساله هنوز نتوانسته خود را با نیازهای جامعه هماهنگ نماید. اتکا به تجارت عملی وقتی گذشته ، اگر چه می تواند در پیشبرد اهداف هر شرکت و یا هر صنعتی مفید باشد ، اما نمی تواند به عوان شرط و کافی مورد قبول واقع گردد. فرآیند گرا بودن سازماندهی شرکت و تنوآوری در عملکردها ، توسعه ارتباط با مشتریان و برآورده نمودن انتخابات آنها ، به حداقل رساندن هزینه و زمان تلف شده مشتریان در مدت اعتبار بیمه نامه و بعد از آن از نتایجی است که مهندسی مجدد می تواند به ارمغان آورد.
مهندسی جدد در دهه گذشته یکی از غالب ترین نگرش ها به ایجاد تحول در سازمان های تجاری و غیر تجاری بوده است. افزایش بهر وری ، انعطاف در مقابل تغییرات محیطی ، برآورده نمودن انتظارات مشتریان ، کسب مزیت رقابتی پایدار و ... از عوامل پیدایش این نگرش بوده است.
مهندسی مجدد ، اصول کسب و کار سازمان های گذشته را مناسب سازمان های امروزی نمی داند ، ایجاد تغییرات اساسی در فرآیندهای کسب و کار را مورد توجه قرار می دهد و به کنار گذاشتن بخش بزرگی از دانش و یافته های گذشته اعتقاد دارد. نکته مهمی که در این نگرش وجود دارد این است که با یاری گرفتن از نیازهای امروز بازار و فناوری های نوین چگونه کار سازمان را سامان دهیم. به همین دلیل مهندسی مجدد نگاه جدیدی به سازمان های امروزی داشته و تاکید زیادی بر نقش مشتریان در آرایش فرآیندهای سازمان ها دارد.
در این مقاله سعی می شود ، پس از تعریف اجمالی BPR بیمه ، به معضلات صنعت بیمه کشور پرداخته و پس از بررسی فرآیندهای موجود در بیمه های اتومبیل و مشکلات آن ،در مورد آرایش جدید این فرآیندها و چگونگی اجرای برنامه مهندسی مجدد در شرکت های بیمه بحث گردد.
2- مفهوم BPR
مایکل همر در کتاب معروف خود ، مهندسی دوباره شرکتها ، منشور انقلاب سازمانی» مهندسی مجدد را تعریف کرده و مزایای بکارگیری آنرا بر شمرده است و راهکارهایی را نیز برای اجرای موفق ان بیان می دارد. همراز نیروهای سه گانه نام می برد که سازمان ها را ملزم به قدم نهادن در این وادی می کند. این نیروها عبارت اند از : مشتریان ، رقبا و تغییرات پیوسته
دگرگونی مشتریان باعث شده است تولید انبوه و اعتبار خود را از دست بدهد. مشتریان در حال حاضر به حق انتخاب خود آگاه شده اند و اهمیت زیادی نیز برای آن قائل هستند.
دسترسی این افراد اطلاعات مختلف در مورد محصولات ، نحوه ساخت ، رقبا ، قیمت و کیفیت محصولات و ... اهمیت مشتریان را نزد شرکت های ارائه دهنده کالا یا خدمات به شدت افزایش داده است. به طوری که امروزه از مشتری به عنوان دیکتاتور دنیای تجارت یاد می شود.
رقابت تنگاتنگ نیز عامل دیگری جهت سوق پیدا کردن سازمان ها به سوی مهندسی مجدد است. بسیاری از شرکت ها سعی دارند با مهندسی مجدد فرآیندهای خود و تزریق صحیح فناوری اطلاعات و فناوری های نوین دیگر مزیت رقابتی برای خود ایجاد کنند و از فنا شدن بنگاه خود در دنیای جدید جلوگیری نمایند.
تحولات سریع محیطی و تکنولوژیک نی زه بعنوان عاملی جهت ایجاد تغییرات اساسی در سازمانها مطرح شده است. جهانی شدن اقتصاد و برداشته شدن مرزهای تجاری از عوامل عمده ایجاد تغییرات در دنیای امروز بوده است.
«همر» و «شامپی» مهندسی مجدد را اینگونه تعریف می کنند:
بازاندیشی بنیادین و طراحی نو و ریشه ای فرآیندها برای دستیابی به بهبود و پیشرفت شگفت انگیز در معیارهای حساس امروزی مانند کیفیت ، قیمت ، خدمات و سرعت.
واژگان کلیدی در این تعریف عبارتند از:
الف- بنیادین: شیوه اصلی کار شرکت چیست. فراموشی عبارت «چه بوده است» و به کار بردن عبارت «چگونه باید باشد».
ب- ریشه ای: طراحی ریشه ای یعنی کاری را از بن طراحی کردن تغییرات سطحی مفید نبوده و بایستی ریشه ای باشد.
پ- شگفت انگیز: تغییرات چشمگیر و خارق العاده مورد نظر است نه تغییرات جزیی و اندک.
ت- فرآیند: طراحی مجدد بایستی بر فرآیند متمرکز باشد نه بر وظایف و شغل ها.
3- تعریف بیمه و تشریح وضعیت صنعت بیمه در ایران
ماده اول قانون بیمه ایران ، مصوب سال 1316 ، بیمه را این گونه تعریف می کنند:
«بیمه عقدی است که بموجب آن یک طرف تعهد می کند در ازاء پرداخت وجه یا وجوهی از طرف دیگر در صورت بروز حادثه ، خسارت وارد بر او را جبران نموده یا وجه معینی بپردازد. متعهد را بیمه گر ، طرف تعهد را بیمه گذار ، وجهی را که بیمه گذار به بیمه گرامی می پردازد حق بیمه و آنچه را که بیمه می شود موضوع بیمه می نامند»
بیمه اشخاصی را که متحمل لطمه ، زبان و یا حادثه ناخواسته ای شده اند قادر می سازد که پیامدهای این وقایع ناگوار را جبران کنند. خسارت هایی که این افراد پرداخت میشود از وجوهی تامین می شود که گروه مشتریان برای خرید بیمه نامه می پردازند و با پرداخت آن در جبران خسارت همدیگر مشارکت می کنند.
بیمه ها را با توجه به ماهیت آنها به سه گروه تامین اجتماعی ، بازرگانی و تعاونی تقسیم بندی می کنند. در بیمه های بازرگانی هدف کسب سود توسط متصدیان این امور می باشد. در حال حاضر چهار شرکت بیمه دولتی ایران ، آسیا ، البرز و همچنین چندین شرکت بیمه خصوصی در کشور فعالیت می کنند. در کشورهای بیمه بازرگانی معمولاً بیمه ها را به پنج گروه فنی تقسیم می کنند: بیمه های اتومبیل ، اشخاص ، مهندسی و مسئولیت ، حمل و نقل کالا و آتش سوزی.
1-3- وضعیت صنعت بیمه در ایران و معضلات موجود:
امروزی در بسیاری از کشورهای جهان حق بیمه های پرداختی توسط افراد و سازمان ها درصد قابل توجهی از هزینه های افراد و سازمان ها را تشکیل می دهد. برای مقایسه عملکرد صنعت بیمه در ایران از دو شاخص «سرانه حق بیمه» و «نسبت حق بیمه به تولید ناخالص داخلی» استفاده می شود.
الف) سرانه حق بیمه: این شاخص در کشور ما در سال های اخیر رشد صعودی داشته و از 25.309 ریال در سال 1376 به 256.540 ريال در سال 1383 رسیده است. اما با وجود رشد محسوس ، هنوز فاصله زیادی با کشورهای توسعه یافته وجود دارد. متوسط سرانه حق بیمه در دنیا معادل 3/393 دلار است که بیش از 13 برابر سرانه حق بیمه ایران است.
ب) نسبت حق بیمه به تولید ناخالص داخلی : افزایش یا (کاهش) این نسبت بیابانگر حرکت سریع تر (یا آهسته تر) صنعت بیمه در مقایسه با مجموع اقتصاد کشور است. بالاترین درصد این نسبت در سال 1383 به دست آمده است که به رقمی در حدود 25/1 درصد رسیده است.
البته بر اساس برنامه چهارم توسعه ، هدف صنعت بیمه دستیابی به رقمی بالاتر از 2 درصد است. در مقایسه با میانگین این شاخص در دنیا که 8/7 درصد است در می یابیم که صنعت بیمه اگر چه داخل کشور با روندی افزایشی در حال رشد است و لیکن عقب ماندگی زیادی نسبت به کشورهای دیگر دارد. (نمودار 1و2)
2-3) علل توسعه نیافتگی صنعت بیمه در ایران
شاخص های فوق نشاندهنده فاصله زیاد صنعت بیمه ایران با جهان می باشد. عوامل عمده ای که در عدم رشد و توسعه صنعت بیمه در ایران سهیم بوده اند را می توان به صورت ذیل دسته بندی کرد:
دولتی و انحصاری بودن بخش عمده صنعت بیمه و به تبع آن سرویس دهی ضعیف شرکت های بیمه
- ساختار سازمانی نامناسب و غیر کارآمد شرکتهای بیمه کشور و عدم توجه به مشتری در پروسه های کاری
-ترکیب نامناسب حق بیمه دریافتی (بیشترین سهم ترکیب پرتفوی شرکتهای بیمه ، مربوط به بیمه شخص ثالث است که طبق قانون اجباری است)
- غلط بودن سرمایه گذاری ها (بخش اعظمی از سرمایه گذاری های شرکتهای بیمه دولتی بر خلاف کشورهای توسعه یافته به صورت سپرده های بانکی نگهداری می شود).
- پایین بودن سطح فرهنگ بیمه ای در کشور
- عدم تناسب نرخ بیمه در ایران با معیارهای جهانی (به عنوان مثال نرخ بیمه باربری چند برابر نرخهای بین المللی است)
- نامناسب بودن جهت دهی تبلیغات (تبلیغاتهای شرکتهای بیمه در جهت فرهنگ سازی سوق پیدا نکرده است.)
