دانلود مقاله تاثیر آموزش آیین رفتار حرفه ای بر ارزش های اخلاقی دانشجویان حسابداری

بخشی از مقاله

چکیده:
پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیر آموزش آیین رفتار حرفه ای بر ارزش های اخلاقی دانشجویان حسابداری صورت گرفت. جامعه آماری را کلیه دانشجویان کارشناسی ارشد رشته حسابداری دانشگاه آزاد اسلامی واحدهای مشهد و نیشابور در نیمسال دوم سال تحصیلی 91-92 تشکیل دادند. برای انتخاب نمونه از بین افراد جامعه، 60 نفر دانشجوی زن و مرد با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. به منظور ارزیابی تاثیر آموزش آیین رفتار حرفه ای، ابتدا پرسشنامه برآورد ارزش های اخلاقی شوارتز (1992) بین نمونه ها توزیع شده و پاسخ ها جمع آوری گردیدند. سپس آیین رفتار حرفه ای طی 6 جلسه یک ساعته به نمونه ها آموزش داده شد و مجدد پرسشنامه مذکور در اختیار همان گروه قرار گرفت و پاسخ های جدید دریافت شد.

پس از اطمینان از نرمال بودن امتیاز متغیرهای مورد مطالعه با استفاده از آزمون کولموگروف اسمیرنوف، برای آزمون فرضیه ها از آزمون t استفاده گردید. نتایج نشان داد که بین آموزش آیین رفتار حرفه ای و ارزش های اخلاقی فردگرایانه دانشجویان، رابطه معناداری وجود دارد اما چنین رابطه ای بین آموزش آیین رفتار حرفه ای و ارزش های اخلاقی جمع گرایانه دانشجویان وجود نداشت. هم چنین نتایج آزمون پاسخ های دریافتی نشان داد که جنسیت نقشی در تاثیر آموزش آیین رفتار حرفه ای بر ارزش های اخلاقی ندارد.

کلید واژه ها: ارزش های اخلاقی، آموزش، آیین رفتار حرفه ای

.1 موسوی شیری، سید محمود. استادیار گروه حسابداری دانشگاه پیام نور. Email: mousavi1973@yahoo.com .2 نویسنده مسؤول: شهرستانی، مریم. دانشجوی کارشناسی ارشد حسابداری. دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد. تلفن: 09369845499 (استخراج مقاله از رساله کارشناسی ارشد)
Email: shahrestany_1366@yahoo.com

The effect of code of professional conduct education on accounting studentsʼ moral values

seyyed Mahmoud Mousavi Shiri1 Maryam Shahrestani2

Abstract:

The aim of this study is to investigate the effect of code of professional conduct education on accounting VWXGHQWVʼ PRUDO YDOXHV. Statistical population included all of the accounting MSc students who were study in second semester of academic year 91-92 in Islamic azad university of mashhad and neyshabur. The sample included 60 male and female students that selected by simple random method. For evaluation of code of professional FRQGXFW HGXFDWLRQʼ HIIHFW' DW ILUVW questionnaire of Schwartz estimated moral values (1992) is distributed between the sample and responds were ghathered. Then code of professional conduct was taught to them during the 6-hour session and the questionnaire provided to them again and was ghathered new responds. After ensuring the normality of data by using K-S test, the data obtained from the questionnaires analysed with using t test. The results showed that there are significant relationship between the code of professional conduct education and VWXGHQWVʼ individualistic values. But there are not significant relationship between the code of professional conduct education and VWXGHQWVʼ advancing collectivist values. Also there is not significant relationship between gender and moral values.

Key Words: Moral values, Education, code of professional conduct

1. Mousavi Shiri, seyyed Mahmoud. Assistant Professor. Department of Management, Economics and Accounting, Payame noor University, I. R. of Iran. Email: mousavi1973@yahoo.com

2. Corresponding author: Shahrestani, Maryam. M.A Student. Department of Accounting, Mashhad Branch, Islamic Azad University, Mashhad, Iran. Email: shahrestany_1366@yahoo.com

2

مقدمه

حسابداری رشته ای است که هدفش ارائه خدماتی با بهترین کیفیت به جامعه است و از طرفی یکی از عوامل موثر بر کیفیت این خدمات بحث آموزش حسابداران است (هرینگ و ایزارد1، .(1992 فروپاشی شرکت های بزرگ، از قبیل انرون، وردکام، آدلفی، سیسکو، و غیره که به زیان بسیاری از سرمایه گذاران و ذینفعان منجر شد، به تاکید بیش از پیش روی بررسی و بازنگری مسائل اخلاقی به ویژه رعایت اخلاق حرفه ای در سطح بین المللی انجامیده است (حساس یگانه، .(1383 جفری(1993) 2 معتقد است که دانشجویان از گنجاندن موضوعات اخلاقی در کلاس های درس نفع خواهند برد و کلاس های درسی بهترین آزمایشگاه هایی هستند که می توان از همه مزایای بزرگراه های اطلاعاتی در آن سود برد. لذا دانش ارزش های شخصی و منبع آن ارزش ها جهت بررسی فرآیند تصمیم گیری و هدایت دانشجویان تجاری مفید است (هیلت بیتل و جونز3، .(1991

ارزش، پدیده ای اجتماعی است که از زمان تشکیل اجتماع های اولیه تاکنون در زندگی انسان نقش مهمی داشته است. ذات ارزش عبارت است از انتخاب و تصدیق آزادانه (شوارتز4، .( 1990 فیدر( 2003) 5 معتقد است که ارزش ها به لحاظ اهمیتی که دارند، یکسان نیستند و در یک مجموعه جای دارند که "نظام ارزشی" نامیده می شود. نظام ارزشی، سازمان پایداری از عقاید است که با شیوه های قابل ترجیحی از کنش ها یا حالت های غایی وجود ارتباط دارد.

شوارتز ده گونه ارزشی (انواع ارزش) را که از سه نیازمندی جهانی (نیازهای جسمی و زیستی افراد، نیاز به تعامل اجتماعی هماهنگ، نیازهای حیاتی و رفاهی گروه) مشتق شده اند، استخراج کرد که عبارتند از:

(1 قدرت گرایی (2 موفقیت (3 لذت طلبی (4 برانگیختگی (5 استقلال (6 جهان گرایی (7 خیرخواهی (8 سنت گرایی (9 هم نوایی (10 امنیت گرایی (شوارتز، .(1999

شوارتز و بیلیسکی(1987) 6 فرض کرده بودند که پنج گونه ارزشی که اساسا در خدمت منافع فردی هستند (قدرت، موفقیت، لذت طلبی، برانگیختگی، استقلال) نواحی منسجمی را تشکیل می دهند که در تضاد با نواحی منسجمی هستند که به وسیله سه گونه ارزشی، که اساسا در خدمت منافع جمعی (خیرخواهی، سنت گرایی، هم نوایی) قرار دارند، مشخص می شوند. جهان گرایی و امنیت گرایی در خدمت هر دو گونه از منافع اند و فرض می شود در مرز بین این نواحی قرار دارند.

در تحقیق های فراوانی به این حقیقت اشاره شده است که ارزش های اخلاقی، رفتارهای کنونی و حالات و طرز برخوردهای ما را در آینده شکل می دهند (برای مثال، هایس منز و کاسک7، 1982؛ روکیچ1، 1968؛ سینگاپاکدی

1. Herring & Izard 2. Jeffrey 3. Hiltebeitel & Jones 4. Schwartz 5. Feather

6. Schwartz & Bilisky 7. Huismans & Kosc

3

سینگاپاکدی و ویتل2، (1993 و تاثیر شدیدی را بر انتخاب های حرفه ای شخص و رفتار شغلی او اعمال می کنند (برای مثال، بریف، وانسل و آلداگ 3، 1979؛ مامفورد، هلتن، دکر، شین کانلی و وان دورن4، 2003؛ والکر، تاسکی و اولیور5، .(1982 آن چنان که پژوهش های قبلی نشان داده اند که حسابداران با ارزش ها و استدلال اخلاقی بالا نسبت به حسابداران با ارزش های اخلاقی پایین، عموما قضاوت ها و تصمیم گیری های اخلاقی بیشتری دارند و بیشتر به روش های اخلاقی عمل می کنند (برای مثال، آرنولد و پونمون6، 1991؛ برناردی7، 1994؛ بوف و یونکرز8، 2005؛ سکرکا، باگزی و چامیگو9، 2009؛ تسو و گل10، 1996؛ ویندسور و آشکاناسی11، .(1995

با توجه به موارد پیش گفته، برای محقق این سوال ایجاد شد که آیا بین آموزش آیین رفتار حرفه ای ایران و ارزش های اخلاقی دانشجویان حسابداری، رابطه ای وجود دارد؟ نتایج این تحقیق می تواند مورد استفاده دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی، استادان و دانشجویان قرار گیرد.

پیشینه پژوهش

فیشر و روزنزویگ(1995) 12 در تحقیقی پیمایشی نظر دانشجویان و حسابداران را در رابطه با ابعاد اخلاقی مدیریت سود جویا شدند. نتایج تحقیق بیانگر این بود که برنامه آموزشی حسابداری و آموزش های اخلاقی ممکن است حساسیت اخلاقی دانشجویان و حسابداران را نسبت به مدیریت سود افزایش دهد.

لاگرون، ولتن و دیویس(1996) 13 در تحقیقی به بررسی پایدار یا زودگذر بودن تاثیر اخلاق حسابداری پرداختند. نتایج تحقیق حاکی از آن بود که مداخله اخلاقیات، توانایی های دانشجویان را به منظور در نظر گرفتن کردار اخلاقی در فرآیند تصمیم گیری شان پرورش می دهد؛ هرچند که این توسعه اخلاقی، زودگذر و ناپایدار است. این یافته ها نشان می دهند که حسابداران ممکن است به بالاترین سطح هشیاری و آگاهی های اخلاقی دست یابند اگر مباحث اخلاقی به عنوان بخشی از برنامه آموزشی مداوم آن ها قرار گیرد.

گراسو و کاپلان(1998) 14 با بررسی 223 دانشجوی حسابداری از سه ایالات مختلف آمریکا نتیجه گرفتند که ارتقای معیارهای اخلاقی با گذراندن واحد حسابرسی در رابطه است (دانشجویان در این درس با آیین رفتار حرفه ای و مسائل اخلاقی آشنا می شوند)، اما با گذراندن واحد درسی اخلاق عمومی رابطه ای ندارد.

1. Rokeach 2. Singhapakdi & Vitell 3. Brief, VanSell & Aldag

4. Mumford, Helton, Decker, Shane Connelly & VanDoorn 5. Walker, Tausky & Oliver 6. Arnold & Ponemon 7. Bernardi 8. Buff & Yonkers

9. Sekerka, Bagozzi & Chamigo 10. Tsui & Gul 11. Windsor & Ashkanasy 12. Fischer & Rosenzweig

13. Lagrone, Welton & Davis 14. Grasso & Kaplan

4

جیاکومینو(2001) 1 در تحقیقی به بررسی ادراک اخلاقی زنان و مردان با تجربه های کاری متفاوت پرداخت. نتایج تحقیق نشان داد که تجربه کاری و آموزش بر روی زنان بیش از مردان اثرگذار است. هم چنین نتایج تحقیق حاکی از آن بود که بین زنان و مردان در نیمی از ارزش های غایی از جمله صلح جهانی، برابری، زندگی لذت بخش، سلامتی، رستگاری، عزت نفس و دانایی و در نیمی از ارزش های ابزاری از جمله مطیع بودن، مهربان بودن، عفو کردن، استقلال، فرهیختگی، خویشتن داری و ابتکار تفاوت عمده وجود داشت.

آرمسترانگ، کتز و اوسن (2003) 2 در تحقیقی به بررسی آموزش مسائل اخلاقی در حسابداری پرداختند. نتایج تحقیق نشان داد که آموزش اخلاق مخصوصا در پیش بینی بلوغ انگیزش اخلاقی دانشجویان تاثیر به سزایی دارد.

الیاس( 2005) 3 در تحقیقی به بررسی رابطه ای که ارزش های اخلاق شرکتی با درک حسابداران از مسؤولیت های اجتماعی دارد، پرداخت. یافته ها نشان داد که حسابداران رسمی که در سازمان هایی با ارزش های اخلاقی سطح بالا (پایین) مشغول به کار هستند، مسؤولیت های اجتماعی را در سودآوری و موفقیت بلند مدت، با اهمیت تر (کم اهمیت تر) و در موفقیت کوتاه مدت شرکت ها کم اهمیت تر (با اهمیت تر) می دانند.

مینتز(2006) 4 در تحقیقی به بررسی انعکاس اثر یادگیری تکنیک های خاص، به منظور ایجاد یک تکنیک جدید در آموزش اخلاق پرداخت. این تکنیک های آموزشی شامل بحث و گفت و گوی کلاسی، یادداشت خلاصه مذاکرات، ایجاد موقعیت های خاص و نقش بازی کردن در این موقعیت ها و تجزیه و تحلیل آن ها می باشد. نتایج تحقیق نشان داد که این قبیل تکنیک ها موجب تغییر دادن و دگرگون ساختن افکار موجود و یادگیری راه حل های جدید به هنگام رویارویی با موقعیت های جدید می شود.

کلر، کریگ، اسمیت و اسمیت( 2008) 5 در تحقیقی به بررسی تاثیر جنسیت، سطح تحصیلات، مذهب و تجربه کاری بر تصمیم گیری حسابداران پرداختند. نتایج به دست آمده حاکی از آن بود که تفاوت هایی در ارزش های اخلاقی افراد مبتنی بر جنس، سطح تحصیلات، مذهب و سابقه کار وجود دارد و عوامل مذکور نقشی اساسی در فرایند تصمیم گیری اخلاقی حسابداران آمریکا ایفا می کند.

لان جورج، ژنژانگ، جیان و ژانگ(2009) 6 در تحقیقی ارزش های شخصی و انواع ارزش را بین افراد شاغل در حرفه حسابداری و دانشجویان حسابداری در چین مقایسه کردند. آن ها از پرسشنامه برآورد ارزش شوارتز استفاده کردند. نتایج به دست آمده بیانگر آن بود که چهار ارزش سلامتی، امنیت خانوادگی، عزت نفس و احترام به والدین و بزرگتر بیشترین اهمیت را برای هر دو گروه (شاغلین در حرفه حسابداری و دانشجویان حسابداری) دارد و ارزش های قدرت اجتماعی، زندگی لذت بخش، مذهب (اعتقادهای دینی) و پذیرفتن سرنوشت در زندگی

1. Giacomino 2. Armstrong, Ketz & Owsen 3. Elias 4. Mintz

5. Keller, Craig, Smith & Smith 6. Langeorge, Zhenzhong, Gian & Zhang

5

کمترین اهمیت را برای شاغلین دارند و در مقابل مذهب، زندگی لذت بخش، کناره گیری از نگرانی های دنیوی و پذیرفتن سرنوشت در زندگی چهار ارزشی هستند که کمترین اهمیت را برای دانشجویان دارند. هم چنین نتایج تحقیق نشان داد که شاغلین در حرفه حسابداری و دانشجویان حسابداری هر دو امنیت گرایی را به عنوان بالاترین اهمیت از میان انواع ارزش انتخاب کردند و احترام به رسوم (سنت گرایی) را به عنوان پایین ترین اهمیت در نظر گرفتند. علاوه بر این نتایج حاکی از آن بود که دانشجویان برای خود رهبری نسبت به شاغلین در حرفه حسابداری اهمیت بیشتری قائلند. در نهایت آن ها نتیجه گیری کردند که این تفاوت ها تاثیر آموزش را نشان می دهد.

کراچر و ماربل( 2010) 1 در تحقیقی که به بررسی توسعه اخلاقی شناختی بین جنسیت ها پرداخت، به این نتیجه دست یافت که جنسیت بر توسعه اخلاقی شناختی افراد شاغل در حرفه حسابداری تاثیر نداشته و زنان و مردان شاغل در این حرفه دارای اصول اخلاقی والا بوده و به موازین اخلاقی و رفتار حرفه ای پایبند می باشند.

ماسموزیدین، جیانگ و وان(2012) 2 در تحقیقی که بر روی گروهی از نوجوانان انجام دادند، به این نتیجه دست یافتند که ارزش های اخلاقی می توانند از طریق آموزش های واقعی و معنوی شکل گیرند.

قدیری مقدم، شهرستانی، همراه، محمدی و مهربان خو (2013) در تحقیقی به بررسی رابطه ای که بین ارزش های اخلاقی مدیران شرکت های فعال در بورس اوراق بهادار تهران و راهبردهای مدیریت تعارض وجود دارد، پرداختند. آن ها در این تحقیق از پرسشنامه برآورد ارزش شوارتز استفاده کردند. نتایج تحقیق حاکی از آن بود که ارزش های اخلاقی مدیران بر راهبردهای مورد استفاده در مدیریت تعارض تاثیرگذار می باشد. همچنین بررسی رابطه مولفه های ارزش های اخلاقی مدیران و راهبردهای مدیریت تعارض نشان داد که میان مولفه ارزش اخلاقی جمع گرایانه و راهبردهای راه حل گرایی و کنترل رابطه مثبت و معناداری وجود دارد، همچنین میان ارزش اخلاقی فردگرایانه و راهبردهای عدم مقابله و کنترل رابطه مثبت و معناداری وجود دارد.

رفیعی (1386) در بررسی عوامل اثرگذار بر معیارهای اخلاقی حسابداران در ایران، آشنایی با آیین رفتار حرفه ای را با کاهش مصلحت گرایی دانشجویان حسابداری مرتبط دانست. هم چنین، این تحقیق نشان داد که معیارهای اخلاقی دانشجویان حسابداری مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد حسابداری در ایران در سطح بالایی قرار ندارد.

جفایی رهنی (1387) در تحقیقی تاثیر جهت گیری اخلاقی و تعهد حرفه ای مدیران را بر رفتار مدیریت سود بررسی کرد. او از الگوی فورست (1987) استفاده کرد و به این نتیجه دست یافت که بین جهت گیری اخلاقی مدیر و تصمیم گیری او رابطه معناداری وجود دارد. نتایج تحقیق نشان داد که هر چه ایده آل گرایی (نسبیت گرایی) افزایش یابد، احتمال این که مدیر دست به رفتار مدیریت سود بزند کمتر (بیشتر) است. هم چنین نتایج حاکی از آن بود که بین تعهد حرفه ای و رفتار مدیریت سود رابطه معناداری وجود دارد. در نهایت او این چنین نتیجه گیری کرد که ارزش های شخصی بر فرایند تصمیم گیری تاثیرگذار است.

1. Kracher & Marble 2. Masmuzidin, Jiang & Wan

6

اعتمادی و دیانتی دیلمی (1388) در تحقیقی که دیدگاه اخلاقی مدیران مالی را در کیفیت گزارش های مالی شرکت ها مورد سنجش قرار دادند به این نتایج دست یافتند که مدیران مالی شرکت های مورد بررسی که دیدگاه اخلاقی آرمان گرا داشته اند، اطلاعات با کیفیت تری تهیه کرده اند.

اعتمادی، فرزانی، غلامی حسین آباد و ناظمی اردکانی ( 1389) در تحقیقی که به بررسی ارزش های اخلاق شرکتی و تاثیر آن بر درک مدیریت سود توسط حسابداران پرداختند، به این نتیجه دست یافتند که حسابداران در شرکت های با ارزش های اخلاقی بالا (پایین)، فعالیت های مدیریت سود را به عنوان فعالیت های غیر اخلاقی تر (اخلاقی تر) درک می کنند.

رویایی و بیات (1390) در تحقیقی به بررسی تاثیری که انگیزش اخلاقی بر روی رفتار اخلاقی دارد، پرداختند. نتایج به دست آمده حاکی از آن بود که آموزش های اخلاقی و انگیزش اخلاقی، رفتار اخلاقی فرد را در تصمیم های مرتبط با محیط و سازمان تحت تاثیر قرار می دهد.

فرضیه های پژوهش

فرضیه های پژوهش عبارتند از:

(1 بین آموزش آیین رفتار حرفه ای و ارزش اخلاقی فردگرایانه دانشجویان رابطه معناداری وجود دارد. (2 بین آموزش آیین رفتار حرفه ای و ارزش اخلاقی جمع گرایانه دانشجویان رابطه معناداری وجود دارد. (3 بین آموزش آیین رفتار حرفه ای و ارزش های اخلاقی دانشجویان رابطه معناداری وجود دارد.

(4 آموزش آیین رفتار حرفه ای بر ارزش های اخلاقی دانشجویان زن و مرد تاثیر متفاوتی دارد.

متغیرهای پژوهش متغیر مستقل

در این تحقیق متغیر مستقل عبارت است از: آموزش آیین رفتار حرفه ای ایران.

متغیر وابسته

در این تحقیق با توجه به این که الگوی سنجش ارزش شوارتز (1992) به کار گرفته شده است متغیر وابسته، ارزش های اخلاقی فردگرایانه و جمع گرایانه می باشد.

7

روش پژوهش، جامعه و نمونه آماری

این تحقیق از لحاظ ماهیت، کاربردی و از لحاظ مدل مطالعه، مطالعه مقطعی است که به منظور بررسی رابطه بین آموزش آیین رفتار حرفه ای ایران و ارزش های اخلاقی دانشجویان حسابداری انجام شد. تحقیق از این نظر کاربردی است که نتایج آن می تواند مورد استفاده دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی، استادان و دانشجویان قرار گیرد.

در تحقیق حاضر از روش تحقیق پیمایشی استفاده شد. معمولا در این روش تحقیق از پرسشنامه استفاده می شود. اما ابزارهای دیگری از قبیل مصاحبه ساختمند، مشاهده، تحلیل محتوا و غیره هم به کار می رود (حافظ نیا، .(1384 ولی با توجه به این که شیوه مسلط گردآوری اطلاعات در تحقیق های پیمایشی اغلب پرسشنامه می باشد، در این تحقیق نیز از پرسشنامه برای گردآوری اطلاعات استفاده شد.

جامعه آماری این پژوهش را کلیه دانشجویان کارشناسی ارشد رشته حسابداری دانشگاه آزاد اسلامی واحدهای مشهد و نیشابور در نیمسال دوم سال تحصیلی 91-92 تشکیل دادند. برای انتخاب نمونه از بین افراد جامعه،60 نفر دانشجوی زن و مرد با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. در ابتدا بدون این که آموزشی درمورد آیین رفتار حرفه ای ایران به آن ها داده شود، پرسشنامه برآورد ارزش شوارتز (1992) در اختیارشان قرار داده شد و بعد از پاسخ گویی به سوالات، امتیاز پرسشنامه هر فرد به عنوان داده پیش از آزمون، محاسبه و لحاظ گردید. سپس آیین رفتار حرفه ای ایران طی 6 جلسه یک ساعته به آن ها آموزش داده شد و مجدد پرسشنامه مذکور در اختیار آن ها قرار گرفت و پس از پاسخ گویی به سوالات، امتیاز پرسشنامه هر فرد به عنوان داده پس از آزمون، محاسبه و لحاظ گردید. از داده های به دست آمده برای تجزیه و تحلیل نتایج استفاده شد.

ابزار پژوهش

پرسشنامه برآورد ارزش یک پرسشنامه 45 سوالی است که برای اندازه گیری ارزش های اخلاقی توسط شوارتز (1992) ساخته شده و دارای دو خرده مقیاس است که عبارتند از: ارزش اخلاقی فردگرایانه و ارزش اخلاقی جمع گرایانه. پاسخنامه پرسشنامه برآورد ارزش با طیف لیکرت شامل کاملا مخالف تا کاملا موافق می باشد. با جمع زدن میانگین امتیازهای مربوط به هر خرده مقیاس، نمره خرده مقیاس مربوط محاسبه و با جمع زدن نمره هر خرده مقیاس، نمره کل ارزش های اخلاقی محاسبه می شود. جهت ارزیابی میزان روایی، پرسشنامه به تایید برخی از اساتید حسابداری رسید. از سویی دیگر، در مرحله انجام طرح پیش آزمون، روایی ابزار مذکور از دیدگاه پاسخ دهندگان در نمونه پیش آزمون نیز مورد ارزیابی قرار گرفت، به عبارت دیگر در هنگام انجام طرح پیش از آزمون نحوه اجرا و عکس العمل پاسخ دهندگان و نیز اشکال ها و دقت نظر آنان در پاسخگویی به سوالات پرسشنامه مورد سنجش قرار گرفت و روایی پرسشنامه تایید گردید.

8

به منظور آزمون جهان شمول بودن ریخت های ارزشی و روابط پویشی میان آن ها، اعتبار "نظریه ارزش" و "ساختار مدور ارزش های شوارتز" در دامنه وسیعی از فرهنگ ها، در نمونه هایی که از حیث عوامل فرهنگی و منطقه جغرافیایی واجد حداکثر گوناگونی هستند، به تایید رسیده است (باردی و شوارتز1، 1996؛ بورگس، شوارتز و بلک ول2، 1994؛ شوارتز، 1992؛ شوارتز و بیلیسکی، 1987؛ شوارتز و ساگیو3، .( 1995 هم چنین در مطالعه اسمیت، پترسون و شوارتز(2002) 4 قابلیت اعتماد "نظریه ارزش شوارتز"، از خلال به کار بستن روش باز آزمون تایید شد. جهت بررسی پایایی پرسشنامه برآورد ارزش، یک نمونه پیش آزمون 20 نفری انتخاب گردید. شیوه ضریب آلفای کرونباخ برای سنجش قابلیت اعتماد یا پایایی پرسشنامه مذکور تعیین گردید. در این تحقیق ضریب آلفای کرونباخ برای کل پرسشنامه بر اساس جدول شماره 1، 0/7926 ، برای سوالات مربوط به ارزش اخلاقی فردگرایانه بر اساس جدول شماره 2، 0/7533 و برای سوالات مربوط به ارزش اخلاقی جمع گرایانه بر اساس جدول شماره 3 برابر با 0/7752 است. بنابراین می توان گفت که پرسشنامه فوق از اعتبار کافی برخوردار می باشد. بدین معنی که پاسخ داده شده ناشی از شانس و تصادف نبوده، بلکه به خاطر متغیری می باشد که مورد آزمون قرار گرفته است.

جدول -1 نتایج بررسی پایایی کل پرسشنامه با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ

نام متغیر ضریب آلفای کرونباخ تعداد گویه
کل ارزش های اخلاقی 0/7926 45

جدول -2 نتایج بررسی پایایی سوالات مرتبط با ارزش اخلاقی فردگرایانه با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ

نام متغیر ضریب آلفای کرونباخ تعداد گویه
ارزش های اخلاقی فردگرایانه 0/7533 18

جدول -3 نتایج بررسی پایایی سوالات مرتبط با ارزش اخلاقی جمع گرایانه با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ

نام متغیر ضریب آلفای کرونباخ تعداد گویه
ارزش های اخلاقی جمع گرایانه 0/7752 16

1. Bardi & Schwartz 2. Burgess, Schwartz & Blackwell 3. Schwartz & Sagiv 4. Smith, Peterson & Schwartz

9

یافته های پژوهش آمار توصیفی

با توجه به جدول شماره 4، جنسیت پاسخ دهندگان به تفکیک دانشگاه ها مشخص شده است. همان طور که ملاحظه می شود، بیشتر پاسخ دهندگان مرد بوده اند و 60 درصد از کل افراد مورد بررسی در دو دانشگاه آزاد مشهد و نیشابور را مردان تشکیل داده اند.

جدول :4 شاخص های توصیفی مربوط به جنسیت در دو دانشگاه آزاد اسلامی واحدهای مشهد و نیشابور

دانشگاه مجموع

آزاد مشهد آزاد نیشابور

زن

تعداد 11 13 24
درصد 36/7 43/3 0/40

مرد

تعداد 19 17 36
درصد 63/3 56/7 0/60

نتایج مربوط به آمار توصیفی سن و تجربه کاری به تفکیک دانشگاه ها در جدول های شماره 5 و 6 خلاصه شده است.

10

جدول -5 شاخص های توصیفی سن و تجربه کاری مربوط به دانشجویان دانشگاه آزاد مشهد

× ×تعداد ×میانگین ×مد ×انحراف معیار ×حداقل ×حداکثر
)×نفر) )×سال) )×سال) )×سال)

سن 30× 29× 28× 5/089 23× 45×
×تجربه کاری 30× 4× 5× 2/473 0× 9×

جدول -6 شاخص های توصیفی سن و تجربه کاری مربوط به دانشجویان دانشگاه آزاد نیشابور

× ×تعداد ×میانگین ×مد ×انحراف معیار ×حداقل ×حداکثر
)×نفر) )×سال) )×سال) )×سال)

×سن 30 28 24 4/234× 22 38
×تجربه کاری 30× 3× 4× 2/193 0× 8×

آمار استنباطی

پس از ارائه ی جداول و آماره های توصیفی، در این قسمت با توجه به اطلاعات داده ها و آماره های به دست آمده به بررسی صحت و سقم فرضیه های تحقیق می پردازیم.

ابتدا نرمال بودن داده های مربوط به ارزش های اخلاقی قبل از آموزش و بعد از آموزش با استفاده از آزمون کولموگروف اسمیرنوف مورد سنجش قرار گرفت که نتایج آن در جدول های شماره 7 و 8 نشان داده شده است.

11

جدول :7 آزمون کولموگروف اسمیرنوف برای ارزش های اخلاقی قبل از آموزش

تعداد داده ها 60


پارامترهای نرمال میانگین 47/08

انحراف معیار
6/132


آماره آزمون کولموگروف اسمیرنوف 1/854

سطح معنی داری 0/07

همان طور که در جدول 7 مشاهده می شود سطح معنی داری بیشتر از 0/05 است .(P>0/05) بنابراین، فرضیه صفر که همان نرمال بودن ارزش های اخلاقی قبل از آموزش است، پذیرفته می گردد.

جدول:8 آزمون کولموگروف اسمیرنوف برای ارزش های اخلاقی بعد از آموزش

تعداد داده ها 60

پارامترهای نرمال میانگین 41/97
انحراف معیار
3/370

آماره آزمون کولموگروف اسمیرنوف 1/191

سطح معنی داری 0/117

همان طور که در جدول شماره 8 مشاهده می شود سطح معنی داری بیشتر از 0/05 است .(P>0/05) بنابراین، فرضیه صفر که همان نرمال بودن ارزش های اخلاقی بعد از آموزش است، پذیرفته می گردد.

نتایج آزمون فرضیه اول

فرضیه :1 بین آموزش آیین رفتار حرفه ای و ارزش اخلاقی فردگرایانه دانشجویان رابطه معناداری وجود دارد.

12

بر اساس روش تحقیق، حجم نمونه مشتمل بر 60 نفر بود که در پیش از آزمون با استفاده از پرسشنامه برآورد ارزش شوارتز (1992)، نمراتی کسب کردند. با استفاده از این نمره ها می توان فردگرایانه یا جمع گرایانه بودن ارزش اخلاقی هر دانشجو را تعیین نمود. پس از بررسی های حاصل از نمره ها مشخص گردید که 42 نفر دارای ارزش اخلاقی فردگرایانه و 18 نفر دارای ارزش اخلاقی جمع گرایانه هستند که نتایج نمرات پیش از آزمون و پس از آزمون دانشجویان با ارزش اخلاقی فردگرایانه در جدول شماره 9 نشان داده شده است.

جدول:9 آماره های زوجی
(Paired Samples Statistics)

تعداد میانگین انحراف معیار خطای استاندارد میانگین

نمرات پیش از آزمون 42 50/79 2/384 0/368
نمرات پس از آزمون 42 2/225 0/343
43/69

جدول :10 آزمون نمونه های زوجی (Paired Samples Test)

Paired Differences

فاصله اطمینان %95 اختلاف

حد بالا حد پایین میانگین سطح معنی داری درجه آزادی آماره آزمون t

7/793 6/397 7/095 0/000 41 20/533 نمرات پیش از آزمون-
نمرات پس از آزمون

همان طور که در جدول شماره 10 مشاهده می شود، سطح معنی داری برای آزمون رابطه بین آموزش و ارزش اخلاقی فردگرایانه دانشجویان از 0/05 کمتر است .(P<0/05) بنابراین، فرضیه صفر رد شده و نتیجه می شود که میانگین ارزش اخلاقی فردگرایانه دانشجویان، پیش از آزمون و پس از آزمون یکسان نمی باشد. به عبارت دیگر، آموزش آیین رفتار حرفه ای بر ارزش اخلاقی فردگرایانه دانشجویان تاثیرگذار بوده و باعث کاهش ارزش اخلاقی فردگرایانه آن ها شده است.

نتایج آزمون فرضیه دوم

فرضیه :2 بین آموزش آیین رفتار حرفه ای و ارزش اخلاقی جمع گرایانه دانشجویان رابطه معناداری وجود دارد.

13

نتایج نمرات پیش از آزمون و پس از آزمون دانشجویان با ارزش اخلاقی جمع گرایانه در جدول شماره 11 نشان داده شده است.

×جدول :11 آماره های نمونه زوجی
(Paired Samples Statistics)

تعداد میانگین انحراف معیار خطای استاندارد میانگین
نمرات پیش از آزمون 18 38/44 1/977 0/466
نمرات پس از آزمون 18 37/94 1/731 0/408

×
جدول:12 آزمون نمونه های زوجی (Paired Samples Test)


Paired Differences

فاصله اطمینان %95 اختلاف

حد بالا حد پایین میانگین سطح معنی داری درجه آزادی آماره آزمون t

1/121 -0/121 0/5 0/108 17 1/699 نمرات پیش از آزمون-
نمرات پس از آزمون

همان طور که در جدول شماره 12 مشاهده می شود، سطح معنی داری برای آزمون رابطه بین آموزش و ارزش اخلاقی جمع گرایانه دانشجویان از 0/05 بیشتر است .(P>0/05) بنابراین، فرضیه صفر پذیرفته شده و نتیجه می شود که میانگین ارزش اخلاقی جمع گرایانه دانشجویان، پیش از آزمون و پس از آزمون یکسان می باشد. به عبارت دیگر، آموزش آیین رفتار حرفه ای بر ارزش اخلاقی جمع گرایانه دانشجویان تأثیرگذار نیست.

نتایج آزمون فرضیه سوم

فرضیه :3 بین آموزش آیین رفتار حرفه ای و ارزش های اخلاقی دانشجویان رابطه معناداری وجود دارد.