بخشی از مقاله
مقدمه
تاموکسیفن یک آنتی استروژن غیر استروئیدي است که آنتی استروژنی داشته و پاسخ به استرادیول را مهارمی کند
سالیان متمادي براي درمان سرطان پستان به کار می 12) و.(23 تیمار تاموکسیفن در رتهاي اواریکتومی منجر
رود.((9 همچنین در درمان سرطانهاي کبد، مغز و پانکراس به تحریک ضعیف افزایش وزن موکوس رحم و تراکم
مورد استفاده قرار می گیرد و این مطلب نشان می دهد که استخوانی گردد .(18) اگر خوکهاي ماده در دوره خاصی
تاموکسیفن ممکن است کاربرد عمومی تري داشته باشد. (از حاملگی تا زمان از شیرگرفتن فرزندان و یا 2 ماه قبل از
تاموکسیفن سطوح کلسترول خون را کاهش می دهد، زایمان تا زمان از شیر گرفتن) تاموکسیفن دریافت نمایند،
موجب حفظ تراکم استخوان گردیده (13) و اثر مهاري بر برخی اثرات هایپراستروژنیک در وزن بیضه، رحم و
تمایز استئوکلاستهاي انسانی دارد .(17) تخمدان توله هاي آنها (در سن 21 روزگی) مشاهده می
تاموکسیفن در غیاب استروژن هاي اندوژن، فعالیت ضعیف گردد. تاموکسیفن در چنین شرایط آزمایشی به عنوان یک
آگونیست استروژن عمل می کند .(25)
استروژنی دارد در حالی که در حضور استرادیول، نقش
110
(Taeniopygia guttata)،
مجله زیست شناسی ایران جلد 24، شماره 1، 1390
مطالعات نشان داده اند که این دارو در جنس ماده Bufo viridis درغلظت پایین، نقش آنتی استروژنی و در غلظت بالا، نقش استروژنی را ایفاء می کند. تیمار 1/5 میلی گرم تاموکسیفن به عنوان میزان کل دز دریافتی، موجب کاهش ودز 8 میلی گرم آن موجب افزایش رشد و نمو اویداکت حیوان می گردد .(3) تاموکسیفن در اپی تلیوم واژن و رحم، اثر استروژنیک دارد. اگر رتهاي ماده نابالغ، تحت تیمار تاموکسیفن (به صورت خوراکی) قرار گیرند، شاخی شدن واژن قبل از 32 روزگی در آنها رخ می دهد؛ حال آنکه این واقعه در گروه کنترل دیده نمی شود .(14)
تاموکسیفن در سهره راه راه ماده
رسپتورهاي استروژن در کبد را بلوکه نموده، تولید
ویتلوژنین را مهار می نماید و منبع پلاسمایی پیش ساز هاي زرده را کاهش می دهد .(24) به علاوه تاموکسیفن کانالهاي کلر را در عضله قلبی مهار می نماید. همچنین تاموکسیفن توانایی بلوکه نمودن کانالهاي کلسیمی نوع L را دارد. این دارو می تواند ارتباطات بین سلولی میوسیتهاي قلب نوزاد را بلوکه نماید .(11) بر اساس برخی آزمایشها ، اگر رتهاي نر و ماده در زمان نوزادي، تحت تیمار تاموکسیفن قرار گیرند، رشد و تمایز هسته دو شکلی جنسی واقع در ناحیه پراپتیک مغز (SDN-POA) هر دو جنس، مهار شده و منجر به بروز عقیمی عدم تخمک گذاري (anovulatory sterility) پایدار در ماده ها می گردد .(7) تیمار تاموکسیفن، غلظت تستوسترون را در رتهاي نر بالغ کاهش می دهد و همچنین تعداد زاده هاي حاصل از جفت گیري حیوانات مذکور با ماده هاي سالم، کاهش معنی داري را در مقایسه با رتهاي گروه کنترل نشان می دهد .(1) توجه به این مطلب که گزارشهایی از تأثیرات منفی مصرف این دارو بر برخی اندامهاي بدن (به خصوص در مغز) موجود می باشد، در این مطالعه، تأثیر مصرف خوراکی تاموکسیفن (به مدت 10 روز متوالی) توسط رتهاي ماده نابالغ نژاد ویستار بر غلظت هورمون استرادیول
سرم خونی و ساختار تخمدان این حیوانات در زمان بلوغ ، مورد بررسی قرار گرفت.
مواد و روشها
رتهاي ماده نژاد ویستار به وزن 90 -100 گرم و سن 45
روز از انستیتو پاستور کرج خریداري و در قفسهاي مخصوصی (که آب و غذاي مخصوص موش در دسترس آنها بود) در شرایط 12 ساعت نور و 12 ساعت تاریکی، در دماي 20-22 درجه سانتی گراد نگهداري شدند. رتها به 3 گروه تقسیم شدند که 5 حیوان در هر گروه قرار گرفت.
گروه تجربی، بادز 800 میکروگرم تاموکسیفن (که توسط شرکت دارویی ایران هورمون تهیه گردید) بر کیلوگرم وزن بدن در 0/4 میلی لیتر حلال (شامل 0/05 میلی لیتر اتانول
60 درصد و 0/35 میلی لیتر سرم فیزیولوژي) به مدت 10
روز متوالی گاواژ شدند. (علت استفاده از دز 800
میکروگرم بر کیلوگرم وزن بدن، استفاده ایندز به صورت درمانی در بیماران مبتلا به سرطان پستان می باشد. ) گروه شم در این مدت حلال دریافت نموده و گروه کنترل هیچ نوع دارو یا حلال دریافت ننمود.
10 روز پس از پایان تیمار، حیوانات توسط کلروفرم بی هوش گردیدند و خون گیري از قلب آنها 4) میلی لیتر خون از هر حیوان) انجام گرفت. سرم خونی با سانتریفوژ
×2000 به مدت 15 دقیقه جدا شد و استرادیول با روش الایزا (ELISA) اندازه گیري گردید.
هر دو تخمدان رتها با جراحی برداشته و در مایع بوئن تثبیت گردید. سپس به ترتیب آب گیري (با درجات صعودي الکل) ، شفاف نمودن نمونه ها (توسط تولوئن)،
نفوذ پارافین، قالب گیري با پارافین و تهیه برشهاي 5
میکرومتري انجام گرفت. در نهایت نمونه ها با هماتوکسیلین و ائوزین، رنگ آمیزي شده و توسط میکروسکوپ نوري مورد بررسی قرار گرفتند. 5 برش از
111
S.E.M ± Mean
مجله زیست شناسی ایران جلد 24، شماره 1، 1390
هر یک از تخمدانهاي هر حیوان مورد مطالعه قرار گرفت. (در مجموع 10 برش تخمدانی از هر حیوان بررسی گردید.) تعداد فولیکول بدوي، فولیکول اولیه، فولیکول در حال رشد، فولیکول گراف سالم ، فولیکول گراف آتروفیه، جسم زرد و سلولهاي جسم زرد شمارش گردید. همچنین قطر تخمدان، اووسیت اولیه، جسم زرد، سلولهاي جسم زرد، لایه گرانولوزا و تک در فولیکول گراف سالم توسط گراتیکول مدرج اندازه گیري شد .(2) درصد افزایش وزن هر جانور نیز محاسبه گردید.
جهت تجزیه و تحلیل آماري از نرم افزار SPSS استفاده گردید و داده ها بر اساس آنالیز واریانس یک طرفه مقایسه
شدند. نمودارها به صورت با استفاده از
Excel نمایش داده شد و p < 0/05 به عنوان ملاك معنی دار بودن اختلاف میان گروههاي آزمایش در نظر گرفته شد.
